किसानमुखी कार्यक्रम
माओवादी केन्द्र वाग्मती प्रदेश सचिवालय सदस्यसमेत रहेकी रेणुका जनताको मन जित्ने गरी काम गरिरहेकी छन्
भ्रेमा १३ पालिकामध्ये चौंरीदेउराली गाउँपालिकाको नेतृत्व मात्रै महिलाको काँधमा छ । ०६४ सालमा नेकपा माओवादीका तर्फबाट समानुपातिकतर्फ संविधानसभा सदस्य रहेकी रेणुका चौलागाईंले १० महिनायता पालिकाको नेतृत्व सम्हालिरहेकी छन् ।
पाँच दिदीबहिनी र तीन दाजुकी कान्छी रेणुकाले सानै उमेरमा पितृवियोग खेपिन् । मध्यमवर्गीय परिवारको सुखदुःख र बाबु नहुँदा हेलाहोचोसँग संघर्ष गर्दै हुर्केकी उनी १५ वर्षकै उमेरमा ०५० सालमा संयुक्त जनमोर्चा निकट विद्यार्थी संगठन अनेरास्ववियु (छैटौं) मा आबद्ध भएर राजनीतिक बाटो समातिसकेकी थिइन् ।
राजनीतिमा लाग्दालाग्दै १७ वर्षकै उमेरमा ०५२ सालमा माओवादीमा आबद्ध नवीन गौतमसँग उनको बिहे भयो । उनले गरेको जनवादी विवाहलाई धेरैले रुचाएनन् । तर पनि समाज बदल्न त्यति सजिलो छैन भनेर उनी संघर्षमै रमाइन् । विवाहपछि उनका श्रीमान् भूमिगत राजनीतिमा लागे । ‘प्र्रहरीले श्रीमान् कहाँ छन् भन्दै अनेक दुःख दिन्थे,’ उनले सुनाइन् ।
माओवादीमा लागेको भन्दै ०५३ मा उनी एक महिना प्रहरी हिरासतमा परिन् । शारीरिक र मानसिक यातना खेपिन् । एसएलसीको परीक्षा नजिकिँदै गर्दा उनले राज्यपक्षबाट खेपेको मानसिक यातनाले राम्ररी परीक्षासमेत दिन सकिनन् । सधैंको निगरानी सुरु भएपछि उनी परिवारकै सल्लाहमा ६/७ महिनाकी छोरी परिवारलाई जिम्मा लगाएर भूमिगत भइन् ।
सशस्त्र द्वन्द्वकै क्रममा उनले आमाजू बिन्दा गौतम, दाजु कमल चौलागाईं र जेठाजु यानप्रसाद गौतमलाई गुमाइन् । ०५६ देखि उनका श्रीमान् नवीन गौतम र अर्की आमाजू कमला बेपत्ता छन् । बेपत्ता श्रीमान् र परिवारका सदस्यको झल्कोले दिने यादहरूबाट सम्हालिँदै उनी राजनीतिमा सक्रिय छिन् । ०५८ सालमा देशमा संकटकाल लागेसँगै उनी त्यही वर्षको पुस १४ मा पक्राउ परिन् । ‘मलाई पाँचखाल ब्यारेक र हनुमानढोकामा २५/२५ दिन र छाउनी ब्यारेकमा एक साता राखियो । अनि काठमाडौंको सेन्टर जेलमा २ वर्ष बसेपछि ०६० सालमा रिहा गरियो,’ उनले भनिन् ।
अहिले माओवादी केन्द्र वाग्मती प्रदेश सचिवालय सदस्य र माओवादी केन्द्र काभ्रेपलाञ्चोककी सहइन्चार्ज रहेकी उनी आफ्नै कार्यकालमा आम जनताको मन जित्ने गरी काम गर्ने योजनामा छिन् । ‘समुदायस्तरमा हुने सानादेखि ठूला समस्या समाधान गर्न लागिपरेकी छु,’ उनले भनिन् ।
स्थानीय तहको नेतृत्वमा महिला भएकैले ज्येष्ठ नागरिक र महिलाले आफ्ना समस्या सजिलोसँग सुनाइरहेको उनको अनुभव छ । ‘प्रशासनिकदेखि न्यायसम्पादनका काममा महिलाले नेतृत्व गरेको कामलाई विश्वास गर्न थालिएको छ,’ उनले भनिन्, ‘सांसदको जिम्मेवारी सम्हालिसकेकाले पनि मेरो नेतृत्वमा भएका काममा विश्वास बढेको पाएकी छु ।’
काभ्रेको चौंरीदेउराली गाउँपालिका राजधानी काठमाडौंबाट नजिक भए पनि यो विकट क्षेत्र नै मानिन्छ । डाँडापारि र कोसीपारि भनेपछि कर्णालीसरह नै मानिन्छ । त्यसैले यहाँको स्वास्थ्य, शिक्षा, खानेपानी तथा जनताको आर्थिक आयआर्जनका कामलाई नै पहिलो प्राथमिकतामा राखिएको उनले बताइन् । यस पालिकालाई समुन्नत र राम्रो बनाउने उनको चाहना छ । ‘यहाँका मानिसहरूलाई कुनै पनि आधारभूत तथा भौतिक विषयको अभाव नहोस् भनेर विभिन्न योजना बनाइरहेका छौं,’ उनले भनिन् ।
शिक्षा र स्वास्थ्यलाई विशेष प्राथमिकतामा राखेर काम गर्ने योजना बनाएको उनले बताइन् । पालिकाको शिक्षामा देखिएको सबैभन्दा ठूलो समस्या विद्यार्थीको न्यून संख्या हो । त्यसैले थोरै विद्यार्थी भएका विद्यालय उनले मर्ज गर्ने योजना बनाएकी छन् । ‘केही वर्षयता सामुदायिक विद्यालयमा विद्यार्थीहरूको आकर्षण घट्दै गएको छ,’ उनले भनिन्, ‘सम्पन्न परिवारका बालबच्चा सहरतिरै छन्, गाउँमा थोरै मात्रै बालबच्चा छन्, सामुदायिक विद्यालयमा विद्यार्थीर्को आकर्षण बढाउन आवश्यक छ, त्यसका लागि पनि केही योजना बनाइँदै छ ।’
पालिका क्षेत्राधिकारमा सञ्चालनमा रहेको प्राविधिक धारअन्तर्गत भेटेरिनरी र कृषि विधामा अध्ययनरत विद्यार्थीलाई ५० प्रतिशत छुटको व्यवस्था गरिएको उनले बताइन् । विद्यार्थीलाई पढाइसँगै आयआर्जनको स्रोत जुटाउन कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने तयारी भइरहेको उनको भनाइ छ । ‘विद्यालयमा स्थानीय पाठ्यक्रमको आवश्यकता छ । त्यसैले शिक्षा शाखासँग समन्वय गरेर पालिकाका सबै विद्यालयमा स्थानीय पाठ्यक्रम राख्ने तयारी गरिएको छ,’ उनले भनिन् । पालिकाका विद्यालयको गुणस्तर बढाउन शिक्षा शाखाले विशेष पहल गरेको उनले जनाइन् ।
शिक्षापछि उनको प्राथमिकता स्वास्थ्यमा छ । ज्येष्ठ नागरिक र गर्भवती महिलालाई सहज एवं सरल उपचारका लागि प्रत्येक महिनामा सबै वडामा एक पटक घुम्ती शिविर राखिएको उनले बतााइन् । ‘शिविरसम्म पुग्न नसक्ने ज्येष्ठ नागरिकलाई घरमै स्वास्थ्य जाँच्ने व्यवस्था गरिएको छ,’ चौलागाईंले भनिन् ।
गर्भवतीलाई डेलिभरीका लागि अस्पतालसम्म पुर्याउन निःशुल्क एम्बुलेन्सको व्यवस्था गरिएको छ । सबै वडामा बर्थिङ सेन्टर स्थापना गर्ने योजना पनि बनाइएको उनले बताइन् । गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा प्रवाह गर्न एमबीबीएस उत्तीर्ण डाक्टरबाट स्वास्थ्य सेवा प्रवाह गराउने योजना पनि रहेको उनको भनाइ छ ।
महिलाको काममा विश्वास बढ्दै गएकाले न्यायसम्पादनतर्फ पनि विश्वास बढेको उनले जनाइन् । न्यायमा सहज पहुँचका लागि सूचना पार्टीको व्यवस्था गरिएको उनको भनाइ छ । महिलाको स्तरोन्नतिका लागि पालिकाले महिलालाई उद्यमसँग पनि जोडेर काम गर्दै आएको र त्यसका निम्ति डेढ सय महिलालाई सीपमूलक तालिम लिएर उद्यममा जोडेको उनले जनाइन् । गृहिणी तथा आम महिलाको व्यक्तित्व विकासका लागि सामाजिक, राजनीतिक क्षेत्रमा चेतनास्तर बढाउन आवश्यक हुने उनको बुझाइ छ । ग्रामीण क्षेत्रका महिलालाई उत्पादनमा जोड्न खेतीपाती र पशुपालनलाई व्यावसायिक बनाउन अनि सीपमूलक तालिमसहित रोजगारीको व्यवस्था मिलाउन पहल गरिरहेको पनि उनले बताइन् ।
पालिकाको खानेपानीको समस्या टार्न उनकै नेतृत्वमा ‘एक घर, एक धारा’ को योजनामा काम भइरहेको छ । सडक स्तरोन्नति र सञ्चारको पहुँच निर्माणमा पनि आफूले प्राथमिकतासाथ काम गरिरहेको उनले जनाइन् ।
कान्तिपुर ३० औं वार्षिकोत्सव विशेषांक 'नारी नेतृत्व'का सम्पूर्ण सामग्री :
प्राथमिकतामा सामाजिक न्याय
मेयर बन्न उपमेयरको परीक्षा
कर्णालीकी अब्बल
आधारभूत स्वास्थ्य सेवा मूल एजेन्डा
सबैलाई समेट्ने सद्भावना
महिलाको आत्मविश्वास बढाउन अग्रसर
‘अध्यक्षसँग दिदीबहिनी’
महिलालाई महिलाकै भर
जसले दोहोर्याइन् कार्यकाल
कार्यालय सहायकदेखि मेयरसम्म
रेनुको ‘रनिङ’
महिला–बालबालिकालाई छुट्टै अस्पताल
जसलाई कामले दोहोर्यायो
अध्यक्षसँगै सोध्छन्– ‘अध्यक्षज्यू खोइ’
एकीकृत नमुना बस्ती बसाउँदै
स्वावलम्बी अभियान
बालविवाह रोक्ने कदम
मधेसले गरेको भरोसा
क्यालेन्डर बनाएरै जनसेवा
आयआर्जनको आयतन बढाउँदै
बालविकासमा ध्यान
स्वयंसेवाबाट राजनीति
नयाँ बिर्तामोडको परिकल्पना
पूरा भएको एउटा सपना
