नेकपा एमालेले सबै स्थानीय तहहरूमा कम्तीमा दुईवटा प्राविधिक धारका विद्यालय संचालन गर्ने घोषणा गरेको छ । मंगलबार प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचनको घोषणापत्र सार्वजनिक गर्दै पूर्ण साक्षर देश र उद्यमशील शिक्षित युवा नीति कार्यान्वयन गरिने एमालेले प्रतिबद्धता जनाएको हो ।
चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको सर्वोच्च निकाय पोलिटब्युरोमा पूर्ण सदस्यका रुपमा एक जना पनि महिला चयन भएका छैनन् । चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको इतिहासमा २५ वर्षपछि पहिलोपटक महिलाहरू पोलिटब्युरोमा नछानिएका हुन् ।
उच्च शिक्षाको इतिहास नेपालमा करिब सय वर्ष पुरानो मात्रै छ । वि.सं. १९७५ मा त्रिचन्द्र क्याम्पस स्थापनासँगै मुलुक उच्च शिक्षातर्फ लम्किएको हो । २०१६ सालमा त्रिभुवन विश्वविद्यालय खुलेयता १२ वटा विश्वविद्यालय सञ्चालनमा आइसकेका छन् । केही थपिने क्रममा छन् भने प्रादेशिक विश्वविद्यालय स्थापनाको लहर नै चलेको छ ।
उच्च शिक्षा प्रवेशको संघारमा रहेका विद्यार्थीसामु विषय छनोट निकै चुनौतीपूर्ण हुन्छ । विषय छनोट गर्दा उनीहरूलाई मुख्य चासो नयाँ र अध्ययन पूरा गरेपछि त्यसले अवसरको ढोका खोलोस् भन्ने हुन्छ । उक्त चासो सम्बोधन गर्न विद्यार्थी र अभिभावकले कलेज र विश्वविद्यालय तथा त्यहाँ पढाइने विषय र पाठ्यक्रमबारे बुझ्न लामो समय लगाउँछन् ।
सरकारले पाँच दशकअघि काठमाडौंको रवि भवनमा नेपाल पर्यटन तथा होटल व्यवस्थापन प्रतिष्ठान (नाथम) स्थापना गर्दैगर्दा आतिथ्य सत्कार (पर्यटन र सेवा) सम्बन्धी उद्योगहरू सीमित थिए । जसमध्ये सबैजसो उद्योग काठमाडौं केन्द्रित थिए । नेपाल आएका विशिष्ट श्रेणीका पाहुना वा पर्यटकले राजधानीबाहिर जानैपर्ने भए सेना वा प्रहरीका ब्यारेक, प्रशासक वा अञ्चलाधीश कार्यालय मातहत रहने सरकारी गेस्ट हाउसमा बास बस्नुको विकल्प थिएन । जहाँ खाने, बस्ने सुविधा पाउनु पनि ठूलै विषय हुन्थ्यो ।
धरानकी विनिता कुसुम धमला ललितपुरस्थित पुल्चोक क्याम्पसमा मास्टर्स इन इन्फरमेसन एन्ड कम्युनिकेसन इन्जिनियरिङ पढ्दै छिन् । नेपाल रिसर्च एन्ड एडुकेसन नेटवर्कमा नेटवर्क इन्जिनियरका रूपमा काम गरिरहेकी उनी सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा धेरै सम्भावना रहेको बताउँछिन् । ‘कम्प्युटर, कम्युनिकेसन वा इलेक्ट्रोनिक्ससम्बन्धी रुचि छ भने आईटी पढ्दा हुन्छ,’ उनले भनिन्, ‘काम पाउन, व्यस्त रहन गाह्रो हुँदैन । आफू अपडेटेड भने रहनुपर्छ, अनेक अवसर पाइन्छन् ।’
व्यवसायका बारेमा बुझ्न मात्र होइन, उद्यमी बन्न वा राम्रो जागिर प्राप्त गर्न पनि ब्याचलर्स इन बिजनेस एडमिनिस्ट्रेसन (बीबीए) उपयुक्त विषय हो । व्यवस्थापन विषय (खासगरी बीबीए) रोजेर स्नातक तहको अध्ययन गर्ने सोच बनाउनुभएको छ भने तपाईंको निर्णय सही छ ।
माध्यमिक शिक्षा परीक्षा कक्षा १० (एसईई) को नतिजा सार्वजनिक भएसँगै विद्यार्थी तथा अभिभावकमा कक्षा ११ मा पढ्ने विषय र विद्यालय छनोटका लागि दुविधा उत्पन्न भएको हुन सक्छ ।
कलंकीकी बिन्दिया अधिकारीले ३.८० जीपीए ल्याएर एलआरआई स्कुलबाट एसईई उत्तीर्ण गरिन् । कक्षा ११ मा उनी गुणस्तरीय र राम्रो वातावरणमा पढाइ हुने विद्यालयमा भर्ना हुन चाहन्छिन् । राजधानीका अधिकांश विद्यालयले कक्षा ११ र १२ मा गुणस्तरीय र राम्रो वातावरणमा पढाइ हुने दाबीसहितका विज्ञापन गरेका छन् ।
दुई दशकअघि होटल म्यानेजमेन्ट पढ्न भारत गएका काठमाडौं सिफलका सञ्जीव थापा आफूले अध्ययन गरिरहेको विषयबारे खुलेर भन्न सक्दैनथे । उनको टोलमा उनले पढिरहेको विषयबारे गफ हुँदा स्थानीय नाक खुम्च्याउँथे । तर, आज समय बदलिएको छ । सञ्जीव भारतमा होटल व्यवस्थापन सकेर काठमाडौं फर्किएपछि लाजिम्पाटको पाँचतारे र्याडिसन, बौद्धको हयात हुँदै बुढानीलकण्ठको पार्कभिलेज होटलमा पुगे ।
राष्ट्रिय परीक्षा बोर्ड बन्नुभन्दा अगाडि उच्च माध्यमिक शिक्षा परिषद् थियो । परिषद्को काम कक्षा ११ र १२ को परीक्षा लिनेमात्रै नभएर पाठ्यक्रम निर्माण, विद्यालय सञ्चालन अनुमति, अनुगमन, मूल्यांकन, परीक्षा विश्लेषणलगायत सबै किसिमको जिम्मेवारी थियो । तत्कालीन रूपमा परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय नेपाल सरकार शिक्षा मन्त्रालयअन्तर्गत थियो । त्यसले कक्षा १० को एसएलसी परीक्षा सञ्चालन गर्थ्यो । त्यसको परीक्षा सञ्चालन र नतिजा प्रकाशन आफैं गर्थ्यो ।
माध्यमिक शिक्षा परीक्षा कक्षा १० (एसईई) को नतिजा सार्वजनिक भएसँगै विद्यार्थी तथा अभिभावकमा कक्षा ११ मा पढ्ने विषय र विद्यालय छनोटका लागि दुविधा उत्पन्न भएको हुन सक्छ । कक्षा ११ मा पढ्दा व्यावहारिक र जीवन उपयोगी शिक्षा आवश्यक रहने विज्ञहरुको राय छ ।
