डा. अनन्त श्रेष्ठलाई बिरामीको सेवामा लागिरहँदा आफू अस्वस्थ्य हुँदै गएको पत्तै भएन । ३५ वर्षको उमेरमा उनले नियमित रगत परीक्षण गर्दा कोलोस्ट्रल एकदमै उच्च र तौल पनि बढेको देखियो । तौल थियो ८० केजी । उनी एकछिन दौँडिदा पनि स्याँ-स्याँ हुने र छोरासित राम्ररी फुटबल पनि खेल्न सक्दैनथे ।
'च्यालेन्ज' भन्ने फिल्ममा पहिलो पटक दीर्घ खड्काले सम्पादनको जिम्मा पाएका थिए । एक वर्ष लगाएर खुबै मिहेनतले फिल्मको काँटछाँट गरे । सम्पादनमा हात बसाउन गज्जबको अभ्यास भयो । तर, सबै काँटछाँटपछि फिल्म प्रदर्शनको टुङ्गो लागेन । त्यसैबीच फिल्मका निर्देशक श्याम भट्टराई विदेश लागे, अभिनेता पनि विदेशिए । डेब्यू फिल्म नै डब्बा ! पहिलो गाँसमै दीर्घलाई ढुङ्गा पर्यो ।
ब्रिटिस गोर्खा रेजिमेन्टमा ३८ वर्ष राइफल बोकेर विभिन्न युद्धमा परेर पनि बाँचेका झप्तमान पारघरी खजुम लिम्बू धरानका एक्ला गोर्खा मेजर हुन् । ८७ वर्ष पुगेका उनी ०१० सालमा भर्ती भएका थिए । त्यस बेला धरानमा ब्रिटिस घोपा क्याम्प स्थापना भइसकेको थिएन ।
नर्स भन्नेबित्तिकै दिमागमा झट्ट तस्बिर बनिहाल्छ– महिला स्वास्थ्यकर्मीको । तर, नेपालमा समेत पुरुष नर्सको इतिहास लामो छ । उत्पादन भने निराशाजनक । ३६ वर्षअघि २०४३ सालमै त्रिभुवन विश्वविद्यालय चिकित्साशास्त्र अध्ययन संस्थान (आईओएम) मा पुरुष नर्सिङ पढाइ सुरु भएको हो । २०४६ पछि भने पुरुषका लागि नर्सिङ अध्ययन बन्द भयो ।
२०७२ सालको भूकम्पको प्रकोप । पराकम्प छिनछिनमा गइरहने । यस्तो समयमा पाटन अस्पतालमा काम गर्ने डा. पवन शर्मालाई गाडीमा जाने आँट आएन । साइकल सहज अनि सुरक्षित ठानेर उनी घरमा भएको चढेर अस्पताल हिँडे । बाटोमा पराकम्प आइरहँदा साइकल लडाएर भुइँमा थ्याच्च बसेको उनी सम्झन्छन् । त्यसबेला बाध्यताले साइकल रोजेका उनको आज साइकल प्रिय साथी बनेको छ ।
महिला पनि सिनेमाटोग्राफर ? ९ वर्षअघि सबनम मुखियाले फिल्म खिच्दा छायांकन हेर्न आउनेहरू अचम्म मान्दै प्रश्न गर्थे । क्रेन चढेर सट खिचिरहेकी सबनमलाई देखेर उनीहरू दंग पर्थे । त्यतिबेला प्राविधिक क्षेत्रमा महिलाहरूको सहभागिता निकै कम । महिलाहरूलाई प्राविधिक रुपमा कमैले पत्याउँथे । महिलाले पनि फिल्म खिच्न सक्छ र ? भन्ने समयमा सबनमले भने सिनेमाटोग्राफीमा आफ्नो करिअर देखिन् ।
शान्तनु शर्मा आफूलाई भाग्यमानी ठान्छन् । भाग्यले साथ नदिँदो हो भने उनी अहिले आफ्नो कथा भन्न सक्ने थिएनन् । फेब्रुअरी २०, २०१६ यो दिन उनी चाहेर पनि भुल्न सक्दैनन् । तर, त्यो दिनलाई वास्ता गर्न भने छाडेका छन् । राति करिब साढे ८ बजेको समय थियो । परिवारका सदस्यहरु किचेनमा खाना खाइरहेका थिए । उनले घरको साढे ३ तलाबाट हाम फाले । तुरुन्तै घरका सदस्यहरु बाहिर आए ।
यही साउनमा ६० लागे प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. जागेश्वर गौतम । अहिले पनि उत्तिकै सक्रिय र फिट छन् । जोश र जाँगरमा कुनै परिवर्तन आएको छैन । इमर्जेन्सीबाहेक दैनिक २ देखि ४ वटा शल्यक्रिया गर्दै आइरहेका छन् । सरकारी सेवामा २७ वर्ष बिताएका उनले यही वर्ष अवकासप्राप्त गरे र हाल फुलटाइम चिकित्सा पेसामा आबद्ध छन् ।
कुनैबेला काठमाडौंका गल्ली अनि खम्बाहरुले पनि चिन्थे राजेश सिंहलाई । जब काठमाडौं सुनसान हुन्थ्यो, तब उनी माड र पोस्टर लिएर ती भित्ताहरू पुग्थे । रातभरमै गल्ली अनि खम्बाहरू फिल्मका पोस्टरले सजिन्थे । ती भित्ताहरूले पनि 'आज मलाई डिस्टर्ब नगर, बल्ल कोलाहलबाट मुक्त भएँ' भने झैं लाग्थ्यो ।
वर्षौं पहिले माइतीले दिएको कालो रंगको कम्बल देख्नासाथ धनकुटा–३ पात्लेकी कमला वाग्ले पुरानो दिन झल्झली सम्झन्छिन् । चार दशकअघि तत्कालीन सरकारको आँखा छलेर सेल्टर माग्न आएका कम्युनिस्ट पार्टीका नेतालाई उनले यही कम्बल ओढाएर घरमा लुकाएकी थिइन् ।
