नागदहकी ७६ वर्षीया मोतिमाया तामाङलाई मंसिरे कठ्यांग्रिदो जाडोको पर्वाह छैन । गाउँमा एक्लै बसोबास गर्दै आएकी यी वृद्धाको चासो यति मात्र छ, कोदो टिप्ने, नल काट्ने र बाँझो जमिन जोत्ने ।
राष्ट्रसंघीय जलवायु सम्मेलनमा नेपालबाट सहभागी युवा जलवायु अभियान्ता श्रेया केसी यतिबेला कोपभित्रका विभिन्न ‘साइड इभेन्ट्स’ मा जलवायु परिवर्तनका कारण नेपालले भोगिरहेका समस्या विश्वका अरु युवालाई सुनाउन व्यस्त छिन् ।
कृष्णराज योगी टाउकामा गोली बोकेर हिँड्न थालेको १९ वर्ष भयो । सशस्त्र द्वन्द्वले दिएको यो डरलाग्दो घाउ बोकेर उनी कहिले बर्दिया घरमा त कहिले ससुराली दाङमा आउजाउ गर्छन् । २०६० असोज ४ गते बर्दियाको ढोडरीस्थित नेपाल राष्ट्रिय माध्यमिक विद्यालयमा पढाइरहेका बेला तत्कालीन विद्रोही माओवादीले उनलाई नियन्त्रणमा लिए । एक सय मिटर टाढाको नर्सरीमा लगेर गोली हाने । त्यसपछि बेहोस भएका योगी २१ दिनपछि होशमा आएका थिए ।
जिल्लाको दुर्गम आलम्पूका ५० वर्षीय मकर थामी पुर्ख्यौली पेसा ढुङ्गाखानीबाट आफ्नो घर व्यवहार धानिरहेका छन् । बिगु गाउँपालिका- ६ आलम्पूको परिचय भनेको यहाँको ढुङ्गाखानी हो । यहाँ घरमा छाउने छानाका रुपमा निकालिने ढुङ्गाले जिल्लामात्रै होइन‚ बाहिर पनि ख्याति कमाएको छ ।
५६ वर्षीय औषधि व्यवसायी दीपकप्रसाद दाहाल संगीतमा पनि रुची राख्छन् । नेपाल औषधी उत्पादक संघका पूर्व अध्यक्ष समेत रहेका दाहाल संगीतलाई ध्यानको एक माध्यम मान्छन् ।
बागलुङको गलकोट, तमानखोला, बडिगाड र निसीखोला क्षेत्रमा प्रचलित नाच हो - ‘सोरठी नाच’ । चाडपर्व र मेला महोत्सवमा नाचिने यो नाच खासगरी तिहार पर्वसँग सम्बन्धित मानिन्छ ।
धेरैलाई थाहा नहुन सक्छ, निर्देशक प्रदीप भट्टराई 'मह जोडी'को स्कुलिङबाट हुर्केका हुन् । महकै टेलिश्रृंखलामा 'असिस्ट' गर्दै लेखन र निर्देशनमा प्रदीपले आफूलाई निखारे । पछिल्लो समय 'मह सञ्चार'को अभिन्न व्यक्ति नै बनेका छन्, प्रदीप । महको विरासतलाई जोगाइरहेको श्रेय उनलाई नै जाने गरेको छ । त्यसैले होला हरिवंश भन्ने गर्छन्,'मलाई प्रदीपको नसा-नसा सबै थाहा छ' ।
मेचीनगर नगरपालिका–६ का वडाध्यक्ष ललितबहादुर तामाङ आफ्नो ठाउँको परिचय दिनुपर्दा गर्वसाथ भन्छन्– ‘६ जना अन्तर्राष्ट्रिय महिला क्रिकेटर जन्माउने वडा ।’ यति भनिसेकपछि उनी हिसाब गरेको शैलीमा थप्छन्, ‘अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली क्रिकेट टिमको आधा हिस्सा त हाम्रै वडाले पो ओगट्ने रै’छ ।’
जीवनको एउटा मोडमा अभिमन्यु निरवीलाई प्रेमिकाले भनेकी थिइन्,'बिहे गर्नुअघि थर चाहिँ परिवर्तन गर ल ! उनी, कथित ठूलो जातकी । प्रस्ताव स्वीकार्य भएन, अन्तरजातीय प्रेममा पूर्णविराम लाग्यो । अहिले आफूलाई बुझ्ने र विचार मिल्ने जीवनसाथीसँग खुसी छन्, अभिमन्यु । तर त्यही 'थर'को प्रसंग जोडेर अभिमन्यु फिल्म लेख्दैछन्, शीर्षक भने अझै फाइनल भइसकेको छैन ।
फिल्मको कस्ट्युम भएन, उनै दौडनुपर्छ । सेटमा आवश्यक सामाग्री पुगेन ल्याउने जिम्मा उनकै । फिल्ममा प्रहरीको भ्यान देखाउनु पर्यो, भ्यान व्यवस्थापनमा खटिहाल्नुपर्छ । भनेको कुरा समयमै नहुँदा कलाकार उनैलाई भन्छन्, 'खोइ त मैले भनेको कुरा ?', समयमा कलाकार सेटमा नआइदिए निर्देशकले प्रश्न गर्छ,'खोइ त कलाकार ?' । फिल्मको खर्च बढ्दै जाँदा निर्माता भन्छ,'कति खर्च गर्नुभएको पाण्डे जी ?'
