२०७२ को भूकम्पमा काठमाडौंको कालिकास्थानमा रहेको सर्वनाम थियटर करिब १५ दिनका लागि बन्द भयो । त्यसैकारण थियटरका संस्थापक अशेष मल्लको लेखन तथा निर्देशनमा मञ्चन भइरहेको नाटक 'कुमारजी आज्ञा गर्नुहुन्छ' रद्द गर्नुपर्यो । त्यसपछिको नाकाबन्दीमा पनि केही दिनका लागि अशेषले नाटकघर बन्द गरे । तर, कोरोनाका कारण पहिलो पटक लामो समय नाटकघर ठप्प भएको बताउँछन् नाटककार मल्ल ।
चित्रकार भीम शर्माले विश्व पानी दिवसका अवसरमा ‘सेकेन्ड इन्टरनेसनल नेचर आर्ट फेस्टिभल’ शीर्षकमा झन्डै एक महिना अवधिको चित्रकला महोत्सवको योजना बनाएका थिए । हाल गैंडाकोटमा चित्र सिर्जना गर्दै आएका शर्माको उक्त महोत्सव चैत महिनाको दोस्रो हप्तापछि नै सुरु हुने योजना बने पनि लकडाउनले रोकियो ।
जीवन र जगतका हर वस्तुमा रङ निहित छ । रङले सजिएका प्रकृतिका हरेक वस्तुमा खास अर्थ हुन्छ भन्ने मान्यता राख्छन् चित्रकारहरू । तिनै रंगीन चीजबिजमा जीवन्त आवाज खोज्दै छन्– चित्रकार लक्ष्मण श्रेष्ठ । कोरोनाले थलिएको काठमाडौंको मुहार र सुनसान बनेको सडकका भित्ताहरूमा अचेल रङले उत्साह थप्दै छन् ।
टिकटकमा अपलोड हुने छोटो भिडियोमा नौला गीत देखेर, सुनेर युट्युबमा खोज्नेहरू जसरी बढे, त्यसैगरी म्युजिक भिडियो बनाउनेहरू पनि टिकटक सेलेब्रिटी खोज्छन् ।आफ्नो गीतको प्रचार हुने भिडियो पोस्ट गरिदिन आग्रह गर्छन् । कन्सर्ट हुँदैनन्, न सांगीतिक भेला र जमघट हुन्छन् ।
चित्र कोर्न बेलैमा नसिकेकी भए १९ वर्षीया आयुष्मा ढकालले कोरोना कहरमा सहजै दिन कटाउन मुस्किल पर्थ्यो । एसईई पास भई नयाँ कक्षामा जानुको उत्साह खुम्च्याएर राख्नुपर्ने बाध्यता एकातिर छ भने अर्कोतिर संक्रमणबाट सुरक्षित रहन घरभित्रै सीमित हुन परेको छ । तर मन भने चञ्चल छ । भावना सलबलाइरहन्छन् । हिजोआज उकुसमुकुस पोख्न उनलाई क्यानभासले साथ दिएको छ ।
घरमा जति दाजुभाइ छन्, एउटै श्रीमती बिहे गर्ने संसारकै अनौठो चलन अहिले पनि नेपालका कतिपय हिमाली जिल्लामा पाइन्छ । चार वर्षअघि यही संस्कार खोतल्दै डकुमेन्ट्री निर्देशक गणेश पाण्डे कर्णालीको हुम्ला पुगे । कतै हिउँसित चिप्लिए, कतै स्थानीय जात्रा र पर्वहरूमा रम्दै बहुपति प्रथाका वास्तविक पात्रहरू खोजी गरे ।
राजधानीमा कलाकर्म गर्दै आएका चित्रकार कैलाश के श्रेष्ठ पाँच वर्षअघिको विनाशकारी भूकम्पसँगै दोलखास्थित आफ्नो गाउँ गैरीमुदी पुगे । त्यहाँ उनले ‘प्राण’ नामक सामुदायिक कला केन्द्र स्थापना गरे, कलामार्फत गाउँलेहरूलाई मनोपरामर्श उपलब्ध गराए ।
प्राइम टेलिभिजनको एक कार्यक्रममा अभिनेत्री पूजा शर्मालाई सोधिन्छ– ‘नेपालमा कति प्रदेश छन् ?’ उनी अक्मकाएपछि अर्को प्रश्न राखिन्छ– ‘जिल्ला कति छन् ?’ पूजाका दुवै उत्तर गलत हुन्छ । यिनै अभिनेत्रीले एक युट्युब च्यानलको अन्तर्वार्तामा नेपालको आदिकवि ‘भानु पन्त’ भनेकी थिइन् ।
