यस लेखमा आर्थिक वर्ष २०७६/७७ ले नेपाली जनतालाई उपहार दिएका केही तथ्यबारे चर्चा गरिएको छ, जुन हाम्रा लागि ओली सरकार र त्यसको क्षमता हेर्ने आँखीझ्यालहरू हुन् । यसको निष्कर्ष बन्छ— बितेको वर्ष हाम्रा लागि फलदायी रहेन ।
कोभिड–१९ सबै राष्ट्रका लागि टाउको दुखाइ बनिरहेकै छ । यातायात, व्यापार–व्यवसाय, उद्योगधन्दा सब डाँवाडोल भएका छन् । केही उद्योग चालु रहे पनि तिनको खर्च अनुपात ह्वात्तै बढेको छ । यसले गर्दा विश्वमा महँगी बढ्ने र नेपालजस्ता अल्पविकसित मुलुकहरू समस्यामा पर्ने संकेत देखिइसकेको छ ।
विगत पाँच वर्षमा नेपाल–भारत सम्बन्ध नयाँ ‘उचाइ’ मा पुगेको दाबी दुवै देशमा धेरै पटक गरियो । दुवै देशका प्रधानमन्त्रीहरूले एकअर्का देशको भ्रमण गरिसकेपछि सम्बन्धमा देखिएका दरार पुर्ने तथा लामो समयदेखि विद्यमान समस्या सुल्झाउन विश्वासको वातावरण निर्माण गर्ने वाचा गरेका कारण सम्बन्ध सामान्यीकरण हुने आत्मविश्वास बढेको देखिएको थियो ।
एउटा अनलाइनमा छापिएको किसान–व्यथासम्बन्धी लेखको शीर्षक थियो, ‘मानिसले तरकारी पाएनन्, तरकारीले खाने मानिस पाएन ।’ अहिलेको तीतो यथार्थ हो यो । काठमाडौं उपत्यकाकै मनोहरा खोलाकिनारको फाँटमा लहलह फलाएको रायोको साग नबिकेका किसानको मिहिनेत खेर गएको दुखेसो पढ्दै गर्दा यो पंक्तिकारले नजिकै बबरमहलमा एक मुठी बासी रायो सागलाई ३० रुपैयाँ हाल्नुपरेको छ ।
रुकुमको चौरजहारीमा शनिबार राति जे भयो, त्यो एक्काइसौं शताब्दीमा पनि नेपाली समाजमा कुन स्तरको जातीय उत्पीडन र क्रूर प्रवृत्ति जीवितै छ भन्ने दृष्टान्त हो । कथित जातीय उचनीचका नाममा प्रेम विछोड गराउन त्यहाँ मच्चाइएको रक्तपात हाम्रो सामाजिक चेतनामाथिकै नमेटिने कलंक हो ।
कोरोना महामारीका कारण विश्व अर्थतन्त्रलाई कालो बादलले ढाकिसकेको छ । महामारी नियन्त्रण र रोकथामका लागि अधिकांश मुलुकले बन्दाबन्दीको घोषणा गरे र त्यसलाई पछ्याउनु हाम्रो पनि बाध्यता थियो ।
कोभिड–१९ महामारीले नेपालको अर्थतन्त्रमा गहिरो आघात पारिसकेको छ । आउँदा दिनहरूमा अझ कति जनधनको नोक्सानी हुने हो, स्पष्ट भइसकेको छैन । दुई–चार सय जनालाई कोरोना देखिनेबित्तिकै देशका विभिन्न अस्पताल चिकित्सकीय सुविधाको अभावमा कराउन थालिसकेका छन् ।
राष्ट्रवाद समय–समयको, देश–देशको राजनीतिमा आवश्यकतानुसार खपत हुने ‘रेडिमेड’ भाष्य रहेछ । यो यस्तो साँघुरो तर सुरक्षित आवरण रहेछ, जसले शासकका सबै खाले निकृष्टता र लुटलाई, आलस्य र अकर्मण्यतालाई सर्लक्क छोपिदिँदो रहेछ ।
नेकपा मसालनिकट रक्तिम परिवारका संस्थापक गायक जीवन शर्मा एकताका तत्कालीन एमालेका सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूमा पनि गाउँथे । त्यतिबेला उनीसँगै ‘संसारमै गरिबको छैन राज्य भन्छ, तर पनि यो देशमा ल्याउन हाम्लाई मन छ...’ गाउँदै हिँडेकाहरू अहिले सत्तामा छन् । ‘तर पनि’ राज्यचाहिँ नेता र हुने–खानेका लागि मात्रजस्तो भएको छ ।
कोरोना महाव्याधिबाट संसारभर ५४ लाख १८ हजार जनाभन्दा बढी संक्रमित भएका छन् भने, ३ लाख ४४ हजारभन्दा बढीको मृत्यु भइसकेको छ । यो महाव्याधिबाट नेपाल पनि अछुतो छैन ।
महाभारत कथाको एउटा प्रमुख विशेषता के छ भने युद्ध सकिएपछि यसका प्रमुख पात्रहरूको प्रताप बिस्तारै क्षय हुँदै जान्छ । युद्धमा बाँचेका बाह्र जनामध्ये भगवान् कृष्ण, सात्यकी र कृतवर्मा द्वारका फर्कन्छन् । युद्ध सकिएको पैंतीस वर्षसम्म पनि सात्यकी र कृतवर्मा महाभारत युद्धताका सिर्जित आफूहरूबीचको कटुता बिर्सन सक्दैनन् ।
भारतको हेपाहा प्रवृत्तिबाट आजित देशभक्त नागरिकहरूको ठूलो पंक्तिले यो विषयलाई तुरुन्तै अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्न र समस्या हल गर्नका लागि अन्तर्राष्ट्रिय अदालतमा मुद्दा हाल्न माग गरिरहेको छ ।
संखुवासभाबाट हेलिकप्टरमा काठमाडौंको थापाथलीस्थित प्रसूतिगृहमा ल्याइएकी सुत्केरीलाई थप उपचार गर्न भेन्टिलेटर भएका वीर, पाटन र त्रिवि शिक्षण लगायतका ठूला अस्पतालले भर्ना लिन नमानेको घटना निकै गम्भीर छ ।
