शंकर तिवारी

सन् २०२४ मार्चमा प्रकाशित ‘अन्टिल अगस्ट’ लेखक गाब्रिएल गार्सिया मार्खेजको मरणोपरान्त उपन्यास हो । सन् १९८२ मा साहित्यका लागि नोबेल पुरस्कार पाएका मार्खेजको सन् २००५ मा छापिएको ‘मेमोरिज अफ माई मेलनकोली होर्स’ उनकै जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम उपन्यास थियो । 

वैशाख १५ गते इलाम-२ मा हुन हुने उपनिर्वाचनले राष्ट्रिय राजनीतिको ध्यान आकर्षित गरेको छ । यस क्षेत्रका विजेता सुबास नेम्वाङको अवसानपछि रिक्त हुन गएको स्थानमा  प्रचण्डले सत्ता गठबन्धनका सत्ता साझेदारहरू फेरेर तेस्रोपटक विश्वासको मत लिएपछि हुन लागेको निर्वाचनले २०८४ को आम निर्वाचनका लागि आफ्नो भाष्य खडा गर्नका लागि प्रमुख तीन दलले आफ्नो वर्चश्व देखाउने प्रतिष्ठाको लडाइँ बनाएका छन् ।

सन् १९५० को दशकदेखि नेपालमा उल्लेख्य परिवर्तन भएका छन् । धेरै सोचेका कुरा भएनन् र नसोचेका घटनाक्रम देखिए । यसले देखाउँछ, नेपाल आश्चर्यहरूको देश हो, जुन अन्यतिर विरलै हुन्छ । उदाहरणका लागि राजतन्त्र उन्मूलन,’ सन् २०२३ मा रूपा पब्लिकेसनबाट प्रकाशित राजनीतिशास्त्री लोकराज बरालको पछिल्लो किताब ‘नेपाल : फ्रम मोनार्की टु रिपब्लिक’ को सुरुवाती अध्यायमा लेखिएको छ ।

कांग्रेस पार्टी विधानले महाधिवेशन भएका वर्षबाहेक हरेक वर्ष महासमितिको परिकल्पना गरेको छ । तथापि ८औं महाधिवेशनयता महाधिवेशनबीचको अन्तरालमा एक पटक मात्र महासमिति आयोजना गर्ने परम्पराजस्तो रह्यो ।

३० जनवरी १९४८ मा साँझको नियमित प्रार्थनासभामा जाँदै गर्दा हिन्दु कट्टरपन्थी नाथुराम गोड्सेले प्रहार गरेको गोली लागेपछि महात्मा गान्धीले ‘हे राम’ भन्दै प्राण उत्सर्ग गरेका थिए । ७७ वर्ष बाँचेका गान्धीको मृत्युपछिको भौतिक देहरहित जीवन पनि ७७ वर्ष पूरा भएको छ । यी ७७ वर्षमा गान्धी अनेक कारणले चर्चामा रहे ।

२०३३ पुस १६ गते बीपी कोइरालाले आफ्ना साथीहरूसहित भारतको निर्वासित जीवन त्यागेर स्वदेश प्रत्यागमन गरेका थिए । २०२५ असोजमा रिहाइपश्चात् बीपीको भारत स्वनिर्वासन एउटा अत्यासको परिणति थियो । एकातर्फ राजाले सुवर्णशमशेरको भक्ति प्रस्ताव अनुसार कदम चालिरहेका थिएनन्, अर्कातर्फ रिहाइपश्चात् दरबारसँग वार्ताको ढोका उघ्रिरहेको थिएन ।