श्रीमती हत्या गरेको अभियोगमा लुङ्ग्री गाउँपालिका ६ गुम्चाल, रोल्पाका ४९ वर्षीय कृतिमान बुढाथोकी घोराहीमा पक्राउ परेका छन् । उनले घोराही उपहानगरपालिका १९ दुईखोलीमा ४४ वर्षीया श्रीमती गोबिना बुढाथोकीको हत्या गरेको जिल्ला प्रहरी प्रवक्ता डीएसपी राजनकुमार गौतमले दाबी गरे ।
खाद्य स्वच्छताका आधारमा भैरहवाका होटल तथा रेस्टुरेन्टको स्तरीकरण सुरु गरिएको छ । भैरहवास्थित खाद्य, प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण कार्यालयले खाद्य स्वच्छताको मापदण्डका आधारमा होटल तथा रेस्टुरेन्टको स्तरीकरणका लागि अनुगमन थालेको हो ।
लिबाङमा कोसेली घर सञ्चालन गर्दै आएकी हीराकुमारी घलेलाई बाहिरबाट आउने पाहुनालाई कोसेलीका रूपमा अल्लोको उत्पादन बिक्री गर्न भ्याइनभ्याइ छ । अल्लोको टोपी, कोट, झोला, पर्स र अन्य उत्पादन खरिद गर्नेहरूको यहाँ भीड लाग्छ । आफैंले प्रयोग गर्न र अरूलाई उपहार दिन यहाँ अल्लोका उत्पादन किन्न आउने गरेका छन् ।
महानगर र उपमहानगरहरुका लागि छुट्टै ऐन जारी गर्न माग गर्दै बुटवलमा आयोजित उपमहानगरपालिकाहरुको प्रथम राष्ट्रिय सम्मेलन सकिएको छ । उपमहानगरीय सुशासन, नीति तथा योजना व्यवस्थापन, विकास निर्माण र सेवा प्रवाहलाई थप सुदृढ बनाउन मागसहित सम्मेलनले ७ बुँदे बुटवल घोषणापत्र जारी गरेको छ ।
देशभरका उपमहानगरपालिकाहरुको पहिलो राष्ट्रिय सम्मेलन बुटवलमा सुरू भएको छ । बुटवलको अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्रमा लुम्बिनी प्रदेशका प्रदेश प्रमुख अमिक शेरचनले सम्मेलनको उद्घाटन गरे ।
गौतम बुद्धका कारण लुम्बिनी प्रदेश विश्वभर परिचित छ । बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीलाई केन्द्र मानेर प्रदेशका पर्यटन प्रवर्द्धनका योजना सञ्चालन भइरहेका छन् । बुद्ध सम्बन्धित पुरातात्त्विक सम्पदाले पश्चिम नवलपरासी, रूपन्देही र कपिलवस्तुको महत्त्व बढ्दो छ । प्रदेशमै रहेको बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज दुर्लभ पाटे बाघका कारण चर्चामा छ । बाघ अवलोकनका लागि प्रदेशको पश्चिम कुनास्थित बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज घुम्न आउने धेरै छन् ।
लुम्बिनी प्रदेश प्रमुख अमिक शेरचनले प्रदेशलाई अधिकारसम्पन्न बनाउनुपर्ने बताएका छन् । प्रदेशको छैटौं स्थापना दिवसको अवसरमा शनिबार आयोजित कार्यक्रममा शेरचनले संविधानको पूर्ण कार्यान्वयन गर्दै प्रदेशलाई अधिकार सम्पन्न बनाउन राजनीतिक दलको जिम्मेवारी मुख्य हुने बताएका हुन् ।
लुम्बिनी प्रदेशले विविध कार्यक्रम गर्दै शनिबार छैटौं स्थापना दिवस मनाएको छ । दाङको देउखुरीमा विभिन्न झाँकी र र्यालीसहित प्रदेशको स्थापना दिवस मनाइएको हो ।
संघीय संरचनाको पहिलो जनप्रतिनिधि र कोभिडकै कारण दुई वर्ष खेर गए पनि विभिन्न वडा र स्वास्थ्य चौकी जोड्ने पूर्वाधार निर्माणमा आफ्नो गाउँपालिका सफल भएको बगनासकाली गाउँपालिकाका अध्यक्ष सरस्वती दर्लामी चिदीले बताइन् ।
कांग्रेस नेता डिल्ली चौधरीले संघीय सरकारले प्रदेशलाई आफ्नो एकाई सोचिरहेको भन्दै प्रदेशप्रति यस्तो सोच राख्न बन्द गर्नुपर्ने बताएका छन् । कान्तिपुर मिडिया ग्रुपद्वारा शनिबार भैरहवामा आयोजित 'लुम्बिनीको सामर्थ्य' कार्यक्रममा 'संघीयता संस्थागत गर्ने समय' विषयमाथि बोल्दै उनले संविधान लागू गर्नका लागि सबैभन्दा पहिला केन्द्रले संघीयताप्रतिको मानसिकतामा परिर्वतन गर्नुपर्ने बताए ।
संविधानले व्यवस्था गरेको नियम तीनै तहको सरकारले अक्षरशः पालना गर्न सके मात्र संघीयता संस्थागत हुने गाउँपालिका राष्ट्रिय महासंघकी अध्यक्ष लक्ष्मी पाण्डेले बताएकी छन् । कान्तिपुर मिडिया ग्रुपद्वारा शनिबार भैरहवामा आयोजित 'लुम्बिनीको सामर्थ्य' कार्यक्रममा 'संघीयता संस्थागत गर्ने समय' विषयमाथि बोल्दै उनले यसलाई संस्थागत गर्नका लागि मूल कानुन कार्यान्वयनको दिशातिर सबै लाग्नुपर्ने बताइन् ।
लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री लिला गिरीले संघीयताबारे हल्काफुल्का टिप्पणी हुने गरेको बताएका छन् । उनले लामो संघर्षबाट प्राप्त संघीयतालाई संविधानले गरेको व्यवस्थाबमोजिम अगाडि बढ्नुपर्ने बताए ।
भाषा जोगाउनका लागि थारु लेखकलाई उत्साही बनाउने उद्देश्यले ७औं राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन बाँकेको फत्तेपुरमा सुरु भएको छ । शुक्रबार फत्तेपुरस्थित सहिदपार्कमा सञ्चालित उक्त सम्मेलनमा प्रमुख अतिथि एवं संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमन्त्री अमनलाल मोदीले उद्घाटन गरे ।
उमेरले ८५ वर्ष पार गरेका अब्दुल लतिफ शौक आफ्ना गजलमा जवानीको आगो ओकल्छन् । उर्दूभाषी सायरमध्ये पुराना र चर्चित अब्दुल ख्यातिप्राप्त गजलकार हुन् । नबाबहरूको सहर लखनउका सायरसमेत उनको स्वरमा जादु देख्छन् ।
हजारौं मान्छेको भीडमा एक हातमा चमचम चम्कने खुँडा, खुकुरी वा तरबार, अर्को हातमा ढाल वा रुमाल । नयाँ पहिरन, घाँटीमा जमराको माला । सुरुमा ढाल र तरबारसहितको लडाइँको अभिनय, त्यसपछि भट्याउँदै ‘वाख्खै’, ‘वाख्खै’ भन्दै बाजाको तालमा नाचगान । पाल्पा, गुल्मी, अर्घाखाँची र प्यूठान क्षेत्रमा बडादसैंको पूर्णिमामा कोतका पटाङ्गिनीमा हुने यो रमाइलो संस्कृति सराय नाच हो ।
धेरै विद्यार्थीको चिन्ता हुन्छ– उच्च शिक्षाका लागि कहाँ जाने र के पढ्ने ? तर, शिक्षाको हब लुम्बिनी प्रदेशका विद्यार्थीमा यस्तो चिन्ता छैन । प्रदेशभित्रै आधुनिक शिक्षा चिकित्साशास्त्रदेखि सूचना प्रविधि र प्राविधिक विषयमा अध्ययन हुन्छ । यिनले व्यक्तिलाई काम, दाम र नाम तीनै चीज दिन्छन् । यही कारण लुम्बिनीमा उच्च शिक्षा लिन कर्णाली, सुदूपश्चिम र गण्डकी प्रदेशबाट समेत उल्लेख्य संख्यामा विद्यार्थी आउने गरेका छन् ।
कोइलाबासमा कोइला छैन । दाङ सदरमुकाम घोराहीदेखि २१ किमि उत्तरका पहाडमा कोइलाखानी छन् । त्यहाँ २७ वर्षदेखि कोइला उत्खनन भइरहेको छ । तर कोइलाबास कोइलाबिनै ७२ वर्षदेखि चर्चित छ ।
तत्कालीन राजा महेन्द्रले २०२२ सालमा सुस्तामा चार सय परिवारको बस्ती बसाले । यो कुरा भारतलाई पचेन । उसले आफ्ना सैनिकमार्फत नेपाली पक्षलाई दुःख दिन थाल्यो । नेपालीले डटेर सामना गरे । यो भूमि नेपालको नै हो भन्ने प्रमाणित गर्न राजाले सुस्तावासीलाई जग्गाधनी पुर्जा दिने नीति ल्याए ।
पहाडी भूभागबाट बसाइँ सर्दै आउने क्रम बढ्दै जाँदा रूपन्देहीको मुहार पनि फेरिँदै गएको छ । कुनै बेलाका गाउँ अहिले सहरमा रूपान्तरण भएका छन् । यहाँका बजार र सडक मात्रै होइन, मानिसको जीवनशैली पनि बदलिरहेको छ ।
