समुद्र सतहबाट झन्डै चार हजार तीन सय मिटर उचाइ । अग्ला हिमशृंखलाले घेरिएको समथर धो तराप । दायाँतिर सुस्तरी बगेको धो खोला । कलाङ, धो, ताक्सी, सिमेन्ट, तिन्जे, पोल्दे, छार्कालगायतका स्थानमा माटाले छाएका सुन्दर घर । सिस्योल खोलादेखि तिब्बतको सीमासम्मै सरर चल्छन् तीन सय ५० भन्दा बढी मोटरसाइकल ।
यो भाग्य हो कि सपना, म भन्नै सक्तिनँ...’ अनि जोडजोडले हाँसे भिनाजु जेब काक्रिन । जेब नजिकै लिसोझैं टाँसिएकी थिइन्, दिदी प्रेमकुमारी चौधरी अर्थात् पीके । यो अजबगजबको कथा सुरु हुन्छ— झापाको जामुनखाडी, सुरुंगा छेउछाउबाट ।
दौडमा अलिकति पनि रुचि भएकाले भन्ने गर्छन्, कम्तीमा एकपल्ट त जीवनमा म्याराथन दौडेर पूरा गर्नैपर्छ । समयको चिन्ता कहाँ छ र ? ६ घण्टा लागोस् अथवा १२ घण्टा नै । एकचोटि न एकचोटि म्याराथन पूरा गर्नेको शान नै बेग्लै हुने गर्छ । खेलकुदको माध्यमबाट मानिसको सबैभन्दा ठूलो शारीरिक परीक्षा नै म्याराथन हो । आखिरमा एकैचोटि ४२.१९५ किलोमिटर दौडिनु भनेको त एक प्रकारले दुस्साहस पो हो । तर यही दुस्साहसमा रमाउन खोज्ने पनि त उत्तिकै हुने गर्छन् ।
एउटा प्रसिद्ध भनाइ छ, ‘डेप्थ अफ दी डेमोक्रेसी क्यान बी मेजर्ड बाई दी वाइड्थ अफ दी फुटपाथ’ अर्थात् कुनै पनि देशको प्रजातन्त्रको गहिराइ थाहा पाउन त्यहाँको फुटपाथको चौडाइ नापे पुग्छ । हरेक देशको सरकार, समाज, सहरका सामाजिक चेतना, संस्कार, विकासको पहिलो ऐना हो सडक, बाटाहरू र यसका अवयवहरू ! प्रजातन्त्रले बोक्ने प्रमुख गुणहरू स्वतन्त्रता, समावेशिता र नागरिक अधिकारहरू माग्ने, अभिव्यक्त गर्ने पहिलो पब्लिक स्पेस सडक, बाटा र यसको प्रमुख मानवीय अवयव फुटपाथ हो ।
चार दशकदेखि मुक्तक, कविता, कथामा निरन्तर कलम चलाइरहेकी उषा शेरचनको पहिलो उपन्यास ‘आधि’ हालै बजारमा आएको छ । उनको उपन्यास भन्दा मलाई लागिरहेको थियो, ‘थकाली, थाकखोला, पोखरेली समाजको कुरा आउला ।
निम्न मध्यमवर्गका धेरै पिताजस्तै पंकज त्रिपाठीका किसान पिता पनि चाहन्थे, छोरो डाक्टर बनोस् । धेरै पैसा कमाओस् । सुखी र सम्पन्न जीवन बिताओस् । आफ्नो जस्तो दुखी किसानको जीवन छोराले भोग्नु नपरोस् । सबैका बाबु आमाको इच्छा पूरा हुने भए संसारमा कुनचाहिँ छोराछोरीले पो दुःख भोग्नुपर्ने थियो र ! पंकजको जीवनमा आफ्नो पिताले भन्दा बढी दुःख पाउनु लेखिएको थियो । त्यसैले उनको मनमा डाक्टरी चढेन ।
नेपालको एक मात्र बाह्रसिंगा भूमि— शुक्लाफाँटा राष्ट्रिय निकुञ्ज । सुन्दर सुदूरपश्चिमको दक्षिण–पश्चिमी कुनामा अवस्थित । शुक्लाफाँटाको विशाल छातीमा चरिरहेका बाह्रसिंगाको दृश्य पर्यटकहरूका लागि अविस्मरणीय त छ नै, उत्तिकै सुन्दर पनि । उसो त यहाँ बाह्रसिंगा मात्रै छैनन् । दुर्लभ पाटेबाघ, गैंडा, हात्ती, कृष्णसार, सालक, नीलगाई, चितुवा, चित्तल, लगुना, रतुवा, बँदेल आदि थुप्रै संरक्षित जीव छन् । यी विविधामय जैविकी र प्रकृतिले गर्दा यहाँ आउने पर्यटकले एकसाथ अनेक आनन्दानुभूति सँगाल्न सक्छन् ।
राजनीतिक विचारका कारण विवादमा पर्ने कमै साहित्यकारमा पर्छन् अस्ट्रियाली लेखक पिटर हान्डके । युद्धअपराधी स्लोबोदान मिलोसेभिचको सन् २००६ मा गरिएको अन्त्येष्टि समारोहमा गरेको टिप्पणीपछि उनी निकै विवादमा परे ।
सर्पले पनि गुँड बनाउँछ भन्ने तपाईंलाई थाहा छ ? सामान्यतः सर्पका अधिकांश प्रजाति अर्काले बनाएका प्वालमा बस्छन् । लुक्न उपयोग गर्ने आश्रय आफैं बनाउने सरिसृपका प्रजाति नगन्य छन् ।
म सानै थिएँ । तामाको मुनाजस्तो । आमाको हात समाएर दलान, आँगन र करेसाबारी गर्थे । आमा मलाई उनकै लयमा संसारको कथा सुनाउँथिन् । उनैबाट मैले रूख चिनें । फूल चिनें । नदी, झर्ना र बादल चिनें । आमाले मलाई मेरो परिवेश, त्यसको सिमाना र व्यापकता बताइन् । आमा भन्थिन्, ‘यो चराचर जगत् ईश्वरको सृष्टि हो । तिमी ईश्वरको सृष्टि हौ ।
इन्स्टाग्रामको एउटा पोस्टबाट भदौ २० गते बिहानै थाहा भयो, वीरगन्ज छापगैयाँ निवासी कक्षा ९ मा पढ्ने पन्ध्र वर्षकी मुस्कान खातुनलाई दुई युवाले एसिड आक्रमण गरेछन् । उनको अनुहार, घाँटी, हात जलेको रहेछ ।
काठमाडौंबाट बेंसीसहर हुँदै कोतो एक दिनको गाडी यात्रा । कोतोबाट भने मोटरबाटोलाई छाडेर हिँड्नुपर्ने । त्यसैले कोतो–नार फू गन्तव्यलाई ‘अफ द बिटन’ मार्ग भन्दा रहेछन् । कोतोबाट डेढ दिन हिँडेपछि च्याखु आइपुग्नै लाग्दा साइनपोस्टमा दृष्टि गयो । त्यसमा लेखिएको थियो— च्याखु, खम्बा बस्ती, उचाइ ३७३५ मिटर ।
श्रीलंकाली प्रशिक्षक रोय लुक डायसले ठीक एक दशकअघि नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टिमका कप्तान बन्न भनेका थिए पारस खड्कालाई । सुरुमा उनले डायसको प्रस्ताव ठाडै अस्वीकार गरिदिए । उनले सीधै ‘नो’ भनिदिए । उनको चाहना आर्किटेक्ट बन्ने थियो । त्यसका लािग विदेश जाने योजनामा थिए । त्यसैले उनको ध्यान देशका लागि क्रिकेट खेल्नेमा थिएन ।
