सरकारले श्रम विवाद निरूपण गर्न उच्च अदालतसरह श्रम अदालत गठन गरेको छ । मुद्दा हेर्ने अधिकारी एक जना मात्र रहेको श्रम अदालतमा अबदेखि तीन न्यायाधीशले कार्यसम्पादन गर्नेछन् ।
सरकारले श्रमिक सूचना बैंक स्थापना गर्न लागेको छ । श्रमिकको आधारभूत पहिचान हुने गरी विभिन्न निकायसँग रहेका विवरण समेटी जनशक्ति योजनाका लागि बैंकको स्थापना गर्न लागिएको हो । यसका लागि कार्यविधि बनिरहेको छ ।
कोभिड–१९ महामारीअघि दिनमा जति नेपाली श्रम गर्न खाडी मुलुक र मलेसिया जान्थे, त्यति नै संख्यामा स्वदेश फर्किरहेका हुन्थे । यसले नेपालको श्रम शक्ति र रेमिट्यान्सलाई सन्तुलनमा राखेको थियो । महामारीपछि भने बाहिर गएकाहरू आउँछन् मात्रै, जान पाइँदैन ।
संयुक्त अरब इमिरेट्स (यूएई) सरकारलाई जरिवाना तिर्न नसकेर रोकिएका १७ जना नेपाली श्रमिकलाई नेपाली दूतावासले आइतबार उद्धार गरी स्वदेश पठाएको छ । यूएईको फेल्क्सी फ्यासिलिटी म्यानेजमेन्ट कम्पनीबाट जागिर गुमाएर बसेका ३ सय ५८ मध्ये १७ जना आवासीय भिसा समाप्त भएर लागेको जरिवाना मिनाहा भएपछि स्वदेश फर्किन पाएका हुन् ।
कतारले घरेलु श्रमिकलाई औपचारिक क्षेत्रसरह नै समेटेपछि नेपाल सरकारलाई घरेलु श्रमिक पठाउन पुनः आग्रह गरेको छ । कतारमा घरेलु क्षेत्रमा पुरुष श्रमिकको संख्या ठूलो छ । कतारले पछिल्लो पटक सहजै रोजगारी परिवर्तन गर्न पाउने र न्यूनतम तलब लागू गर्ने प्रावधान घरेलु श्रमिकको हकमा पनि लागू गरेको छ ।
नियमित उडान भएपछि खाडीका मुलुक तथा मलेसियाबाट घर फर्कने नेपालीलाई सहज भएको छ । हवाई उडान नियमित भएपछि त्यहाँस्थित नेपाली दूतावासले स्वदेश फिर्न चाहने नेपाली श्रमिकले अनुमति लिनुपर्ने व्यवस्था हटाएको छ ।
मलेसियाका ग्लोब कम्पनीहरूले नेपालीसहित आप्रवासी श्रमिकको लागत खर्च फिर्ता गर्न थालेका छन् । ठूला पाँच कम्पनीले श्रमिकको मासिक तलबमा थप गरी रकम फिर्ता गर्न थालेका हुन् । ती कम्पनीले एक लाख १२ हजार रुपैयाँदेखि एक लाख ७८ हजारसम्म फिर्ता गर्न थालेका छन् ।
इजरायलले पहिलोपटक नर्सिङ क्षेत्रका लागि संस्थागत रूपमा पाँच सय नेपाली लैजाने भएको छ । जसमा ६० प्रतिशत महिला र ४० प्रतिशत पुरुष रहनेछन् । कूल २५ सय जना श्रमिक लैजाने नीतिअनुरुप इजरायलले पाँच सय नेपालीलाई अवसर दिन लागेको हो । यसका लागि नेपाल र इजरायलबीच श्रम सम्झौता गर्ने सहमति जुटेको छ ।
मलेसिया र खाडी मुलुकमा करार अवधि समाप्त भएर घर फर्किने प्रतीक्षामा अझै ८४ हजार नेपाली रहेका छन् । हालकै अनुसार उडानको प्रबन्ध भएमा उनीहरूलाई स्वदेश आइपुग्न अझै तीन महिना लाग्नेछ ।
कतारमा कोभिड–१९ का कारण रोजगारी गुमाएका नेपाली श्रमिक स्वदेश फर्कनु नपर्ने भएको छ । कतार सरकारले बेरोजगार श्रमिकलाई रोजगारी दिने नीति ल्याएपछि उनीहरूले पुनः रोजगारको मौका पाउने भएका हुन् । कतारस्थित नेपाली दूतावासका अनुसार त्यहाँ श्रमिकको अभाव भएपछि कतारले यस्तो नीति ल्याएको हो ।
