दुई दशकदेखि पत्रकारिता गरिरहेका कार्कीले श्रम तथा आप्रवासन मामिलामा दख्खल राख्छन् । उनले खाडी क्षेत्र तथा मलेसियामा कार्यरत आप्रवासी श्रमिकमाथि रिपोटिङ गर्दै आएका छन् ।
रुसी सेनामा गैरकानुनी रूपमा भर्ना भई युद्ध लड्ने क्रममा युक्रेनी सेनाको कब्जामा रहेका ५ नेपालीहरूलाई छुटाउनका लागि सरकारले निरन्तर पहल गरिरहेको परराष्ट्र मन्त्रालयले जनाएको छ । उनीहरूलाई छुटाउन युक्रेनी पक्षसँग परराष्ट्र मन्त्रालयले आफ्ना संयन्त्रहरूमार्फत गृहकार्य गरिरहेको परराष्ट्रका प्रवक्ता अमृतकुमार राईले जानकारी दिए । युद्धका क्रममा विभिन्न स्थानबाट कब्जामा लिइएका नेपालीहरूलाई युक्रेनले एकै स्थानमा भेला गरिसकेको छ ।
गैरकानुनी रूपमा रुसी सेनामा भर्ती भएर युक्रेनसँग युद्धमा सहभागी भई परिवारसँग सम्पर्कविहीन रहेकामध्ये थप ७ नेपालीको मृत्यु भएको छ । हालसम्म रुस–युक्रेन युद्धमा मृत्यु हुने नेपालीको संख्या थप ७ सहित १७ पुगेको परराष्ट्र मन्त्रालयले बिहीबार पुष्टि गरेको हो । मन्त्रालयका अनुसार परिवारसँग सम्पर्कविहीनको संख्या कम्तीमा ९६ रहेको छ ।
दाङका सञ्जय बुढामगर,ओखलढुंगाका राम खत्री,इलामका सन्तोष केरुङ रगोरखाका कुमार श्रेष्ठ ।रुसी सेनामा भर्ती भएका यी युवाले उद्धारका लागि दुई महिनादेखि नेपाल सरकारसँग गुहार माग्दा सहयोग नपाएको गुनासो गरेका छन् । ३० को समूहमा अब पाँच जना मात्रै बाँकी रहेको उनीहरूको भनाइ छ । तर दूरदराजबाट याचना गर्ने यी युवा मात्र होइन, परराष्ट्र मन्त्रालय नै धाएर परिवारजनले ताकेता गर्दा पनि नेपाल सरकारले उद्धारमा अर्थपूर्ण पहल गरेको छैन ।
नेपाली श्रमिकको प्रमुख गन्तव्य मुलुक मलेसियाले औपचारिक क्षेत्रमा काम गर्न आउने आप्रवासी श्रमिकका लागि आगामी जेठ १८ (मे ३१) देखि प्रवेशमा रोक लगाउने निर्णय गरेको छ । मागभन्दा आपूर्ति बढी भएको र त्यसले आन्तरिक सुरक्षामा समस्या सिर्जना गरेको भन्दै मलेसियाले अर्को आदेश नहुँदासम्मका लागि भन्दै आप्रवासी श्रमिकलाई भर्ना नलिने निर्णय गरेको हो । यसबारे काठमाडौंस्थित मलेसियाली दूतावासले अनलाइन भिसाको आवेदन लिन अनुमति पाएका भिसा सेन्टरहरूलाई औपचारिक जानकारी गराइसकेको छ ।
पाँच महिनाअघि रुसी सेनामा भर्ती भएदेखि श्रीमान् लालबहादुर बुढासँग भीमकुमारीको नियमित सम्पर्क थिएन । आक्कलझुक्कल दोहोरो संवाद हुन्थ्यो । तर यस्तो संवादमा पनि नेटवर्कको कमजोरीले प्रस्ट कुरा हुन पाउँदैनथ्यो । कुनै महत्त्वपूर्ण सन्देश दिन परे लालबहादुर भ्वाइस म्यासेज छोड्थे । तिलोत्तम नगरपालिका–९, रूपन्देहीका भीमकुमारी यसैमा चित्त बुझाउँथिन् ।
रुसी सेनामा भर्ना भई युद्ध लड्ने क्रममा युक्रेनी सेनाको कब्जामा रहेको पाँच जना नेपाली सकुशल रहेको पुष्टि भएको छ । परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतले युक्रेन सरकारका प्रतिनिधिहरूले पाँच जना नेपालीलाई एकै स्थानमा राखेर बयान लिएको जनाएको छ ।
संयुक्त अरब इमिरेट्स (यूएई)को आबुधाबी नेसनल होटल (एडीएनएच, कम्पास) को सफाइ श्रमिक (क्लिनर)को काम गर्न काभ्रेकी ३२ वर्षीया सतीदेवी पौडेल छानिइन् । होटल र सफाइ क्षेत्रमा खाडीमा स्थापित यस कम्पनीले सतीदेवीलाई जागिर मात्र दिएन, भिसालगायतका सबै खर्च पनि बेहोर्यो ।
वैदेशिक रोजगारमा जाने श्रमिकको स्वास्थ्य परीक्षणका क्रममा चरम लापरबाही गरेको भेटिएको छ । श्रम मन्त्रालयद्वारा सूचीकृत २ सय १२ वटामध्ये ६७ वटा स्वास्थ्य संस्थाले मापदण्ड उल्लंघन गरी श्रमिकहरूको स्वास्थ्य परीक्षणमा चरम लापरबाही गरेको भेटिएको हो ।
अवैध रूपमा रुसी सेनामा भर्ती भई युक्रेनसँगको युद्धमा होमिएका नेपालीहरूको यकिन तथ्यांक सरकारसँग छैन । अहिलेसम्म १२ जना नेपालीको मृत्यु भएको औपचारिक जानकारी मात्रै दिएको परराष्ट्र मन्त्रालय त्यहाँ घाइते र बेपत्ता हुने नेपालीका बारेमा भने मौन छ ।
रुस–युक्रेन युद्धमा मारिएको पाँच महिनापछि पोखराका २६ वर्षीय देवान राईको रुसी सैन्यले सम्मानका साथ रुसको राजधानी मस्कोमा अन्त्येष्टि गरेको छ । उनी गत कात्तिक १८ गते रुस–युक्रेन युद्धमा मारिएका थिए । रुसी सेनाले परिवारको सहमति लिई मस्कोस्थित बालाशिखामा गत बिहीबार अन्त्येष्टि गरेको हो ।