पञ्चकन्या गाउँपालिका-३, घलेगाउँमा शनिबारदेखि पाँचकन्या जात्रा सुरु हुँदै छ । घलेभञ्ज्याङदेखि करिब २ मिटर पूर्वोत्तर रहेको पञ्चकन्या मन्दिरमा हरेक वर्ष मार्ग कृष्ण चतुर्थी र पञ्चमीमा लाग्ने मेला शनिबार सुरु हुन लागेको हो ।
पाकिस्तानी लोकसंगीत र लोकसर्जकका बारेमा तयार पारिएको डकुमेन्ट्री फिल्म ‘इन्दुस ब्लुज’ को स्क्रिनिङसँगै बिहीबारदेखि पाटनस्थित यलमाया केन्द्रमा फिल्म साउथ एसिया सुरु भएको छ । गायक अमृत गुरुङले पौवा आर्टमा कोरिएको महोत्सवको पोस्टर सार्वजनिक गर्दै फेस्टिभलको औपचारिक उद्घाटन गरेका थिए । ‘ह्वेर द माइन्ड इज फ्री...’ स्लोगनसहित आइतबारसम्म चल्ने महोत्सवमा दक्षिण एसियाली ६३ फिल्म प्रदर्शन गरिनेछ ।
लोकगीतमा म मौलिक विम्ब र सरलपन भेट्छु । दर्शन भेट्छु । लोकगीत र लोक लय सृजना गर्ने व्यक्ति प्राय: अज्ञात हुने रहेछन् । ती अज्ञात सर्जकले छोडेको नासोलाई हामी श्रुतिपरम्परामार्फत् सुन्दै आइरहेका छौं । लोकगीत कसले बनायो ? कहिले बनायो ? कसरी बनायो ? भन्ने कुरा लामो अध्ययनको विषय हुन सक्ला ।
खुलामञ्चमा भरिभराउ दर्शक । कलाकारको स्वागतका लागि जब उद्घोषकले नाम लिए, दर्शकको हुटिङ निरन्तर भइरह्यो । सुरुमै मञ्चमा बोलाइएका अभिनेता राजेश हमाल आकर्षणको केन्द्र बने ।
साथीले खुसुक्क उनको कानमा भनिन्, ‘राजेश हमाल आए ।’ सुन्नेबित्तिकै नारायणी कुमालका कान ठाडा भए । मनमा अनेक कौतूहल जागे– कस्ता देखिन्छन्, के लुगा लगाएका छन्, गोरा छन् कि काला ! एकै मिनेटमा नारायणीले साथीसँग थुप्रै जिज्ञासा राखिन् । उनीभन्दा अलि राम्ररी आँखा ठम्याउन सक्ने भएकीले साथी सुनपरी विकलाई राजेशको स्वरूप वर्णन गर्न सजिलो भयो । नारायणीले सुनाइन्, सुनपरीले महसुस गरिन् ।
कुनै समय काठ, माटो या तामाको माना–पाथी चल्तीमा थिए । समयले फड्को मार्यो । गाउँघरतिर पनि अब डिजिटल तुलोको देख्न सकिन्छ । चित्रकार सुशीला सिंह भने माना, कुरुवा र पाथीकै पक्षमा छन् । बरु उनी यी परम्परत वस्तुलाई परिमार्जन गर्न चाहिन्छन् । उनको यस्तै कला देख्न सकिन्छ यतिबेला राजधानीको लाजिम्पाटस्थित काठमाडौं आर्ट ग्यालरीमा । उनले माना र कुरुवालाई मात्र हैन, चिया पिउने कपसमेत माटोबाटै बनाएर त्यसमा कला भरेका छन्, जसलाई सेरामिक आर्ट भनिन्छ ।
प्राध्यापक नोवलकिशोर राईलाई ‘बुङ्वाखा–विष्णु–मकर बान्तावा राष्ट्रिय पुरस्कार’ प्रदान गरिने भएको छ । राईद्वारा लिखित ‘बान्तवा व्याकरण’ कृतिका लागि ५१ हजार रुपैयाँको पुरस्कार प्रदान गर्ने निर्णय भएको हो ।
२२ वर्षअघि सुरु फिल्म साउथ एसियाको १२ औं संस्करण बिहीबारदेखि चार दिनसम्म पाटनढोकास्थित यलमाया केन्द्रमा हुने भएको छ । रवीन्द्रनाथ टैगोरको कविता ‘ह्वेयर द माइन्ड इज फ्री’ बाट प्रभावित हुँदै सोही थिममा सुरु हुने यस पटकको फेस्टिभलमा ६४ फिल्म प्रदर्शनीमा राखिने छन् ।
कोकिल स्वरकी गायिका लता मंगेशकर श्वासप्रश्वासमा समस्या देखिएपछि सोमबार मध्याह्न अचानक अस्पताल भर्ना भएकी छन् । मुम्बईस्थित ब्रिच क्यान्डी अस्पतालको भेन्टिलेटरमा राखेर गायिका मंगेशकरको उपचार भइरहेको छ । अस्पताल स्रोतले गायिकामा निमोनिया र फोक्सोमा इन्फेक्सन देखिएकोले अवस्था गम्भीर रहेको तर पछिल्लो समय अवस्थामा केही सुधार देखिएको बताएको छ ।
उत्तरी धादिङको गंगा–जमुना–५ फुलखर्कस्थित धार्मिक मेलामा सधैं आर्कषण बन्ने गर्छ इन्द्रेणी । गंगा र जमुना दुइटा झरना पाखो भित्तो हुँदै तल आइपुग्दा इन्द्रेणी बन्छ र भक्तजनहरू रमाउँछन् । यसपटक यो जुम्ल्याहा झरनाको इन्द्रेणीमा तीर्थालुहरू गीतसंगीतको तालमा झुमे, सेल्फी खिचे ।
रहस्यमयी हिममानव मानिन्छ यतीलाई । अहिलेसम्म किम्बदन्तीकै रूपमा रहेको यतीसित ठमेलस्थित सातघुम्ती चोकैमा तपाईंको पनि भेट हुन सक्छ । साँच्चिकै हैन, मूर्तिकलासित । ठमेलस्थित सातघुम्ती चोकैमा चित्रकार मुक्तिसिंह थापाले तयार पारेका यतीको कलाकृति निकै रोचक लाग्छ । कलाकृति हेर्न स्वदेशीदेखि पर्यटकसम्म झुम्मिरहेका छन् ।
