'म तपाईंहरूसँग झुटो बोल्दिनँ । जनावरको जीवन दु:ख र गुलामीमै बित्छ । हामी जन्मन्छौं, हामीलाई जीवित राख्नका लागि मात्र खाना दिइन्छ । नमरुञ्जेल बलजफ्ती अरुको सेवामा खटाइन्छ । आँखा झिमिक्क गर्न नपाउँदै मारिन्छ । के यो प्रकृतिको आदेश हो ? प्रकृतिले त यस्तो भेदभाव गर्दैन । त्यसोभए हामी किन यो दयनीय अवस्थामा बाँचिरहेका छौँ त ? यसको जवाफ हो- मानिस ।'
भिक्टर नभरोस्कीले न्युयोर्क विमानस्थल पुगेपछि थाहा पाउँछन्, सैन्य 'कु'ले देश गृहयुद्धमा परिणत भइसक्यो । गृहयुद्धको प्रभावले विमानस्थलमा उनको पासपोर्ट जफत गरिन्छ । बिना पासपोर्ट न उनी न्युयोर्क प्रवेश गर्न सक्छन् न देश फर्कन । अंग्रेजी बुझ्दैनन्, बोल्न पनि सक्दैनन् । 'एस- नो' र 'थ्यांक्यू' को भरमा भिक्टर ९ महिना उक्त विमानस्थलमा अड्किन्छन् । आफ्नो गन्तव्यसम्म पुग्नका लागि टर्मिनल भवनभित्रै महिनौं खुम्चिएर भिक्टरले संघर्ष गर्छन् ।
समाज दुई वर्गमा विभाजित छ, ‘हुने खाने’ र ‘हुँदा खाने’ । ‘हुने खाने’ ले सधैं ‘हुँदा खाने’ माथि अधिकार जमाएको छ । संसारको ठूलो संख्या ‘हुँदा खाने’ समूहमै छ । दुई वर्गबीचको संघर्ष शताब्दिऔंदेखि जारी छ । दक्षिण कोरियाली सिरिज ‘स्क्विड गेम’ दुई वर्गबीचको कथा हो ।
शिवपुरीमा 'मेरी मामू'को स्क्रिप्टको अन्तिम ड्राफ्ट तयार हुँदै थियो । त्यतिबेलै छेतेन गुरुङले आफ्नो 'ड्रिम प्रोजेक्ट'बारे निर्माता सन्तोष सेनलाई सुनाएका थिए । 'छिरिङ डोल्मा'को प्रेमकथा, एउटा युगको कथा । छुट्टै राज्य, हिमालको कथा । प्रेमिकाको नाम कुँद्दै हिँड्ने प्रेमीको प्रेम ।
त्यतिबेला उनी न्युयोर्कको ब्रुक्लिनमा बस्थे । एकदिन गीतार बजाउँदै गर्दा शब्दहरु फुर्यो, 'चिठ्ठीभित्र राखेर पठाउँदैछु मेरो माया म तिमीलाई नै… ।' रोमान्टिक गीत लेख्ने मुडमा थिए सज्जनराज वैद्य । 'हवाइजहाज' बोलको गीतले युवा दर्शकको मन/मस्तिष्क हुँडलिसकेको थियो । च्याट र ह्वाटस्यापमा माया आदनप्रदान गर्ने समयमा चिठ्ठीको जमानालाई कल्पँदै उनले यो गीत लेखे । दर्शकले असाध्यै रुचाइएको गीतमध्ये पर्छ, 'चिठ्ठीभित्र'।
अमिताभ बच्चन, अनुपम खेर, बोमन इरानी र डेनी डेन्जोङ्पा मिल्ने साथी हुन्छन् । डेनी सोलुखुम्बुवासी हुन् । आफ्ना मिल्ने साथीलाई उनी आफ्नो गाउँ-ठाउँ घुमाउने कुरा सधैँ गरिरहेका हुन्छन् । अमिताभ, अनुपम र बोमन एक दिन अचानक नेपाल आइपुग्छन् । नेपाली गाइड परिणिती चोपडाले उनीहरूलाई डेनीको घरसम्म पुर्याउने जिम्मा पाउँछिन् । डेनीको घरसम्म पुग्ने यात्रामा यी तीन साथीहरू आउने आरोह अवरोह नै 'उचाई'को मूल कथा हो ।
'तिहारै आयो लौ, झिलीमिली, ए सुन हजुर भैलिनी आए आँगन… ।' भैलो खेल्ने समूहले आफ्नो घरको आँगनमा यही गीत बजाउँदै नाचगान गर्दा निर्देशक शम्भु प्रधानको मन ढक्क फुल्छ । तिहार नजिकिएसँगै सुपर मार्केटदेखि घर/घरमा यो गीत बज्न सुरु हुन्छ । यो गीत नगुञ्जिएसम्म तिहार आएको भान नै हुँदैन ।
फूलपातीको दिनदेखि सोभित बस्नेत निर्देशित सिनेमा ‘डाँडाको वरपीपल’ प्रदर्शनमा आयो । अंग्रेजी सिनेमा ‘फास्ट एन्ड फ्युरियस–९’ लगाउँदै घटस्थापनादेखि हल खुलेसँगै प्रदर्शनको आँट गर्ने यो पहिलो नेपाली सिनेमा थियो । तर, सलोन बस्नेत अभिनीत फिल्मले हलसम्म दर्शक तान्न सकेन । हलमा लागेको तेस्रो दिनमै क्यूएफएक्सले फिल्म हटायो ।
नोकियाको मोबाइलमा घण्टौं कुराकानी । ब्याट्री स्वीच अफ नहुञ्जेल रातको २/३ बजेसम्म प्रेमका कुरा । सँगै बाँच्ने/मर्ने कसमसम्मको प्रेम सम्बन्ध त्यही मोबाइलले जोडिदिएको थियो । एकअर्कालाई भेटेका थिएनन् तर मोबाइलबाटै मन साटिसकेका । काठमाडौंमै घर भएकी प्रेमिकालाई भेट्न डराउँथे दिनेश गौतम । गरिबी प्रेमको तगारो बन्न सक्ने डर थियो । प्रेमिका असाध्यै राम्री । आमाबुवा अष्ट्रेलियातिरै । डेढ वर्ष फोनमा कुराकानी भइसकेपछि एक दिन भेट भयो ।
दसैं-तिहारमा फिल्म प्रदर्शन गर्नु व्यावसायिक हिसाबले सुखद मानिन्थ्यो । दसैं-तिहारको लामो बिदामा फिल्म प्रदर्शन गर्न नेपाली फिल्मका निर्माता 'तँछाडमछाड' नै गर्थे । चाडपर्वको समयमा हलमा दर्शकको भीड थामिनसक्नु हुन्थ्यो । तर कोरोना महामारीबीचको दसैं-तिहारमा उस्तै दृश्य देखिएन । अधिकांश निर्माता दसैं-तिहारमा फिल्म प्रदर्शन गर्न पछाडि हटे । एउटै मितिमा फिल्म प्रदर्शन गर्न हानाथाप गर्नेहरु त्यसबाट भागमभाग गर्न थाले ।
