२५.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १४२

किशोर नेपाल

किशोर नेपालका लेखहरु :

प्रधानमन्त्रीको उल्झन

धानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले संघीय राजधानीमा कार्यरत ‘छानिएका’ सम्पादक–पत्रकारहरूलाई गएको सोमबार प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवासमा भेटघाटका लागि निम्तो पठाउनुभएको थियो । दुर्भाग्यवश, त्यो दिन उहाँले पत्रकार भेटघाटका लागि समय मिलाउन सक्नुभएन ।

परिदृश्यमा कांग्रेस बैठक

नेपाली कांग्रेस सत्तामा छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डको भरोसा छ कांग्रेसमाथि । यो मौसमका लागि जनताले कांग्रेस कार्यसमितिमा छलफल हुनुपर्ने भनेर ठम्याएका विषयहरू संख्याका हिसाबले सीमित र प्रभावका हिसाबले मजबुत छन् । नेपाली नागरिकलाई भुटानी शरणार्थी बनाएर विदेश पठाउने धन्दामा कांग्रेसका को–को नेता लागेका थिए ? को–को समातिए ? ललिता निवास जग्गा काण्डमा कांग्रेसका कुन–कुन नेता मुछिएका छन् ? ती नेतासँग सम्बन्ध राख्ने वा नराख्ने को–को कर्मचारी, व्यापारी, न्यायमूर्ति र कानुन व्यवसायी विवादमा परेका छन् ? मिटरब्याजीको पक्षमा को–को उफ्रिएका छन् ? कांग्रेस नेताहरूकै सहकारीबाट को–को ठगिएका छन् ?

नयाँ सन्दर्भमा प्रचण्डको नेतृत्व

पछिल्लो निर्वाचनको परिणामले संसद्मा सबैभन्दा ठूलो राजनीतिक दलका रूपमा स्थापित नेपाली कांग्रेस र दोस्रो ठूलो दल एमाले यति बेला निकै ठूलो छटपटीमा देखिएका छन् । यी दुवै पार्टीको अवस्था पुच्छरमा गोली लागेको जनावरको जस्तो भएको छ ।

राजनीतिको मूलको निर्मलीकरण

देशमा नेपाली कांग्रेस र माओवादी केन्द्रसहितका दलहरूको गठबन्धन सरकार क्रियाशील छ । तर, यी दलहरूको क्रियाशीलता भलाकुसारीसम्म मात्र सीमित देखिन्छ । दलहरू जोसका साथ समस्याहरूको निर्णायक बिन्दुमा पुग्न सकेको देखिँदैन ।

समकालीन महत्त्वको भारत भ्रमण

धानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ को भारत भ्रमणको चर्चा जारी नै छ । भ्रमणपछि सत्ता र प्रतिपक्ष दुवैतिरका दलहरू एकैनासको तरंगमा डुबेका देखिन्छन् ।

बुंग द्यःको भोटो हेरेपछि

साबिक चलन अनुसार, गएको बिहीबार अपराह्न पुजारीहरूले अनादि कालदेखि उपत्यकाका किसानहरूले अत्यन्त भक्तिभावसहित पूजा–अर्चना गर्दै आएका ‘बुंग द्यः’ अर्थात् ‘सहकालका देवता’ मच्छेन्द्रनाथको भोटो राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल, उपराष्ट्रपति रामसहाय यादव र प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको ‘नजर’ मा चढाएर, सर्वसाधारणलाई देखाए ।

डरलाग्दो भासमा पर्‍यो देश

समकालीन नेपाली राजनीतिका रेखाचित्रहरू कोर्ने क्रममा यो स्तम्भकारले पटकपटक ‘परिहा’ शब्दको प्रयोग गर्ने गरेको छ, जसको उद्गमस्थल दक्षिण भारतीय भाषाहरूको शब्दभण्डार हो । यो शब्द सुन्दा जति सामान्य लाग्छ, त्यति नै डरलाग्दो छ यसको राजनीतिक अर्थ र अभिप्राय । देशहरूको समूहमा रहेको कुनै पनि देशले कुनै पनि विषयमा विश्वसनीयता गुमायो भने देशहरूको त्यो समूहमा उसको पहिचान ‘परिहा’ अर्थात् अछुत राज्यका रूपमा ओरालो लाग्छ । त्यस्ता देशहरूको समूहबाट ऊ बहिष्कृत हुन्छ, अन्तर्राष्ट्रिय समाजबाट एक्लिन्छ ।

सुर र स्वर, ध्वनि र धुन, आवाज र कोलाहल

यो निबन्धको शीर्षक त हुनैपर्ने हो : ‘यो काठमाडौं, हाम्रो काठमाडौं ।’ तर, शिर्षकमा विज्ञापनको जस्तो नियमितता खुल्दैन । खुल्ने भए नाटककार बालकृष्ण समले किन लेख्नुहुन्थ्यो र ‘नियमित आकस्मिकता’ ?

असहज राजनीतिमा प्रचण्ड

देशबाट राजतन्त्र विस्थापित भएको पनि पन्ध्र वर्ष नाघिसकेको छ । उहिलेको जमानामा जस्तो सत्तामाथि कब्जा जमाउन कोत–कचहरीमा भारदारको भेला बोलाउने र कम्मरमा झुन्ड्याएको म्यानबाट तरबार निकालेर शत्रुपक्षलाई छ्याकछ्याक काट्ने रणनीति पनि अहिले कसैले अपनाएको छैन ।

छायाहरूको राजनीति

नेपाली राजनीति नेताहरूको छायाको प्रभावमा चल्न थालेको छ । मधेश प्रदेशको बारा–२ निर्वाचन क्षेत्रबाट जनता समाजवादी पार्टीका उम्मेदवारका रूपमा संघीय संसद्मा निर्वाचित हुनुभएका रामसहाय यादवले संघीय संसद्–सदस्यको अभिभारा धेरै दिन सम्हाल्नुपरेन । उहाँ संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको उपराष्ट्रपति चुनिनुभयो । स्वयं रामसहायजीका लागि यो गौरवको विषय थियो भने संघीय गणतन्त्र नेपालको लोकतन्त्रको सुन्दरतम पक्ष । यसमा कुनै द्विविधा नराखे हुन्छ ।