विष्णु रिजाल

छिमेकी चीनद्वारा अघि सारिएको ‘बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ’ (बीआरआई) मा नेपालले हस्ताक्षर गरेको ७ वर्ष बितेको छ । तर कुन परियोजनामा लगानी गर्ने र कस्तो मोडालिटी अपनाउने भन्नेमा दुई मुलुकबीच अझै सहमति हुन सकेको छैन । हालै चीनका विदेश उपमन्त्री सुन वइडोङको नेपाल भ्रमणका क्रममा बीआरआई कार्यान्वयन सम्झौतामा हस्ताक्षर हुने अपेक्षा गरिएको थियो तर ठोस प्रगति भएन ।

भारतमा भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) का नेता नरेन्द्र दामोदारदास मोदी तेस्रो पटक प्रधानमन्त्री बनेका छन् । अघिल्ला दुई कार्यकालझैं मन परेका छिमेकीलाई बोलाएर तामझामका साथ शपथग्रहण गर्दै उनले कार्यकाल सुरु गरिसकेका छन् । अघिल्ला दुई कार्यकालमा एक्लै बहुमत ल्याएका मोदीले यस पटक बहुमत गुमाएर आफ्नो पार्टीको नेतृत्वमा बनेको न्यासनल डेमोक्र्याटिक एलाइन्स (एनडीए) मा भर पर्नुपरेको छ ।

वैशाख १०, २००६ (अप्रिल २२, १९४९) मा पुष्पलाल श्रेष्ठको नेतृत्वमा भारत कलकत्तामा स्थापित नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीले ७५ औं वर्ष प्रवेश गर्दा यसले नेपालमा सबभन्दा ठूलो आन्दोलनका रूपमा आफूलाई स्थापित गरेको छ । आश्चर्य त विश्वबाटै कम्युनिस्ट सत्ताहरू धमाधम ढल्दा र कम्युनिस्ट पार्टी दुब्लाउँदै जाँदा नेपालमा चाहिँ कम्युनिस्ट जनमत प्रभावशाली छ ।

त्रिशंकु संसद्मा समीकरण र सरकार फेरिनु त्यति अनपेक्षित होइन । जब सहयात्रीका बीचमा गम्भीर मतभिन्नता देखा पर्छन्, तब एकले अर्कालाई छाड्ने र नयाँ सहयात्रीको खोजी गर्ने कुरालाई अस्वाभाविक मान्न सकिन्न । अझ झन्डै आठ दशकको अवधिमा कुनै सरकारले कार्यकाल पूरा गर्न नपाएको मुलुकमा एउटै समीकरण धेरै समय चल्छ भन्दा पत्याउन मुस्किल पर्छ ।

जनवरी ८, २०२४ मा ‘इन्डिया टुडे’ मा प्रकाशित अन्तर्वार्तामा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले आफ्नो मुलुकमा बलियो सरकार चाहिने तर्क गर्दै भनेका छन्, ‘आज जनता, विज्ञ, विचारनिर्माता र मिडियाका साथीहरूका बीचमा पनि एकमत के छ भने, हाम्रो मुलुकलाई मिलीजुली सरकार आवश्यक छैन ।

लोकतन्त्रमा दलहरूले आफूलाई अद्यावधिक गराइरहन सकेनन् भने तिनको अस्तित्व क्रमशः मेटिँदै जान्छ । नेपालमा प्रमुख दलहरूले या आफैं लागेर परिस्थितिमा परिवर्तन ल्याएका छन् या त परिस्थितिमा आएको परिवर्तनअनुकूल आफूलाई अद्यावधिक गराएका छन् ।

चिनियाँ कम्युनिस्टसँग भन्नका लागि धेरै कुरा छन्, त्यसभन्दा बढी देखाउनका लागि धेरै काम छन् । त्यसैले अहिले तपाईं कुनै औपचारिक कार्यक्रममा चीन जानुहुन्छ भने तपाईंका लागि मुख्य कार्यक्रमजत्तिकै समय अवलोकन र अध्ययन भ्रमणमा छुट्याइएको हुन्छ ।