भन्सार महसुल हेरफेर गर्न बजेटसँगै पेस हुने ‘आर्थिक विधेयक’ का विषयमा प्रायः अर्थमन्त्री विवादरहित हुन सकेका छैनन् । अञ्जानवश होस् या अथवा बदनियतपूर्ण, केही सामग्रीको भन्सार महसुल हेरफेर गर्दा कुनै न कुनै व्यापारिक समूहलाई खास फाइदा पुग्ने भएकाले विवाद हुने गरेको छ ।
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले गत जेठ २ गते संसद्मा प्रस्तुत गरेको आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रमको ४१ औं बुँदामा एउटा अनौठो उद्घोष थियो, ‘शिक्षा तथा स्वास्थ्य सेवामा सरकारको भूमिकालाई थप प्रबल बनाउँदै निजी क्षेत्रलाई लगानी वृद्धिका लागि उत्प्रेरित गरिनेछ ।’
सरकारले आफ्ना जनता कसरी बाँचिरहेका होलान् र देश कसरी चलिरहेको होला भन्नेतर्फ कुनै विचार नगरी फेरि पनि ‘लकडाउन’ लाई कोभिड-१९ विरुद्ध लड्ने एक मात्र ब्रह्मास्त्रझैं गरी प्रयोग गरेको छ ।
अघिल्ला दुई ठूला बजेट कार्यान्वयनमा जटिलताको अनुभव र कोभिड-१९ को आर्थिक असरका कारण अर्थमन्त्री युवराज खतिवडाले यसपटक तुलनात्मक रूपले सानो आकारको बजेट ल्याए ।
अफ्रिकाबाट पाकिस्तान हुँदै भारतसम्म आइपुगेको सलह नेपालमा पनि छिर्यो भने यहाँको बाली कसरी जोगाउने भन्ने चुनौती देखिएको छ । ३५ हजार मानिसलाई खाना पुग्ने बराबरको बाली एक दिनमै नष्ट गर्ने यी किराले ठूलो क्षति पुर्याउन सक्छन् ।
कोभिड–१९ बाट संक्रमितको संख्या दिनहुँ अकासिँदै छ । भारतमा ‘लकडाउन’ खुकुलो गरिएपछि स्वदेश भित्रिने नेपाली नागरिकको संख्या बढिरहेको छ । क्वारेन्टिन गृहहरू भरिँदै गएका छन् । पीसीआर परीक्षणको संख्या र दायरा निकै फराकिलो बनाउनुपर्ने आवश्यकता छ । तर यही बेला, स्वाबको नमुना संकलन गरेर सुरक्षित राखिने सामग्री ‘भाइरस ट्रान्सपोर्ट मिडियम’ अर्थात् भीटीएम अभाव हुने स्पष्ट संकेत देखिएको छ ।
रुकुमको चौरजहारीमा शनिबार राति जे भयो, त्यो एक्काइसौं शताब्दीमा पनि नेपाली समाजमा कुन स्तरको जातीय उत्पीडन र क्रूर प्रवृत्ति जीवितै छ भन्ने दृष्टान्त हो । कथित जातीय उचनीचका नाममा प्रेम विछोड गराउन त्यहाँ मच्चाइएको रक्तपात हाम्रो सामाजिक चेतनामाथिकै नमेटिने कलंक हो ।
नेकपा मसालनिकट रक्तिम परिवारका संस्थापक गायक जीवन शर्मा एकताका तत्कालीन एमालेका सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूमा पनि गाउँथे । त्यतिबेला उनीसँगै ‘संसारमै गरिबको छैन राज्य भन्छ, तर पनि यो देशमा ल्याउन हाम्लाई मन छ...’ गाउँदै हिँडेकाहरू अहिले सत्तामा छन् । ‘तर पनि’ राज्यचाहिँ नेता र हुने–खानेका लागि मात्रजस्तो भएको छ ।
संखुवासभाबाट हेलिकप्टरमा काठमाडौंको थापाथलीस्थित प्रसूतिगृहमा ल्याइएकी सुत्केरीलाई थप उपचार गर्न भेन्टिलेटर भएका वीर, पाटन र त्रिवि शिक्षण लगायतका ठूला अस्पतालले भर्ना लिन नमानेको घटना निकै गम्भीर छ ।
कोभिड-१९ सिर्जित खाद्यान्न, आर्थिक, रोजगारीलगायतका संकटमोचनको एउटा उपायका रूपमा यति बेला धेरैको ध्यान कृषि क्षेत्रमा छ । चार दिनपछि सरकारले प्रस्तुत गर्ने नयाँ आर्थिक वर्षको बजेटले खेतीकिसानीलाई कत्तिको प्राथमिकता देला, यो क्षेत्रका समस्या समाधानका लागि के-कस्ता कार्यक्रम ल्याउला र कति बजेट छुट्याउला भन्ने प्रश्न जनमनमा छन् ।
