नेपालमा उत्पादन हुने अलैंचीमध्ये ४ प्रतिशत मात्रै घरेलु बजारमा खपत हुन्छ । बाँकी अलैंची भारतमार्फत अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पुर्याइन्छ । तर, अलैंचीको ठाउँमा आयातित सुकुमेलको प्रयोग बढ्दो छ । यसरी अलैंचीलाई घरेलु बजारमा शतप्रतिशत आयात हुने सुकुमेलले प्रतिस्थापन गरिरहेको नेपाल अलैंची व्यवसायी महासंघले जनाएको छ ।
जुम्लाका किसानले बगैंचामा प्रतिकिलो ५० रुपैयाँमा स्याउ बेचिरहेका छन् । त्यही स्याउ सुर्खेत, नेपालगन्ज र बुटवलतिर भने प्रतिकिलो ८५ रुपैयाँसम्म बिक्री भइरहेको छ । काठमाडौं आइपुग्दा जुम्लाको स्याउ प्रतिकिलो १६० देखि २५० रुपैयाँसम्म पर्छ । प्रतिकिलो ५० रुपैयाँमा स्याउ बेचिरहेका जुम्लास्थित श्रीढुस्काका रतन रावत अब भने आफैं व्यापार गर्ने तरखरमा छन् ।
सरकारले पालिकालाई आगामी मंसिर २३ सम्म कृषि र गैरकृषि क्षेत्र छुट्याइसक्न समयसीमा तोकेको छ । सरकारको उक्त परिपत्रपछि पालिकाहरू कृषि र गैरकृषि क्षेत्र छुट्याउन लागिपरेका छन् । तर, उपत्यकाका केही पालिकाले कृषि क्षेत्रलाई पनि गैरकृषि क्षेत्रमै वर्गीकरण गरिरहेका छन् ।
तीजमा महिलाहरूको रोजाइ भनेकै रातो रङको सारी । चुरापोते र गरगहना । यो पर्व नजिकिँदा व्यापारीदेखि उपभोक्तासम्मलाई बजारमा कस्तो सामग्रीको माग छ भन्नेमै बढी चासो हुन्छ ।
तीजको चहलपहल सुरु भइसके पनि उत्तरी नाका बन्द हुँदा दसैं बजार कस्तो हुन्छ भन्ने अन्योल छ । तीज सकिएसँगै दसैं बजार सुरु हुने व्यवसायीहरू बताउँछन् । दसैं सुरु हुन ३५ दिन बाँकी छ । तर दसैंमा धेरै बिक्री हुने रेडिमेड सामानलगायत विद्युतीय सामान उत्तरी नाकामै अड्किएका छन् ।
कुनै बेला प्रतिमन (४० किलो) १ लाख २० हजार रुपैयाँसम्म पुगेको अलैंचीको मूल्य अहिले २५/३० हजार रुपैयाँमा सीमित छ । झन्डै ९ वर्षदेखि अलैंचीको मूल्य घटिरहेको किसान बताउँछन् । मूल्य निरन्तर घट्दै जाँदा अलैंची किसानले वैकल्पिक व्यवसायसमेत रोज्न थालिसकेका छन् ।
सरकारले आर्थिक वर्ष ०७६/७७ मा घोषणा गरेको दोलखास्थित भीमेश्वर नगरपालिका–७ को औद्योगिक ग्राम अझै निर्माणाधीन छ । ग्रामका लागि जग्गा खरिद गरी भवन बन्दै गरेको नगरपालिका–७ का वडाध्यक्ष विनोद लामाले बताए । ‘वाइन फ्याक्ट्री निर्माणका लागि टेन्डर आह्वान गरिएको थियो, कोही पनि आएनन्,’ उनले भने, ‘अन्य भवन र कम्पाउन्ड बन्दै छ ।’
सरकारले घरजग्गा कारोबारबाट संकलन गर्ने राजस्व घटेको छ । चालु आर्थिक वर्षको पहिलो महिनामा उक्त शीर्षकमा २ अर्ब ७३ करोड ६५ लाख रुपैयाँ मात्रै राजस्व संकलन भएको छ, जुन गत आर्थिक वर्षको साउनको तुलनामा ५ अर्ब ३९ करोड ७६ लाख रुपैयाँले कम हो । गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा ८ अर्ब १३ करोड ४१ लाख रुपैयाँ राजस्व उठेको थियो ।
उपत्यकाका ५ वटा मालपोत कार्यालयले आर्थिक वर्ष ०७९/८० का लागि घरजग्गाको थैली अंक (न्यूनतम मूल्यांकन) बढाएका छन् । मालपोत कार्यालय कलंकी र साँखु, भूमि सुधार तथा मालपोत कार्यालय भक्तपुर, लगनखेल र मालपोत कार्यालय गोटीखेलले न्यूनतम मूल्यांकन बढाएको भूमि व्यवस्थापन तथा अभिलेख विभागले जनाएको छ ।
