सीमा तामाङ

सरकारले जग्गा वर्गीकरण नहुँदा भदौयता ६ सय २० पालिकामा रोकिएको कित्ताकाट खुलाएको छ । भू–उपयोग नियमावली, २०८० लाई संशोधन गर्दै जग्गा वर्गीकरणका लागि आगामी असारसम्मको समय थप गर्दै फेरि कित्ताकाट खुलाएको हो ।

बंगलादेशको अन्तरिम सरकारले समेत नेपालबाट ४० मेगावाट बिजुली लैजान चासो देखाएको छ । बंगलादेशका तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको पालामै नेपाल, भारत र बंगलादेशबीच ४० मेगावाट बिजुली खरिदबिक्री गर्न गत साउन १३ मा सम्झौता मिति तय गरिएको थियो । तर बंगलादेशमा विकसित राजनीतिक घटनाक्रमले गर्दा सम्झौता स्थगित गर्न भन्दै बंगलादेशले गत साउन पहिलो साता पत्र पठाएर अनुरोध गरेको थियो । 

नेपालले पहिलो पटक भारतको बिहार राज्यलाई पनि बिजुली बेच्न सुरु गरेको छ । गत बिहीबारदेखि बिहारमा बिजुली निर्यात सुरु गरिएको नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले जनाएको छ । बिहारमा ४० मेगावाट बिजुली निर्यात सुरु गरिएको प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले पुष्टि गरे ।

गएको साउनमा ३९ करोड ६२ लाख ७४ हजार रुपैयाँ बराबरको सारी आयात भएको छ । गत आर्थिक वर्षको साउनको तुलनामा यस वर्षको साउनमा १२ करोड रुपैयाँ बढीको सारी आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांक छ । गत आर्थिक वर्षको साउनमा २७ करोड ५९ लाख ९५ हजार रुपैयाँको सारी, लुंगी र धोती आयात भएको थियो ।

जग्गा वर्गीकरण नहुँदा भदौयता ६२० पालिकामा कित्ताकाट ठप्प भएको छ । सरकारले दिएको १ वर्षको अवधिमा पालिकाहरूले जग्गा वर्गीकरण नगर्दा कित्ताकाट रोकिएको हो । कित्ताकाट ठप्प भएसँगै सरकारले फेरि पालिकाहरूलाई जग्गा वर्गीकरणको समय थप गर्न भू–उपयोग (पहिलो संशोधन) नियमावली, २०८० संशोधन गर्ने तयारी गरेको छ ।

डेडिकेटेड र ट्रंकलाइन बक्यौता उठाउन नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ताकेता गर्दा पूर्ववर्ती मन्त्रिपरिषद् र वर्तमान सरकारका प्रधानमन्त्री नै हस्तक्षेप गरेर अहिले आरोप–प्रत्यारोपमा उत्रिएका छन् ।

नेपालमा पछिल्लो समय विद्युतीय सवारी आयातको क्रम बर्सेनि बढ्दो छ । सरकारले इन्धन सवारीको तुलनामा करलगायत विषयमा दिएको सुविधा आदिले विद्युतीय सवारी प्रयोग गर्नेहरूको संख्या बढेको हो । व्यक्तिगत प्रयोजनका विद्युतीय सवारीको तुलनामा दुईपांग्रे र ठूला सार्वजनिक सवारी आयात बढ्न सकेको भने छैन ।

देशका १८ पालिकामा अझै राष्ट्रिय प्रसारणको विद्युत् पुग्न बाँकी रहेको विद्युतीकरण तथ्यांक २०८१ ले देखाएको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकअनुसार कुल ७ सय ५३ पालिकामध्ये ५ सय ३९ वटामा पूर्ण र १ सय ९६ वटामा आंशिक रूपमा विद्युतीकरण भएको छ ।

नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले अब भारतीय बजारमा थप २५१ मेगावाट बिजुली बेच्न स्वीकृति पाएको छ । नेपालले द्विपक्षीय सम्झौताबमोजिम भारतका बिहार र हरियाणा राज्यलाई थप २५१ मेगावाट बिजुली निर्यात गर्न स्वीकृति पाएको हो ।

व्यवसायीले घरजग्गा कारोबारका लागि असार र साउनलाई ‘अफसिजन’ बताउँछन् । पछिल्ला दुई आर्थिक वर्षका साउनको तुलनामा चालु आर्थिक वर्षको साउनमा घरजग्गा कारोबार, कित्ताकाट र राजस्व बढेको छ ।