सीमा तामाङ

नेपाल राष्ट्र बैंकले सेयर धितो राखेर दिने कर्जामा संस्थागततर्फको २० करोड रुपैयाँको सीमा खारेज गरेको छ । शुक्रबार चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीति सार्वजनिक गर्दै गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले सेयर कर्जामा व्यक्तिगतर्फको कर्जालाई यथावत् राख्दै संस्थागततर्फको कर्जा सीमा खारेज गरेको बताएका हुन् । 

भन्सार विभागका अनुसार गत आर्थिक वर्ष ७ अर्ब ९४ करोड ९ लाख ६४ हजार रुपैयाँ बराबरको अलैँची निर्यात भएको छ । विभागका अनुसार ५० लाख १८ हजार ३३५ किलो अलैँची निर्यात भएको हो । अघिल्लो वर्षको तुलनामा निर्यात मूल्य ४ प्रतिशत र परिमाणका आधारमा ५० प्रतिशतले घटेकाे विभागकाे तथ्यांक छ ।

विद्युत् नियमन आयोगले विवाद समाधान हुनुअघि उपभोक्ताको विद्युत् आपूर्ति विच्छेद गर्न नपाइने कानुनी व्यवस्था रहेको भन्दै नेपाल विद्युत् प्राधिकरणलाई डेडिकेटेड र ट्रंकलाइन बक्यौतामा काटिएको बिजुली जोड्न निर्देशन दिएको छ । आयोगको बैठकले आइतबार प्राधिकरणलाई काटिएका ६ वटा उद्योगमा बिजुली जोड्न लिखित निर्देशन दिएको हो ।

वाकोट, ककनीका २८ वर्षीय छेसाङ तामाङले ६ वर्षदेखि स्ट्रबेरी खेती गरिरहेका छन् । ६ रोपनीमा स्ट्रबेरी खेती गरिरहेका उनी उत्पादनदेखि ग्रेडिङ, प्याकेजिङ र बजारीकरणसम्म आफैं गर्छन् । ‘बुवाको किराना पसल छ, आमाको चिया घर, दाइ सरकारी जागिरमा छन्,’ उनले भने, ‘दिदीहरूको आफ्नै पसल छ । स्ट्रबेरी फार्म म नै हेर्छु ।’

गएको सोमबार नयाँ सरकार गठन भएदेखि नै नेपाल विद्युत् प्राधिकरण र उद्योगीहरूबीच डेडिकेटेड र ट्रंकलाइन बक्यौता विवाद समाधानका लागि पटकपटक छलफल भए पनि त्यो छलफलमै सीमित भएको छ । डेडिकेटेड र ट्रंकलाइन बक्यौता विवाद मिलाउन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीकै नेतृत्वमा समेत छलफल भइसकेको छ ।

नेपालले बंगलादेशलाई ४० मेगावाट बिजुली बेच्न साउन १३ मा त्रिपक्षीय सम्झौता हुने भएको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरण, बंगलादेश पावर डेभलपमेन्ट बोर्ड (बीपीडीबी) र भारतको एनटीपीसी विद्युत् व्यापार निगम (एनभीभीएन) बीच सम्झौता हुन लागेको ऊर्जा जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले जनाएको छ । सम्झौतासँगै नेपालले पहिलो पटक डलरमा बिजुली बिक्री गर्नेछ । 

बिजुलीको आन्तरिक खपत बढाउन र खाना पकाउने ग्यासलाई विद्युतीय चुलोले प्रतिस्थापन गर्ने सरकारको लक्ष्य छ । सोही नीतिअनुरूप उपभोक्तालाई सहुलियत दरमा चुलो उपलब्ध गराउन आयातमा समेत छुट दिइएको छ । तर आयातमा छुट पाए पनि उपभोक्ताले सहुलियत नपाएको सरोकारवाला बताउँछन् ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारमा जलविद्युत् कम्पनीका लगानीकर्तासमेत रहेका नेपाली कांग्रेसका सांसद दीपक खड्का ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री बनेका छन् । बिजुली उत्पादन गरी बिक्री गर्ने खड्का स्वयं जलविद्युत् आयोजनालक्षित नीतिनियम बनाउने, निर्णय गर्ने र कार्यान्वयन गर्ने तहमा पुगेका हुन् । खड्का मन्छियाम हाइड्रोपावर लिमिटेड र लाङटाङ भोटेकोशी हाइड्रोपावर कम्पनीका संस्थापक अध्यक्षसमेत हुन् । 

चालु आर्थिक वर्षको साउनदेखि जेठसम्म प्रत्यक्ष विदेशी लगानी (एफडीआई) प्रतिबद्धताको १४.९९ प्रतिशत मात्रै भित्रिएको छ । उद्योगको विभागको प्रतिबद्धता र नेपाल राष्ट्र बैंकको भित्रिएको रकमको तथ्यांक हेर्दा प्रतिबद्धता रकमको तुलनामा एफडीआई १५ प्रतिशत पनि भित्रिएको छैन ।

बंगलादेश पावर डेभलपमेन्ट बोर्ड (बीपीडीबी) ले ४० मेगावाट विद्युत् खरिद–बिक्रीका लागि सम्झौता गर्न नेपाल विद्युत् प्राधिकरणलाई पत्राचार गरेको छ । बीपीडीबीले ४० मेगावाट विद्युत् बिक्रीका लागि प्राधिकरणले पेस गरेको बोलपत्र सम्बन्धित निकायबाट स्वीकृत भएको जानकारी गराउँदै विद्युत् बिक्री सम्झौता (पीएसए) का लागि सोमबार पत्र पठाएको हो ।