एक्ला, केवल एक्ला दिनहरूमा पनि केही थियो, जसले मानुषीलाई निराश हुन दिएन । ती रंगहीन दिनमा उनको सम्झना–आयतनमा टाँगिएकी हुन्थिन्, आमा हिसिला यमी (६५) । बाल्यकालमै भूमिगत जीवन बाँचिन् मानुषीले ।...
के भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी तानाशाह बन्दै छन् ? २०२४ मा चुनाव जिते उनले २०२९ मा चुनाव नै गराउँदैनन् त ? के भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) ‘एक राष्ट्र, एक पार्टी’ को पथमा अघि बढ्दै हो ? ‘युट्युब–स्टार’ का रूपमा परिचित ध्रुव राठीको पछिल्लो भिडियोले मोदी तानाशाह बन्ने बाटोमा अग्रसर भइरहेको संकेत गर्छ ?
खानेकुराको मीठो बास्ना आउनेबित्तिकै डा. ओममूर्ति अनिललाई आमा (माई) को याद आइहाल्छ । आमाले उमेर र स्वास्थ्यका कारण पकाउन छाडेको केही वर्ष भइसक्यो । ‘आमाले खुब मीठो मासु पकाउनुहुन्थ्यो । तर, उहाँले मासु खानु हुन्न,’ डा. अनिलले भने । उनले आमाले पकाएको खानाको बयान गरिरहँदा आमा भने सँगै सोफामा बसेर मुस्कुराइरहेकी थिइन् ।
सार्वजनिक अभियोक्ता पनि भनिने सरकारी वकिलको काम हो– राज्यका तर्फबाट अपराध पीडितको न्यायका लागि लड्नु । मुद्दाको अनुसन्धानमा प्रहरीलाई निर्देशन दिनेदेखि अभियोजन र बहस पैरवी गर्नेसम्मको प्रक्रिया यसमा समावेश छ । यस्तो महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी भएको सार्वजनिक अभियोजनको काममा कर्णाली प्रदेशबाट दलित समुदायको पहिलो सरकारी वकिल हुने को हो त भन्ने प्रश्न लोक सेवा तयारी गरिरहेका विद्यार्थीलाई सामान्य ज्ञानमा अचेल सोध्ने गरिन्छ ।
विश्व चर्चित बर्लिन फिल्म फेस्टिभलमा यो वर्ष ‘शाम्बाला’ सँगै नेपालबाट ‘सर्ट फिल्म’ ‘सङस् अफ लभ एन्ड हेट’ ले बलियो उपस्थिति जनायो । प्रमुख प्रतिस्पर्धातर्फ छनोट भएको ‘शाम्बाला’ ले जुन किसिमको प्रशंसा बटुल्यो, त्यसको दाँजोमा ‘सर्ट फिल्म’ को चर्चा साह्रै न्यून रह्यो ।
सुन्नेबित्तिकै आङै सिरिंग हुने रोग हो, क्यान्सर । सामान्य बुझाइमा क्यान्सर लाग्नु भनेको ‘समस्याको पहाड’ हो । तर क्यान्सरको संक्रमण हुनु भनेको जीवनको अन्त्य नै हुनु भने होइन । यसको उपचार सम्भव छ र हुन्छ । तर त्यसका लागि समयमै पहिचान हुन भने अत्यावश्यक छ ।
निकोटिनले पहेंलिएका औंलाका यादहरू गाढा भएर आउँछन् आजकल । ती औंलाहरूजस्तै पहेंला थिए उदासीका कहालीलाग्दा आमाका दिनहरू । बितिगएका ती दिनको कल्पनामा राजेश हमाल देख्छन्, एउटा तस्बिर, दुई औंलाका कापमा च्यापिएको ५५५ चुरोट अनि अकासिँदो एक मुस्लो धूवाँ ।
नेन् १९६१ को सेप्टेम्बर ६ मा अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) को सदस्य भएको थियो । त्यसयता आईएमएफ र नेपालबीच लामो सहकार्य हुँदै आएको छ । नेपालको वित्तीय क्षेत्रसहित अन्य सुधारको पक्षमा उसले नीतिगत सहयोग गर्दै आइरहेको छ ।
एक साधारण मान्छे, तर असाधारण कथाजस्तै जीवन ! उनले जीवनलाई कथै सोचे, कथै बाँचे– जीवन बुझ्ने साधन नै कथा बनाए । जिन्दगीका सुख–दुःख, भाव–अभाव सबै कथामै लेखे ।
गोरखाका लक्ष्मणबाबु श्रेष्ठ पैदल हिँडेर थकाइ मार्न चौतारोमा बस्दा वरिपरिका डाँडा नियाल्न बिर्संदैनथे । किनभने, ती डाँडाकाँडाले उनलाई औधि लोभ्याउँथ्यो । एक दिन यसरी नै नियाल्दै गर्दा बादल एक डाँडाबाट अर्को डाँडातर्फ सरिरहेको देखे । त्यसपछि उनलाई लाग्यो, बादलजसरी हिँड्न सके कति सहज हुन्थ्यो होला ।
एक दशक निष्क्रिय रहेको ‘कर्मा’ ब्यान्ड फेरि ब्युँतिने प्रयास गर्दै छ । यसबीचमा ब्यान्डका थुप्रै सदस्य फेरिएका छन् । केही नयाँ–पुराना सदस्यसहित कर्मा फेरि जुर्मुराउन खोजेको हो । ब्यान्डले ‘हेर’ शीर्षकको नयाँ एल्बम बजारमा ल्याउने तयारी गरेको छ । एल्बममा ८ गीत समावेश छन् ।
बर्लिन पर्खाल ढलेको केही साता बितिसकेको थियो । पूर्वी जर्मनीको साम्यवाद आफ्नै खुट्टामा ढल्दै थियो । जनताको शक्तिलाई कसैले छेक्न सक्ने अवस्था थिएन । १९८९ डिसेम्बर ५ को कुरा हो, ड्रेस्डेन सहरस्थित स्टासी (पूर्वी जर्मनीको गुप्तचर प्रहरी) मुख्यालयमा प्रदर्शनकारीले आक्रमण गरेसँगै प्रहरी आफैं असहाय देखिएको थियो ।
काठमाडौंस्थित राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टरको अपरेसन थिएटरमा मस्तिष्कमा रहेको ट्युमर निकाल्नका लागि शल्यक्रिया गर्ने सुरसार हुँदै थियो । जटिल शल्यक्रियामा परिपक्व शल्य चिकित्सक, एनेस्थेसिस्ट र नर्ससहितको समूह खटिन्छ । अरू बेलाझै त्यस दिन पनि सो समूहको नेतृत्व प्रा.डा. राजीव झाले गर्नुपर्ने थियो । तर, उनले डा. नम्रता खड्कालाई अघि सार्दै भने, ‘यो शल्यक्रिया तपाईंहरूले गर्नूस् ।’
त्यो दिन चिसो आकाशमा तातो सुर्जेको तेज मधुरो भएको थियो । पशुपतिनाथ आर्यघाटछेवैको ‘किरियापुत्री सेवा केन्द्र राजराजेश्वरी’ को ११३ नम्बर घरमा उदास बसिरहेका चन्द्र भण्डारीको मन पनि चिसै थियो । चन्द्र–मुहार साँच्चै नै उदास देखिन्थ्यो । कसरी खुसी हुन सक्छन् उनी, जबकि आमा जलेर बितेकी छन् ? चन्द्र जिन्दगीको अकाट्य सत्य हेर्न बसेका छन– पशुपतिको किरिया घरमा ।
मिहिनेत गर्नेलाई भाग्यले साथ दिन्छ भन्ने आहान छ । तर, धनुषाको छिरेश्वरनाथकी २७ वर्षीया विभा महासेठले भर्खरै अनुभव गरेकी छन्– मिहिनेतले नै भाग्य बनाउँदो रहेछ । लोक सेवा आयोगले लिएको जनरल नर्सिङ समूह, पाँचौं तह (स्टाफ नर्स) को परीक्षामा खुला, मधेशी र महिला तीनै समूहमा टपर घोषित विभालाई भाग्यमानी भन्दै बधाई दिनेहरूको फोन र म्यासेज निकै आइरहेको छ ।
नेपाल र बेलायतबीच सन् १९२३ को ‘ट्रिटी अफ फ्रेन्डसिप’ भएको सय वर्ष पूरा भएको छ । सन्धि हस्ताक्षरको एक शताब्दी पुगेको अवसरलाई बेलायती राजदूत रब फेनले धुमधामका साथ मनाउने घोषणा गरेका छन् । त्यसका साथै, उनले सिंहदरबारस्थित बेलायती बैठक हलमा पुगेर सन्धि हस्ताक्षर गरेकै स्थानमा आयोजित कार्यक्रममा पनि सहभागिता जनाइसकेका छन् ।
रुकुम पूर्वको पुथा उत्तरगंगा गाउँपालिका–११ तकसेराका ६७ वर्षीय करबहादुर बुढाले ५२ वर्षदेखि भेडा चराउँदै आएका छन् । १५ वर्षको उमेरदेखि भेडा गोठाला जान थालेका उनी निरन्तर यही पेसामा छन् ।
भारतमा फेरि किसान आन्दोलन चर्किएको छ । एक वर्ष लामो आन्दोलन थामिएको दुई वर्षपछि किसानहरू आफ्ना माग पूरा नभएको भन्दै पुनः सडकमा उत्रिएका हुन् । कृषिजन्य उत्पादनको न्यूनतम समर्थन मूल्य तोकिनुपर्ने मुख्य माग अघि सारेर उनीहरू दिल्लीतर्फ हिँडेका छन् । पन्जाबका हजारौं किसान दिल्लीमा धर्ना र प्रदर्शनको तयारीका साथ हिँडेपछि उनीहरूलाई बल प्रयोग गरेर बाटोमै रोकिएको हो ।
अचेल उनका हातमा पहिलेझैं बल छैन, त्यसै त्यसै काँप्छन् । न शरीरमा त्यो स्फूर्ति छ । कतिसम्म भने लेखिका अमृता लम्सालका सुन्दर कपालसमेत ठुटै हुने गरी काटिएका छन् । एक वर्षदेखि स्तन क्यान्सरसँग चुपचाप लडिरहेकी अमृताको सामाजिक जीवनमा भने त्यसले कुनै असर पार्न सकेको छैन । यो असह्य वेदना र घातक बिमारीका बाबजुद अमृताले लेखपढ गर्ने आफ्नो साबिकको दिनचर्यालाई बरकरारै राखेकी छन् ।
