नेपालको दुईदिने राजकीय भ्रमण पूरा गरी चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङ आइतबार दिउँसो स्वदेश फर्केका छन् । बिदाइ समारोहमा सी हतारमा थिएनन् । प्रस्थान गर्नुअघि आफूलाई बिदाइ गर्न गएकी समकक्षी राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसँगै सीले नेपाली सुरक्षा तथा अन्य निकायका प्रमुख, उनको सम्मानमा प्रदर्शित झाँकीका सहभागी र बिदाइमा उपस्थित बालबालिका सबैलाई समय दिए । लाग्थ्यो, उनलाई कुनै हतारो थिएन र उनी सबैसँग संवाद गर्न चाहन्थे ।
राष्ट्रपति सी चिनफिङ शनिबार पौने ५ बजे एयर चाइनाको विशेष विमानबाट काठमाडौं उत्रिए । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको पार्किङ–वेमै पुगेर विशेष स्वागत गरेकी थिइन् । अति विशिष्ट कक्षको प्रवेशद्वारमा पञ्चकन्याले फूलको माला दिएर स्वागत गर्दा सी निकै प्रफुल्लित देखिन्थे ।
नेपाल र चीनबीच अब सम्पूर्ण सम्झौता ‘ट्रान्सहिमालयन मल्टी–डाइमेन्सनल कनेक्टिभिटी नेटवर्क’ (हिमालय वारपार बहुआयामिक सम्पर्क सञ्जाल) अन्तर्गत हुने भएका छन् । चीनका लागि नेपालका पूर्वराजदूत महेश मास्केका अनुसार चीनले विकासका पूर्वाधारहरू हवाईदेखि प्रसारण लाइन, सुरुङमार्ग, साइबर सुरक्षा, पारवहन प्रयोगलगायत सम्पूर्ण विषयलाई सञ्जालअन्तर्गत ल्याएको हो ।
चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङको नेपाल भ्रमणका दौरान सुपुर्दगी सन्धी बारे छलफल मात्र हुने भएको छ । राष्ट्रपति सी दुई दिने राजकीय भ्रमणको क्रममा शनिबार र आइतबार नेपाल आउने कार्यक्रम तय भएको छ ।
शान्ति स्थापनार्थ खटिने संयुक्त राष्ट्रसंघको मिसनमा नेपालबाट गैरसैनिक सर्वसाधारण व्यक्तिलाई पनि पठाउन थालिएको छ । यसअघि सैनिक सुरक्षाकर्मी मात्र जाने गरेको मिसनमा दोभासेका रूपमा सर्वसाधारणलाई पनि लैजान थालिएको हो ।
सीमा सुरक्षाका लागि सशस्त्र प्रहरी बल नेपालको बोर्डर आउट पोस्ट (बीओपी) विस्तार गरिँदै आए पनि सीमा स्तम्भ हराउने क्रम रोकिएको छैन । गृहमन्त्रालयका अनुसार ८ हजार ५ सय ५३ वटा सीमास्तम्भ हुनुपर्नेमा २ हजार ७ सय १६ स्तम्भ गायब छन् ।
व्यवसायतर्फ आकर्षित भएको भन्दै आलोचना भइरहेका बेला नेपाली सेनाले ‘सैनिक ऐन-२०६३’ लाई नै ‘लगानीमैत्री’ बनाउने गरी संशोधनको तयारी गरेको छ । सैनिक कल्याणकारी कोषमा ठूलो रकम जम्मा भएपछि विभिन्न क्षेत्रमा लगानी खुला गर्न ऐन संशोधन गर्न लागिएको हो । हाल लगानी गर्न सेनालाई सैनिक ऐनले रोकेको छ ।
मधेसी भूभागबाट नेपाली सेनामा सहभागिता बढाउन सेनाले प्रदेश २ बाट पहिलो पटक ‘नागरिक–सैनिक अन्तर्क्रिया कार्यक्रम’ थालनी गरेको छ । सैनिक जनसम्पर्क निर्देशनालयले केन्द्रबाटै टोली खटाएर सम्बद्ध जिल्लामा रहेका आफ्ना संगठन संरचनामार्फत अन्तर्क्रिया गरेको हो ।
अमेरिकी राजदूत र्यान्डी बेरीले ‘इन्डो-प्यासिफिक स्ट्राटेजी’ अमेरिकी नीतिलाई दिइएको नाम मात्र भएको बताएका छन् । इन्स्टिच्युट अफ स्ट्राटेजी एन्ड सोसिओ-इकोनमिक रिसर्च (आईएसएसआर) ले शुक्रबार काठमाडौंमा आयोजना गरेको कार्यक्रममा ‘इन्डो-प्यासिफिक स्ट्राटेजी’ र ‘मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन’ (एमसीसी) माथि मन्तव्य राख्दै उनले यो नीतिले अमेरिकाले कसरी स्वतन्त्र, खुला र सुरक्षित इन्डो-प्यासिफिक क्षेत्रमा अघि बढ्न सक्छ भन्ने व्याख्या गरे ।
संसदीय टोलीले विदेशमा रहेका पाँच नेपाली दूतावास अनुगमन गरेको दुई महिना बितिसके पनि प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छैन । मन्त्रिपरिषद्कै निर्णयअनुसार असार ९ देखि १९ सम्म संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिको टोलीले ओमानको मस्कट, साउदी अरेबियाको रियाद, फ्रान्सको पेरिस, जर्मनीको बर्लिन र बेलायतको लन्डनस्थित दूतावासको अनुगमन गरेको थियो ।
