जगदीश्वर पाण्डे

भारत र अमेरिकासहित १६ देशमा राजदूत नियुक्तिका लागि सरकारले गृहकार्य थालेको छ । राजदूत रिक्त ११ देश तथा यसअघि माओवादी र एकीकृत समाजवादीको सिफारिसमा राजदूत भएका ५ गरी १६ मुलुकमा एकै पटक राजदूत नियुक्त गर्न लागिएको हो । 

सर्वोच्च अदालतको अर्को आदेशले बंगलादेशमा सरकारी जागिरमा कायम आरक्षण र कोटा प्रणालीको विरोधमा भइरहेको आन्दोलन पथर हुन थालेपछि त्यहाँको अवस्था केही सहज बन्दै गइरहेको छ ।

चीनका उपपरराष्ट्रमन्त्री सुन वेइदोङले गत असार ११ र १२ मा नेपालको दुईदिने भ्रमण गरे । उनी चीन–नेपाल कूटनीतिक परामर्शको १६ औं चरणको बैठकका लागि नेपाल आएका थिए । त्यस अवसरमा परराष्ट्र सचिव सेवा लम्सालसँग द्विपक्षीय कूटनीतिक परामर्श बैठक गरेका उपपरराष्ट्रमन्त्री वेइदोङले राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल, तत्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल र तत्कालीन उपप्रधान तथा परराष्ट्रमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठसँग शिष्टाचार भेटवार्ता गरे ।

उपसभामुख इन्दिरा रानाले पदको दुरुपयोग गरेर पाँच जनालाई अमेरिका लग्ने गरी पत्र लेखेको विषय मानव तस्करीकै प्रकृति भएको घटनासँग मिल्दोजुल्दो रहेको सुरक्षाविज्ञले टिप्पणी गरेका छन् । अवकाश प्राप्त नेपाल प्रहरीका वरिष्ठ अधिकारीहरू, पूर्वप्रशासक र कानुनी मामिला जानकारहरूले उपसभामुखको पत्रमाथि छानबिनसमेत हुनुपर्ने बताएका हुन् ।

उपसभामुख इन्दिरा रानाले पदको दुरुपयोग गरेर पाँच जनालाई अमेरिका लग्ने गरी पत्र लेखेको विषयमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीलाई तीन महिनाअघि नै जानकारी भएको खुलासा भएको छ । अमेरिका जान नपाएको र पैसा पनि डुबेको गुनासो प्राप्त भए पनि पछि ‘लेनदेन मिलेको’ भन्दै रास्वपाले यो विषय गुपचुप राखेको थियो । यो प्रकरण सतहमा आएपछि रास्वपाका नेताहरूले गम्भीरतापूर्वक लिनुको सट्टा सामान्य विषयलाई ठूलो बनाइएको टिप्पणी गरेका छन् । 

कुनै समय कूटनीतिक सेवामा पुरुषै पुरुष हुन्थे । अझ मूल नेतृत्वमा त महिला देखिनु टाढाको कुरा । तर केपी शर्मा ओली नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन भएपछि यसपटक नयाँ संयोग जुरेको छ-परराष्ट्र मन्त्रालयमा मन्त्री र सचिव दुवै महिला भएका छन् ।

नेपालको संविधान–२०७२ जारी गर्दा कांग्रेस र एमाले एउटै सरकारमा थिए । संविधानसभाका दुई वटा निर्वाचनपछि पनि संविधान जारी गर्न कठिन भएको अवस्थामा २०७० सालमा कांग्रेसका तत्कालीन सभापति सुशील कोइरालाको नेतृत्वमा एमालेसहितको सरकार बनेको थियो । आन्तरिक र बाह्य रूपमा भएका केही अवरोधहरूलाई छिचोल्दै कांग्रेस र एमालेको सहकार्यमै नेपालमा नयाँ संविधान जारी भएको थियो ।

कांग्रेस र एमालेबीच नयाँ समीकरण बनेसँगै त्यसको असर कूटनीतिक वृत्तमा पनि पर्ने देखिएको छ । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको नेतृत्वमा बन्ने नयाँ सरकारले माओवादी–एमाले गठबन्धन सरकारबाट राजदूत सिफारिस भएकालाई हेरफेर गर्ने संकेत देखिएको हो ।

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का निलम्बित महामन्त्री तथा प्रवक्ता डा. मुकुल ढकालले पार्टी र सभापति रवि लामिछानेको काम–कारबाही र गतिविधिमाथि प्रश्नै–प्रश्न उठाएका छन् । ढकालले सभापति लामिछानेको व्यवहार र पार्टी सञ्चालन विधिमाथि आफ्नो समिक्षा यात्रा प्रतिवेदनमा आलोचना गरेका हुन् ।

चीनको महत्त्वाकांक्षी परियोजना बेल्ट एन्ड रोड इनिसियटिभ (बीआरआई) अघि बढाउन ‘बीआरआई कार्यान्वयन योजना’ दस्तावेजमा सरकारीस्तरमा हस्ताक्षर गर्ने गरी गृहकार्य भइरहँदा यसका परियोजना ऋण वा अनुदानमा स्वीकार गर्नेबारे बहस चर्किएको छ ।