काठमाडौँ — लेखक रक्ष राईले ‘युद्ध सौन्दर्य चिन्तन’ नामक दर्शन तथा चिन्तनमा आधारित अनुसन्धानमूलक कृति सार्वजनिक भएको छ । अवकाशप्राप्त ब्रिटिश गोर्खा सैनिक राई डायास्पोरिक साहित्य सिद्धान्त र नवचेतनाग्रहका प्रवर्तक मानिन्छन् । गोर्खा बुक्सले प्रकाशित गरेको उक्त कृति काठमाडौंमा सार्वजनिक गरिएको हो ।

राईको यसअघि ‘देश दुःखेको छ’, ‘सालिक उभिएर गोर्खाली’, ‘पोयट इन किलिङ जोन’ (अंग्रेजी) कवितासंग्रह, ‘सहिदकी आमाको लास’, ‘बालुवामा अर्को नेपाल’ र ‘पल्टनेको फोटो’ कथासंग्रह प्रकाशित छन् । यसका साथै मिजास तेम्बेसँगको सहलेखनमा ‘नवचेतनाग्रह’ र ‘डायास्पोरा सिद्वान्तः रचना र समालोचना’ नामक ग्रन्थ प्रकाशित छन् । खोटाङको बुइापामा जन्मे हुर्केका राई हाल बेलायतमा बस्दै आएका छन् ।

कृतिबारे बोल्दै समालोचक प्रा.डा. गोविन्दराज भट्टराईले ‘युद्ध सौन्दर्य चिन्तन’ विशिष्ट र महत्त्वपूर्ण ग्रन्थका रूपमा आएको बताए । उनले लेखक राईले युद्धलाई सकारात्मक दृष्टिकोणबाट हेरेको उल्लेख गर्दै नेपाली सेनाका सबै कार्यालयका पुस्तकालयमा ‘युद्ध सौन्दर्य चिन्तन’ राखिनुपर्ने विचार व्यक्त गरे ।

यसैगरी प्राध्यापक विष्णु एस राईले नेपाली वाङ्मयमा नयाँ र महत्त्वपूर्ण युद्धआयाम समेटिएको कृति आएको बताए । ‘अनुसन्धानमूलक यो कृति पीएचडीका लागि अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण रहेको छ,’ उनले भने, ‘पीएचडी गर्नका लागि चाहिने सबै कुराहरू यस कृतिभित्र छन् । विषय नयाँ र महत्त्वपूर्ण छ ।’ संस्कृतिविद् डा. भक्त राईले कृतिभित्र युद्ध विध्वंश मात्रै नभएर सृजना पनि भएको बताए ।

नेपाली सेनाका अवकाशप्राप्त सहायक रथि सुरक्षाविद् सुरेश शर्माले युद्ध कुरुप मात्रै नभएर सुन्दर पनि हुन्छ भन्ने कुरा ग्रन्थले बोलेको बताए । उनले नेपाली वाङ्मय यस प्रकारको पुस्तक अहिलेसम्म आफूले नपढेको भन्दै पुस्तक अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण रहेको विचार व्यक्त गरे ।