१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६१
लुम्बिनीको सामर्थ्य

सद्भावको सहर

नेपालगन्ज धार्मिक दृष्टिले अति संवेदनशील छ । ०५४ सालको हिन्दु–मुस्लिम समुदायबीचको धार्मिक दंगापछि यहाँ विभिन्न घटनाक्रम भए । पछिल्लो चार/पाँच वर्षमा धार्मिक सद्भावका लागि विभिन्न धर्मगुरुको संयोजकत्वमा राजनीतिक दलका टोली मिलेर सौहार्दपूर्ण वातावरणमा नेपालगन्जलाई रूपान्तरित गरियो । तर पछिल्लो समयमा जबजब निर्वाचन आउँछ, धार्मिक नारा अघि सारिहालिन्छ । 

सद्भावको सहर

०५४ सालको धार्मिक दंगाले ऐतिहासिक सहर क्षणभरमै कुरूप बन्यो । भौतिक क्षति धेरै भएकाले त्यसको लेखाजोखा भएन । उक्त घटनाले नेपालगन्जलाई धार्मिक रूपमा विभाजित मात्र गरेन, धार्मिक सम्प्रदायलाई आपसमा सशंकित र त्रसित बनायो । कसको बच्चा कुन टोलमा गयो, अब भरे सकुशल फर्किन्छ/फर्किंदैन भन्ने डर भयो । यो त्रास वर्षौं कायम रह्यो । पछि बिस्तारै सेलाउँदै गए पनि फेरि ०६२/०६३ सालको मधेस आन्दोलनले त्रास बढायो । घटनाको बीउ राजनीतिक थियो । तर, त्यसलाई साम्प्रदायिक (पहाडी–मधेसी) दंगाका रूपमा भड्काइयो ।

त्यसपछि पनि सामान्य किसिमका घटना भइरहे । जब चुनाव आउँछ, जातीय नारा अघि सारिन्छ । ०७४ सालको चुनावमा यस्तै दृश्य देखिए । ०७९ को चुनावमा छिमेकी देश भारतबाट समेत मान्छे ल्याएर घुसपैठ गराइयो । अहिले पनि स्वार्थको राजनीति गर्नेहरूले नेपालगन्जलाई ०५४ सालकै अवस्थामा पुर्‍याउन खोजेका छन् । गत मंसिरमा भएको चुनावमा यस्तै दृश्य देखिए ।

मैले बाँकेबाट तीन पटक चुनाव लडें । यस पटकको चुनावमा अघिपछिको चुनावमा साथ दिएका मतदाताले ‘तपार्इं मान्छे राम्रो तर मेरो विचार परिवर्तन भयो’ भन्दै अर्कैतिर लागेको पनि संकेत गरे । के विचार परिवर्तन भयो भनेर प्रश्न गर्दा ‘धार्मिक हिसाबले म तपाईंको धर्मभित्र परिनँ’ भन्नेहरू पनि थिए ।

यस्तो मानसिकता परिवर्तन गराउने काम छिमेकी देश र हाम्रा यहीँका राजनीतिक दलहरूले गरे । सस्तो लोकप्रियताका लागि उनीहरूले नानाथरी नारा अघि सारे । तिनले विकास निर्माणका मूल एजेन्डालाई ओझेल पार्छन् । यहाँको समाजको चाहना भने फरक छ– सबै समुदाय आपसमा मिलेर बस्नुपर्छ । देशको संविधान र कानुनले सबै समुदायलाई आ–आफ्नो धर्म र संस्कृतिअनुसार बाँच्न पाउने अधिकार दिएको छ । तर यहाँका केही राजनीतिक दल आफ्नो स्वार्थसिद्ध गर्न नेपालगन्जमा धार्मिक एकता रहोस् भन्ने चाहन्नन् ।

पहिला–पहिला होली मिलन कार्यक्रम हुन्थे । होली खेल्नेले खेल्थे । नखेल्नेले मिठाई खान्थे । होलीका बेला रङ नखेले पनि अंकमाल गरेर विभिन्न समुदायले खुसी साटासाट गर्दै शुभकामना दिन्थे । एकअर्काप्रति सम्मान आदानप्रदान हुन्थ्यो । दीपावलीमा भुजियालगायत परिकारसहित चुरा पुर्‍याउन इष्टमित्रको घर जाने चलन थियो । त्यहीँ खाना खान्थ्यौं । चाडबाड खुसीयाली साटासाट गर्ने माध्यम बन्थे । त्यसमा एउटा भाव र आत्मीयता झल्कन्थ्यो । मुसलमानको पर्व इदमा अन्य समुदाय सेवाई खान आउँथे । अहिले यसलाई राजनीतिक रूप दिइयो । यस्ता कार्यक्रममा नेता मात्र पुग्छन् । आम समुदाय, आम नागरिकलाई राजनीतिक दल र राजनीतिकर्मीले टाढा बनाइसकेका छन् । यो राम्रो होइन ।

राजनीतिक दलहरूले सोच्नुपर्ने भएको छ– विगत र अहिले यस क्षेत्रमा के परिवर्तन भयो ? के विकास भयो ? हाम्रा भोलिका एजेन्डा के हुन् ? शैक्षिक क्षेत्रमा के सुधार भयो ? निर्वाचित हुनेले स्वास्थ्य, रोजगारीका क्षेत्रमा के गरे ? अब यस क्षेत्रमा उद्योग व्यवसायको विस्तार र कृषि, पर्यटन सबै दलका चुनावी एजेन्डा हुनुपर्छ । धर्म भनेको निजी जीवनको कुरा हो । मैले एउटा धर्म मान्छु, अर्कोले अर्को धर्म मान्छ । तर शिक्षा, स्वास्थ्य, पूर्वाधार, व्यापार व्यवसाय, पर्यटन सामाजिक विषय हुन् । यिनै विषयको प्रवर्द्धनमा लाग्नुपर्छ । शिक्षा, स्वास्थ्य, पर्यटन, उद्योग व्यवसाय, कलकारखानाको विकास गरेर देशलाई समृद्धितिर अघि बढाउनुपर्छ ।

पहिला नेपालगन्ज जातीय सद्भाव कायम राख्ने सहरका रूपमा चिनिन्थ्यो । अहिले कताकता त्यो भड्किँदै गएको हो कि भन्ने पनि लाग्न थालेको छ । तसर्थ हामीले जनप्रतिनिधिले नेता मिलाउनेभन्दा पनि समाज मिलाउनेतर्फ लाग्नुपर्छ । जात एवम् धर्मका आधारमा बस्ती–बस्तीबीच फाटो ल्याउने काम गर्नु हुन्न । नेपालगन्ज एक जमानामा नेपालकै सबैभन्दा समृद्ध र २४/२५ जिल्लालाई सेवा दिने सहरका रूपमा परिचित थियो । कर्णाली र सुदूरपश्चिमलाई सेवा दिने नाका नेपालगन्ज नै थियो । तर अहिले यस्तो छैन । अब यहाँको पूर्वाधार, पर्यटन र कृषि क्षेत्रको विकास कसरी गर्ने, बहस चलाउन ढिलो भइसकेको छ ।

प्रकाशित : माघ २१, २०७९ ०८:३०
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?