बन्चरेडाँडामा तत्काल फोहर व्यवस्थापन नहुने

बन्चरेडाँडामा दीर्घकालीन फोहर व्यवस्थापनस्थल बनाउन काम थालेको सहरी विकस तथा भवन निर्माण विभागले पहिलो ‘सेल’ निर्माण गरेको दुई साता बितिसकेको छ । विभागले भदौ तेस्रो साता नै सेल निर्माण सम्पन्न भएको औपचारिक जानकारी गराउँदै फोहर व्यवस्थापन गर्न सकिने बताएको थियो । महानगरले भने निर्माणको काम सम्पन्न भइनसकेको जनाएको छ । स्थानीय बासिन्दा केही मागका विषयमा पनि थप छलफल गर्नुपर्ने भएकाले तत्काल फोहर व्यवस्थापन गर्न नसकिने महानगरको वातावरण विभागका प्रमुख हरिकुमार श्रेष्ठले बताए ।

सहरी विकास मन्त्रालयले आफूसँग सम्बन्ध रहेको सेल निर्माणको काम एउटा सकिएको र अर्को सेल पनि जतिसक्दो छिटो पूरा गर्ने तयारी रहेको भन्दै अन्य काममा आफ्नो जिम्मेवारी नरहेको जनाएको छ । दुई साताअघि नै पहिलो सेलमा फोहर व्यवस्थापन गर्न सकिने जानकारी गराइए पनि महानगरलगायत उपत्यकाका १७ वटै स्थानीय तहबाट कुनै जवाफ नआएको विभागका महानिर्देशक नवराज प्याकुरेलको भनाइ छ ।

उनले भने, ‘हामीले गर्ने काम सकेका छौँ, स्थानीयसँगको समन्वय र अन्य व्यवस्थापन मिलाउने जिम्मा स्थानीय तहकै हो, त्यसैले अब फोहर व्यवस्थापन किन हुन सकेन भन्नेमा हाम्रो दोष छैन, विभागको काम अब सक्दो छिटो दोस्रो सेल निर्माण सक्ने हो ।’ विभागका अनुसार नियमित रूपमा काम गर्न पाए आगामी ६ महिनाभित्र दोस्रो सेल र सोही स्थानमा कर्मचारी व्यवस्थापन गर्ने भवन निर्माणको कामसमेत पूरा हुनेछ ।

बन्चरे डाँडामा दीर्घकालीन फोहर विसर्जन स्थान (स्यानिटरी ल्यान्डफिल साइट) निर्माण गर्न २०७६ वैशाख २२ गते एक वर्षभित्र काम सम्पन्न गर्ने गरी लुम्बिनी कोसी एन्ड न्यौपाने जेभी (उपक्रम)सँग ठेक्का सम्झौता गरिएको थियो । सम्झौताअनुसार निर्माणको सम्पूर्ण काम गत वैशाखमा नै सकिनुपर्ने भए पनि अझै पूरा भएको छैन ।

बन्चरे डाँडा पहिलो सेल निर्माणको काम पूरा नभएको र सिसडोलमा पुनः फोहर व्यवस्थापन गर्न मुस्किल परेकाले कामपासहित अरू स्थानीय तहको फोहर व्यवस्थापनमा थप समस्या चुलिएको जनाइएको छ । समन्वयबिना फोहरका गाडी बन्चरे डाँडा जाँदा स्थानीयले अवरोध गर्ने भएकाले सरोकारवाला पक्ष र निकायसँग छलफल गरेर मात्र अघि बढ्नुपर्ने कामपाको भनाइ छ । गत भदौ १ गतेदेखि रोकिएको काठमाडौँ उपत्यकाका स्थानीय तहको फोहर भदौ तेस्रो साताबाट उठ्न थालेको थियो । यसरी वर्षमा समय–समयमा फोहर नउठ्ने समस्या हरेक वर्ष नै उपत्यकाबासीले भोग्दै आएका छन् ।

सिसडोलमा २०६२ मा दुई वर्षका लागि मात्र फोहर विसर्जन गर्न सकिने क्षमताको ल्यान्डफिल साइट निर्माण गरिएको थियो । पटकपटक त्यसैमा माटोले पुर्दै केही विस्तार गरेर अहिलेसम्म नै फोहर व्यवस्थापन गरिँदै आएको छ । हरेक दिन उपत्यकाबाट एक हजार २०० मेट्रिक टन फोहर सिसडोलमा विसर्जन हुन्छ । यसमध्ये सबैभन्दा बढी कामपाको ५०० मेट्रिक टन फोहर निस्किने गर्दछ । निजी र कामपाको गरी दैनिक कम्तीमा २०० गाडी फोहर लग्ने गरिएको छ । हाल फोहर व्यवस्थापन गरिँदै आएको सिसडोलभन्दा दुई किलोमिटर टाढा बन्चरे डाँडामा दीर्घकालीन फोहर व्यवस्थापनस्थल निर्माण भइरहेको हो । निर्माण भइरहेको दीर्घकालीन ल्यान्डफिल साइट नुवाकोट र धादिङको सिमानामा पर्छ । हाल उपत्यकाबाट दैनिक उत्सर्जन हुने फोहरमध्ये करिब ७५ प्रतिशत सिसडोलमा व्यवस्थापन गरिँदै आएको छ ।