कर्णालीमा उत्पादन हुन्छन् १० प्रकारका आयुर्वेदिक औषधि

उत्पादित औषधिहरू अस्पताल र कर्णालीका अन्य जिल्लाका आयुर्वेद संस्थाहरूबाट निःशुल्क रूपमा वितरण गरिँदै आएको छ । यसरी उत्पादन हुने औषधिहरू बनाउन कार्यालयले कृषकहरूबाट सिधै जडीबुटी खरिद गर्ने अस्पतालका प्रमुख डा. शंकरप्रसाद रिजालले बताए । उनका अनुसार कर्णालीका किसानहरूबाट जडिबुटीहरू किनेर औषधि उत्पादन भइरहेको हो । कर्णालीमा उपलब्ध नभएका जडीबुटीहरू भने नेपालगन्ज, काठमाडौं र भारतसम्मबाट ल्याउने गरिएको छ ।

औषधि उत्पादनका लागि अस्पताललाई प्रदेश सरकारले सहयोग गर्दै आइरहेको छ । जसका लागि वार्षिक १० देखि १५ लाखसम्म बजेट प्रदेश सरकारले व्यवस्था गरिरहेको डा. रिजालले बताए । उनका अनुसार यो वर्ष ७ लाख रुपैयाँ प्रदेश सरकारले दिएको छ । प्रदेश सरकारबाट बेच्ने अनुमति पनि नलिएकाले बिक्री भने हुन नसकेको उनको भनाइ छ । ‘अहिले स्रोतसाधन पर्याप्त नहुँदा कम मात्रै औषधि उत्पादन भइरहेको छ,’ उनले भने, ‘बजेट र जनशक्ति पर्याप्त भए आयुर्वेद औषधिहरूको बजारीकरण गर्न सकिन्छ ।’ उनका अनुसार औषधि उत्पादनका लागि कार्यालयकै जनशक्ति प्रयोग भइरहेको छ । आवश्यक स्रोत र जनशक्ति भए देशबाहिर पनि औषधि पठाउन सकिने उनी बताउँछन् । ‘यस्तो भयो भने करोडौं पर्ने जडीबुटीहरूलाई कौडीको मूल्यमा बेच्न पर्दैन,’ उनले भने, ‘कर्णालीको आर्थिक कारोबार बढाउन पनि सहयोग पुग्थ्यो ।’ उनका अनुसार कार्यालयमा कर्मचारीको पनि अभाव छ । डा. रिजालका अनुसार २६ जनाको दरबन्दी भएको संस्थालाई १० कर्मचारीले मात्र धानिरहेका छन् ।

कार्यालयको कार्यक्षेत्र धेरै भए पनि कर्मचारीको संख्या कम हुँदा काम गर्न समस्या भएको उनले गुनासो गरे । अस्पतालमा दैनिक १ सय बिरामीसम्मले उपचार सेवा लिइरहेका छन् । अध्ययन–अनुसन्धानका लागि पनि कार्यालयबाटै काम भइरहेको उनले बताए । ‘आयुर्वेद औषधि उत्पादन र प्रशोधन गर्ने काम पनि संस्थाले गरिरहेको छ,’ उनले भने, ‘एकै संस्थाले धेरै काम गर्दा धेरै लोड पर्‍यो ।’