कांग्रेस सत्तापक्ष कि प्रतिपक्ष ?

उनले सोमबार प्रतिनिधिसभामा विश्वासको मत लिने कार्यक्रम छ । प्रतिनिधिसभाको ठूलो दल भएपनि दाहालले कांग्रेससँगको गठबन्धन तोडेकै कारण कांग्रेस अहिले सत्तामा छैन । तर, कांग्रेस आफैँले पनि आफू प्रतिपक्षमा रहेको भनेको छैन ।

सरकार बनेको महिना दिन नपुग्दै कांग्रेसले सरकार ढाल्ने प्रयास गरेको चर्चा भइरहेका बेला विश्वासको मत दिने वा नदिने भन्ने विषयमा देखिएको अलमलले कांग्रेसको भूमिका झन् शंकास्पद देखिएको छ । शनिबार बसेको संसदीय दलको पहिलो बैठकमा सभापति शेरबहादुर देउवाले बधाई र शुभकामनासहित सांसद्हरूलाई संसद्मा प्रभावकारी भूमिका खेल्न निर्देशन दिए । तर सरकार गठन र विश्वासको मतको विषयमा भने देउवाले एक शब्द पनि खर्चिएनन् ।

बैठकले दुई दिनपछि सरकारलाई विश्वासको मत दिने वा नदिने भन्ने विषयमा कुनै पनि निर्णय गरेको छैन । नेताहरूका अनुसार प्रधानमन्त्री दाहालले विश्वासको मत दिन आग्रह गरेपछि सभापति देउवा अलमलमा परेका छन्, त्यसबारे शीर्ष नेताहरूबीचमै मतभेद भएको छ । ‘विश्वासको मत दिने वा नदिने भन्ने अहिले निश्चित छैन । त्यसबारे छलफल भइरहेको छ,’ एक सांसद्ले भने, ‘सभापतिजीले पनि प्रष्ट कुरा गर्नुभएको छैन । शीर्ष नेताहरूबीच यसबारे दुईथरी धारणा आइरहेको छ ।’

स्रोतकाअनुसार देउवाले शुक्रबार साँझ पार्टीका शीर्ष नेताहरूसँग सरकारलाई विश्वासको मत दिने वा नदिने भन्ने विषयमा धारणा मागेका थिए । त्यही छलफलबाट शनिबारको संसदीय दलको बैठकको एजेण्डा तय भएको थियो । शीर्ष तहमा नेताहरूबीच सहमतिकै आधारमा कांग्रेसले शनिबार बैठकबाट सरकारलाई विश्वासको मत दिने वा नदिने भन्ने विषयमा निर्णय लिन सकेन । सभापति देउवाले विश्वासको मत दिने वा नदिने भन्ने विषयमा सोमबार विहान ९ बजे बानेश्वरस्थित संसद् भवनमै छलफल गर्ने गरी बैठक राखेका छन् ।

मुख्य सचेतक रमेश लेखकले बैठकले प्रतिनिधिसभामा प्रभावकारी र जिम्मेवारी भूमिका निभाउने निर्णय गरेको बताए । ‘प्रतिनिधिसभामा प्रभावकारी र जिम्मेवार भूमिका निभाउँदै जनाताको विश्वास र पार्टीका साथीहरूको अपेक्षा बमोजिम कार्य गर्न एकताबद्ध ढंगले अघि बढ्ने निर्णय भएको छ,’ लेखकले भने ।

कांग्रेसको निर्णयमा मात्रै होइन, बैठकमा समेत कांग्रेस सत्ता पक्ष वा प्रतिपक्षमा भन्नेबारे प्रष्ट छलफल भएन । सांसद्हरू नै अन्योलमा देखिएका थिए । सांसदहरूका अनुसार बैठकमा सभापति देउवाले पनि त्यसबारे स्पष्ट गरेनन् ।

बैठकपछि महामन्त्री गगन थापाले भने प्रधानमन्त्रीलाई विश्वासको मत दिने कि नदिने भनेर छलफल गर्ने विषय नै नभएको दाबी गरे । ‘कांग्रेसले सरकारलाई विश्वासको मत दिने विषय छलफलको विषय नै होइन,’ थापाले भने, ‘कांग्रेसले विश्वासको मतको खिलापमा मतदान गर्छ, प्रतिपक्षमा बस्छ ।’

देउवानिकट केन्द्रीय सदस्य एवम् प्रतिनिधिसभा सदस्य रामहरि खतिवडाले भने अहिले कांग्रेस सत्तापक्ष वा प्रतिपक्ष भन्ने स्पष्ट हुनै बाँकी रहेको दाबी गरे । ‘अहिले सरकार गठनको चरणमै छ, सरकारले विश्वासको मत पाइसकेको छैन, त्यसैले कांग्रेस सत्तापक्ष वा विपक्ष भन्ने नै निश्चित भएको छैन,’ उनको तर्क छ ।

सरकारले विश्वासको मत लिने तयारी गरिरहेका बेला एकातिर कांग्रेस आफ्नै नेतृत्वमा सरकार गठनको प्रयासमा रहेको आरोप लागिरहेको छ भने अर्कोतिर दाहाल नेतृत्वकै सरकारलाई विश्वासको मत दिनुपर्ने धारणाहरू समेत देखिएका छन् ।

एक सांसद्ले आफू दाहाललाई विश्वासको मत दिनुपर्ने पक्षमा रहेको बताए । ‘कांग्रेस संसद्को पहिलो दल हो । अहिले सरकारलाई विश्वासको मत दिएर पनि प्रतिपक्षी भूमिका निभाउन सकिन्छ, त्यसले सत्ता गठबन्धनमा सरकार ढाल्नकालागि हुने चलखेल सधैँलाई बन्द हुन्छ,’ नेताको भनाइ छ ।

अर्का एक नेताले भने दाहाल सरकारलाई विश्वासको मत पाउनबाटै रोक्नुपर्ने र त्यसैकालागि प्रयास गरिरहेको दाबी गरे । ‘अहिलेको सत्ता गठबन्धनमा सात दल छन् । राप्रपा, जसपा र जनमतले विश्वासको मत नदिए, यो सरकार ढल्छ,’ ती सांसद्ले भने, ‘त्यसपछि संविधानको व्यवस्थाअनुसार ठूलो दलको हिसावले कांग्रेसकै सरकार बन्ने हो ।’

मुख्य सचेतक लेखकले भने कांग्रेस अहिले सत्ता समीकरण बनाउने खेलमा नलागेको दाबी गरे । ‘संसद्मा प्रधानमन्त्रीजीले सोमबार विश्वासको मत लिने कार्यक्रम छ । हामी त्यही दिन त्यसबारे निर्णय गर्छौ,’ उनले भने, ‘तर तपाईँहरू यति बुझ्नुस्, हामी सत्ता भत्काउने खेलमा छैनौँ । दलका नेताहरूसँग छलफल गर्दैमा गठबन्धन भत्काउन लागेको भनेर बुझ्नु हुँदैन ।’

प्रवक्ता प्रकाशशरण महतले पनि अहिले सरकार ढाल्ने खेलमा कांग्रेसको कुनै संलग्नता नहुने बताए । ‘प्रतिनिधिसभामा बहुमत सदस्य जुट्ने गरी नै दलहरूले हस्ताक्षर गरेर राष्ट्रपतिलाई बुझाएपछि प्रचण्डजी प्रधानमन्त्री बन्नुभएको हो । त्यसमा हाम्रो संलग्नता छैन, हामी त बाहिर छौँ, अब पनि हाम्रो संलग्नता हुदैन,’ उनले भने, ‘विश्वासको मत दिने वा नदिने उहाँहरूकै कुरा हो । यसमा हाम्रो कुनै चलखेल छैन । सरकारले विश्वासको मत पाउने वा नपाउने भन्ने कुरा उहाँहरूको गठबन्धनभित्रै दलहरूले के गर्नुहुन्छ ? त्यसमा निर्भर हुने कुरा हो ।’

शनिबारको संसदीय दलको बैठकले निर्वाचनमा सहभागी हुने र पार्टीलाई पहिलो दलकोरुपमा निर्वाचित गर्ने मतदातासहित सबैलाई धन्यवाद ज्ञापन गरेको छ । बैठकमा मुख्य सचेतक लेखकले सरकार निर्माण र फेरबदल, विधेयक निर्माण र सरकारको निरन्तर निगरानी लगायत संसदीय प्रत्रियाका विषयमा जानकारी गराएको सांसद् राजेन्द्र बजगाईले जानकारी दिए ।

उनले आफूहरूले मुख्य सचेतकमार्फत् संसद्मा नयाँ र युवा सांसद्हरूलाई सक्रिय भूमिका दिन आग्रह गरेको बताए । ‘जनताले नयाँ योजना र विचार बोकेका कांग्रेस सांसदहरू हेर्न चाहेका छन् । संसद्मा युवा र नयाँ सांसदहरूलाई दलले प्राथमिकता दिएर सक्रिय भूमिका दिनेछ भन्ने कुरा राखेका छौँ,’ बजगाईले भने । उनका अनुसार सरकारलाई विश्वासको मत दिने वा नदिने भन्ने विषयमा सोमबार बिहान ९ बजे संसद् भवनको ल्होत्से हलमा दलको बैठक बस्नेछ ।

कांग्रेस संसदीय दलको निर्णय :