तीज

मामुले रातो सारी, चुरा, पोते लगाएको देखेर देवी पनि निकै दङ्ग थिइन् । कक्षा ४ मा पढिरहेकी देवीलाई तीज खुबै रमाइलो लागिरहेको थियो ।
‘तीजको रहर आयो बरी लै...’ गीत पूरै नआए पनि भाका मिलाई मिलाई छमछमी नाँचिरहेकी थिइन् उनी ।
मामुले सोध्नुभो, ‘देवी, आज निकै खुसी देखिन्छौ नि, किन हो ?’
मस्किएर जवाफ दिइन्, ‘मामु आज हजुरलाई कति राम्रो देखिएको छ । रातो सारी, रातो चुरा... ।’
‘अरू दिन म राम्रो देखिँदैन थिएँ र ?’
‘अरू दिन टि–सर्ट प्यान्ट, वान पिस लाउनुहुन्थ्यो । आज बेग्लै राम्रो क्या । वर्ल्डकै बेस्ट मामु ।’
‘अरू दिन त मामुलाई अफिस जानुपर्ने भएकाले सजिलो लुगा लगाउने गरेको नि,’ छोरीको चुरुकफुरुक देखेर मामुले जिस्किँदै भन्नुभयो, ‘हजुरआमाले हिजो पकाएको दरले राम्रै काम गरेजस्तो छ । मामुको निकै प्रशंसा गर्न थाल्यौ त... ।’
‘हो, हिजो मामुहरूले पकाएको मीठा मीठा खानेकुराको दर त बिर्सर्नै सक्दिनँ नि,’ देवीले भनिन्, ‘आज त केही पनि खान्नँ । म’नि तीजको व्रत बस्ने हो, फुपूदिदी र माइजूहरूजस्तै । कर गर्ने होइन नि मलाई, खाऊखाऊ भनेर... ।’
देवीको कुराले मामु छक्क पर्नुभो । ‘साना केटाकेटीले पनि व्रत बस्छन् त ? ठूलो भएपछि बसौली । अहिले हातमुख धोएर दूध र बिस्कुट खाऊ,’ सम्झाउन खोज्नुभयो, ‘होइन, बेकारको स्कुल बिदाले दिक्क बनाउँछन् बच्चाहरूले...।’
मामुको कुराले देवीलाई रिस उठ्यो । उनी जिद्दी गर्न थालिन्, ‘सानी भए’नि म त व्रत बस्ने हो । अस्ति फुपूले किनेर ल्याइदिनुभएको रातो चुरा दिनुस् । रातो लेहेंगा पनि दिनुस् ।’
त्यति नै बेला देवीका बाबा पनि आइपुग्नुभो, ‘हैन, केको गन्थन हो मामु–छोरीको ?’
‘हेर्नु न, मामुले मलाई तीजको व्रत बस्नु हुँदैन, सानी छेस् भन्नुहुन्छ,’ देवीले बाबालाई कुरा लगाउन थालिन्, ‘बाबा म ठूली भइसकेँ नि हैन ? फोर क्लास पढ्ने भइसकेँ नि है ।’
बाबा मुसुमुसु हाँस्नुभो । अनि भन्नुभयो, ‘कसले भन्यो मेरी छोरी सानी छ भनेर १ ठूली भइसकी । ज्ञानी छे । आफ्नो काम आफैं गर्छे, होइन त ?’
‘बाबा म पनि व्रत बस्छु । रातो चुरा र लेहेंगा लगाउँछु नि है,’ उनले बाबासँग पनि अडान दोहोर्‍याइन् ।
‘हुन्छहुन्छ । बाबा पनि व्रत बस्ने, छोरी पनि बस्ने, ओके १’ ‘ओके बाबा..’ उनी खुसी हुँदै कोठाभित्र पसिन् ।
‘तपाईं पनि बच्चाको अगाडि चाहिँदो नचाहिँदो कुरा गर्नुहुन्छ के ? तीजको व्रत पनि केटा मान्छेले बस्छन् ?’, मामुले बाबासँग गुनासो गर्नुभयो, ‘बच्चालाई पनि उकास्ने कस्तो हजुर त...?’
‘न रिसाऊ न । भगवान्को व्रत जोकोही पनि बस्न भइहाल्न नि,’ बाबाले भन्नुभयो, ‘छोरीले पनि परम्परा र रीतिरिवाजबारे जानोस्, बुझोस्, सिकोस् । खाली रिसाएर मात्रै हुन्छ । एकछिन् भोकै बस्छे, भोक लागेपछि फेरि खानेकुरा मागिहाल्छे नि ।’
मामु र बाबाको गन्थन चलिरहेकै थियो । देवी दौडँदै आइन्, रातो लेहेंगा र चुरामा चिटिक्क परेर ।
‘बाबा म कस्ती देखिएको छु ?’
‘आहा.. मेरी छोरी त कति राम्री देखिएकी.. चिटिक्क,’ बाबाले म्वाइँ खाँदै अँगालो हालेर भन्नुभो, ‘कसले बनाइदियो यति राम्री ?’
बाबाको प्रशंसाले देवी फुरुक्कै पर्दै भनिन्, ‘फुपूले पाउडर लगाइदिनुभो अनि गाजल पनि । हेर्नु त बाबा, यो चुरा अस्ति फुपूले नै ल्याइदिनुभएको ।’
‘ल.. ल.. अब मन्दिर जाऔं, छोरी पनि तयारी भएकी छे,’ फुपूले देवीलाई सुम्सुम्याउँदै भन्नुभो ।
धैरै गहना लगाएको देखेर बाबाले मामुलाई सम्झाउन थाल्नुभयो, ‘मन्दिर जाँदा यत्तिका गहाना लगाउन हुन्न के... खोल । भीडभाडमा हराउँछ, चोरी हुन सक्छ ।’
‘ह्या... वर्षदिनको तीजमा पनि गहना लगाउन नपाउनु,’ गुनासो गर्दै मामुले केही गहना फुकालेर राख्नुभयो ।
०००
मन्दिरमा भीड थियो । उनीहरूले बाहिरबाटै भगवान्को दर्शन गर्ने योजना बनाएका थिए । तर देवीको मामुलाई मनले मानेन । उहाँले भन्नुभयो, ‘म त भित्रै गएर दर्शन गर्छु ।’ मामु र फुपू दुवैजना पूजा गर्ने लाइनमा बस्नुभयो ।
बाबाले देवीलाई मन्दिरवरिपरि घुमाउन थाल्नुभयो । देवी दङ्ग पर्दै बाबासँग घुम्न थालिन् । ठाउँठाउँमा पिउने पानी बाँडिरहेका थिए । कतै पसलमा मिठाई र सेल पकाइरहेको देखिन्थ्यो । त्यो देखेर मुख रसाए पनि व्रत बसेकाले देवीले बाबालाई कुनै माग राखिन, चुप लागिरहिन् ।
कति व्रतालुहरू कमजोरीले लडेका थिए । उनीहरूलाई स्वयंसेवकले लगिरहेका थिए । देवीले सोधी, ‘बाबा किन यी आन्टीहरूलाई के भएको ?’
‘भोको पेट भएर कमजोरीले बेहोस् भएको नानु । भोको बस्दा ग्यास्टिक हुन्छ, रिंगटा लाग्छ । कमजोर भइन्छ नि त,’ बाबाले बुझाउनुभयो ।
कतिपय महिलाहरू गहना हरायो भन्दै रोएको/चिच्याएको देखेर देवीलाई नरमाइलो लागिरहेको थियो । साना बच्चा भीडमा अभिभावक हराएकाले रोइरहेको पनि उनले देखिन् । उसलाई पनि डर लाग्यो । उसले बाबाको हात झनै बलियोसँग समाइन् ।
उनीहरू वरिपरि घुमेर मन्दिर अगाडि आइपुग्दा मामु र फुपू पनि पूजा सकेर बाहिर निस्किनुभएको थियो । दौडँदै मामुको हात समाइन् देवीले । आफूले देखेका कुरा सुनाइन् ।
मामुले सबैलाई टीका र प्रसाद लगाइदिनुभयो । खाने प्रसाद पनि हातमा राखिदिनुभयो । देवीले प्रसाद लिन मानिनन् । उनले भनिन्, ‘आज त व्रत, दिनभरि केही खानुहुन्न भनेको होइन ? म त प्रसाद पनि खान्नँ ।’
‘त्यसो भन्नुहुन्न । पूजापाठ सकिएपछि प्रसाद खानुहुन्छ । बरु भोको पेट बस्नु हुन्न । अघि ती आन्टीहरूजस्तै कमजोर भएर लडिन्छ, बुझ्यौ ?’ बाबाले सम्झाउनुभयो, ‘अझ फलफूल त व्रत बसेका बेलामै खानेकुरा हो । ल यो स्याउ र जुस खाऊ त, मामु, छोरी, फुपू सबैले ।’ मामु र फुपूले पनि बाबाको कुरा काट्न सक्नुभएन । सबैले फलफूल र जुस खाए । मन्दिरवरिपरि निकै रमाइलो थियो । जताततै गीत घन्किरहेको थियो । मानिस समूह–समूहमा नाचिरहेका थिए । देवी पनि तीजको गीतमा नाच्न थालिन् । बाबा, मामु र फुपूले ताली बजाउनुभयो ।

रेजिना पाण्डे