बुबा छैनन्, आमाले दोस्रो बिहे गरिन् । त्यसपछि एक्लिएकी पाँच वर्षीया पूजा माझीले विद्यालयको दैलो टेक्न पाइनन् । आर्थिक अभावले पेटभरि खान र आङ ढाक्ने लुगा पाएकी छैनन् । ‘आमाले रक्सी खाएर पिटेको पिट्यै गर्नुहुन्छ,’ पूजाले भनिन्, ‘घरै बस्न मन लाग्दैन ।’
केही वर्षअघि बिरामी परेकी ममता कुलारा औषधि गर्न पैसा नभएपछि ऋण खोज्न गाउँघर डुलिन् । तर, पाँच सय रुपैयाँ ऋण दिन कसैले पत्याएन । आफूसँग पैसा नहुँदा भौंतारिनुपरेको त्यो क्षण ५० वर्षीया ममताको मनमा अझै तिखो भएर गडेको छ ।
चार वर्षअघिसम्म नरैनापुर गाउँपालिकासम्म पुग्ने बाटो थिएन । यातायातका साधन नचल्दा नेपालगन्जसँगै जोडिएको पालिकासम्म पुग्न मान्छेलाई सास्ती खेप्नुपर्थ्यो । राप्ती नदीको कटान र बर्सेनि बाढीले हिँडडुलमा समस्या थियो ।
बलात्कार भएको गुनासो लिएर एक युवती महिला तथा बालबालिका प्रहरी केन्द्रमा पुगिन् । उनी डराएकी थिइन् । आमाबुबासँगै आएकी उनलाई घर जान असुरक्षित महसुस भयो । त्यसपछि उनले प्रहरी केन्द्रकै आवास गृहमा बस्नु उपयुक्त ठानिन् ।
चुल्होचौको सम्हाल्नु, बाहिर निस्किनुपरे मुख छोपिने गरी घुम्टो ओढ्नु । एक वर्षअघि श्यामकुमारी यादवको दुनियाँ घरको चौघेरामै सीमित थियो । नरैनापुर गाउँपालिका–४ की उनी सकेसम्म मानिसदेखि टाढै हुन्थिन् । खुलेर बोल्ने आत्मविश्वास थिएन ।
बर्खा लागेकाले अहिले यहाँ धान रोप्ने चटारो छ । अरू बेला घरधन्दामै व्यस्त रहने नरैनापुरका महिला यतिबेला खेतमा देखिन्छन् । काँधमा धानको बीउ ओसार्दै धान रोप्दै गरिरहेका भेन्टिन्छन् । अचम्म त के छ भने धान रोप्न र खेती गर्न यहाँ महिलाकै जिम्मेवारी बढी हुन्छ । पुरुषले हलो वा ट्र्याक्टरले खेत जोत्नेमात्रै काम गर्छन् ।
जिल्लाभित्र यातायातका साधन सञ्चालन भएकाले आइतबार ओहोरदोहोर गर्नेको निकै भीड थियो । कोरोना संक्रमणमा कमी आएपछि बजार, कार्यालय र सर्वसाधारणका गतिविधि खुला गरिएका छन् । त्यसैले रूपन्देहीस्थित बेलहिया–सुनौली नाका हुँदै भारततर्फ प्रवेश गर्ने सर्वसाधारण आइतबार मध्याह्न लामबद्ध देखिए ।
वर्षामा कर्णालीको भेल कति बेला बढ्छ भन्ने टुंगो हुन्न । बर्दियाको राजापुर नगरपालिका–३ तिहुनीका प्रह्लाद भट्टलाई वर्षायामका धेरैजसो रात निद्रा लाग्दैन । टर्च बालेर कर्णाली नदीको जलस्तर हेर्न पुग्छन् । पानी कति बढ्यो, बाढी आयो/आएन, निगरानी गर्छन् ।
निषेधाज्ञा खुकुलो भएसँगै लुम्बिनी प्रदेशका जिल्लामा स्वास्थ्य सुरक्षा सतर्कता घटेको छ । मास्क नलगाउने बढेका छन् । असारमा बिहेको लगनसँगै खेतीपातीको याम छ । बजार खुलेपछि किनमेल गर्नेको भीड लाग्न थालेको छ ।
