जुनाकी जलजला

भय र त्रास मिश्रित यस्ता कुराले जुनाको अनुहारमा अलिकता पनि बदलाव ल्याएन । बरु निडर र दृढ विश्वास दर्शाउँदै उनले भनेकी थिइन्, ‘उनकी आमा हुँ, उनी नै रहिनन् भने म अपूरो हुन्छु ।’

पाँच वर्षअघि दिल्लीको अपोलो अस्पतालमा यसरी मिर्गौला दान गरेर छोरीलाई दोस्रो जन्म दिएकी जुनाको पुरानो घाउमा अहिले बिस्तारै मलम लाग्दै छ । छोरी जलजलाले हार्मोनियममा औंला चलाउँदै जब सुर लाउँछिन्, जुना छोरीको कलामै नतमस्तक हुन्छिन् । उनलाई लाग्छ– मेरी छोरी नै गीत–संगीत हुन् । ‘तिमीलाई जति सुने पनि थाक्दिनँ छोरी,’ आमाको प्रशंसाले जलजलाको मुहार चम्किन्छ । अस्वस्थ शरीर कमजोरीले थाकेका बेला तिनै आमाका प्रेरणादायी शब्द सुनेर जलजलाका औंला चलमलाउन थाल्छन् ।

जलजला शारीरिक रूपले केही अस्वस्थ छिन् । दाहिने हात कुहिनोदेखि खुम्च्याउन मिल्दैन । कपाल कोर्न र भारी उचाल्न असम्भव छ । तर, हार्मोनियम र पियानोका काँटा चलाउन उनका औंला मजाले चल्छन् । मृर्गौला फेरेको व्यक्ति चिसोबाट जोगिनुपर्छ, नत्र रुघाखोकी र ज्वरोले सताउने उनी बताउँछिन् । यति मात्रै होइन, शरीरले साथ नदिँदा कहिलेकाहीँ जीवनजगत्सँगै पनि वैराग्य लाग्छ– जलजलालाई । जुना छोरीको तन मात्रै होइन, मन पढ्नसमेत सिपालु छिन् । ‘खोइ अचम्मै लाग्छ, आमाले मैले नभन्दै धेरैथोक बुझिसक्नु हुन्छ,’ जलजला भन्छिन् । गर्भमा ९ महिना राखेर संसार चिनाउने आमाले सन्तानको मौनता पढ्ने क्षमता राख्ने जुनाले सुनाइन् ।

अर्घाखाँचीको धारापानी गाउँमा जन्मिएकी जलजलाले गायन क्षेत्रमा चम्किनुअघि थुप्रै अँधेरी रातको सामना गर्नुपरेको छ । जुनाका अनुसार जलजला ६ महिनाकी हुँदा आँखामा समस्या देखा पर्‍यो । देख्न सक्ने क्षमता थिएन । आँखाको ज्योति गुमाएकी छोरीले भविष्यको ज्योति कसरी छर्लिन् ? जुनालाई यही कुराले मन पिरोलिरहन्थ्यो । डेढ वर्षको उमेरमा छोरीको आँखा अप्रेसन गरेर नजिकको दृष्टि ल्याउन सफल भइन् । तर, टाढासम्म ठम्याउन सक्ने ज्योति जलजलाले गुमाएकी छन् ।

नेकपा (मसाल) को सांस्कृतिक मोर्चा रक्तिम परिवारमा जलजलाका आमाबुबा आबद्ध थिए । गीत–संगीत र नाचगानमा उनको परिवार समाहित थियो । जुना छोरी बोकेरै नाचगानमा हिँड्थिन् । गर्भमै रहँदा जलजलाले गीत, संगीत र साहित्यको रस पाइन् । बाल्यकालदेखि नै नृत्य कार्यक्रममा अगाडि रहिन् । हार्मोनियम बजाउँदै ‘सोचेजस्तो हुन्न जीवन...’ गीत गुनगुनाउँदै गरेकी छोरीतिर हेरेर जुना भन्छिन्, ‘उनले सोचेकी थिइन्, डान्सर बन्ने, समयले गायिका बनाइदियो । सोचेझैं हुन्न रहेछ जीवन ।’

नाच्नमै फूर्तिली जलजलाले १० वर्षको कलिलो उमेरमै अर्को शारीरिक बज्रपात सहनुपर्‍यो । बाथ रोगले उनी तीन वर्षसम्म घरभित्रै कुँजिइन् । छोरी बोकेरै स्कुल पुर्‍याउने र घर ल्याउने काम आमाबुबाको हुन्थ्यो । नाच्ने शरीर चल्न छोडे पनि कलाप्रतिको लगाव मरेको थिएन । उनी एकान्तमा गुनगुनाउन थालिन् । एउटा कलाकारले अर्को कलाकारलाई सुन्न सक्छ, भनेझैं बुबा नारायणले छोरीको गायन क्षमता पहिचान गरे । घरमै हार्मोनियम बजाउन सिकाए । र, घरबाटै बाथजस्तो जटिल रोगसँग जुध्दै जलजलाले संगीत यात्रा थालिन् । उनी भन्छिन्, ‘आमाले पटक–पटक जन्म दिनुभयो भने बुबाले संगीतका अक्षर सिकाउनुभयो ।’

छोरीको गायन सिर्जनालाई साथ दिँदै अर्घाखाँचीबाट काठमाडौं बसाइँसराइ गरेको थियो, जलजलाको परिवार । उनको साथमा आमा, बुबा र भाइ सधैं रहिरहे । उनको भविष्यकै लागि पुर्ख्यौली थलो चटक्कै छोडेर परिवार सहरमा दुःख बेसाउन आए । पढाइसँगै गीत–संगीतमा छोरीको उपयुक्त वातावरण खोज्न जुनाले निकै संघर्ष गरिन् । बाथ रोग निको हुँदै गयो । मुर्छना संगीत पाठशालामा संगीतकार, गायक मनोजबाबु सिवाकोटीसँग संगीत प्रशिक्षण लिँदै जलजला गायनमा वामे सर्दै गइन् । काठमाडौं आउनुअघि २०७१ सालमा जलजलाले ‘रेडियो नेपालको आधुनिक गायन प्रतियोगिता’ मा दोस्रो स्थान हासिल गरेकी थिइन् ।

संगीत गुरु सिवाकोटीको प्रशिक्षणले उनको सिर्जनामा निखार थपिँदै गयो । यही क्रममा ‘नेपाली तारा’ सांगीतिक रियालिटी शोमा सहभागी भई उत्कृष्ट ६ स्थानमा पुग्न सफल भइन् । बाटोमुनिको फूल–२ चलचित्रको गीत ‘केही कदम तिमीसँगै...’ गाइन् । यसबीचमा दर्जनौं गीत रेकर्ड गरिन् । जुनाले छोरीको उच्च शिक्षा संगीतमै गराउने सपना देखेकी थिइन् । ‘नेपाली तारा’ को सहभागिताले चर्चा कमाएकी जलजला कोलकाताको ‘रवीन्द्र भारती युनिभर्सिटी’ मा शास्त्रीय संगीत सिक्न पुगिन् । छात्रवृत्तिमा पढ्ने अवसर पाए पनि जलजलाले कोर्स पूरा गर्न पाइनन् । त्यतिबेलै उनी बिरामी परेर मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्नुपरेको थियो । बिरामी भएपछि पढाइ बीचैमा छोडेर नेपाल फर्किइन् । उपचारपछि फेरि कोलकाता पढ्न गइन् तर शरीरले साथ दिएन ।

सन्तान रोगले छटपटाइरहेको क्षण देख्न एउटी आमाको हृदयलाई कति कष्टकर हुन्छ भन्ने संवेदना निकै गहिरोसँग महसुस गरेकी छन्, जुनाले । ‘उनी बिरामी हुँदा पलपल प्रश्रव पीडाले छटपटिएझैं हुन्छु,’ जुनाले मनको बह पोखिन् । आमाको मिर्गौला दानले फेरि मुस्कुराएकी जलजला सधैं अनुगृहीत छिन् । उपहार के दिऊँ ? उनको आमाप्रतिको श्रद्धा अकासिँदै छ । मिर्गौला प्रत्यारोपणपछि सन् २०१९ मा नेपाल आइडलको टप १७ सम्म पुग्नु उनका लागि सफलता नै हो । त्यस्तै, मर्नै लागेको क्षणबाट बाँच्ने आशा पलाउँदाको भाव जलजलाले गीतमार्फत सार्वजनिक गरेकी छन् । ‘पुनर्जन्म...’ म्युजिक भिडियो उनले आमामै समर्पित गरेको बताइन् ।