बागी बनेरै विजयी

पोलिटब्युरो सदस्य भएर पनि जानकारी नदिइएको भन्दै दीपेन्द्रले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दर्ता गराए । मनोनयन दर्तापछि असोज २३ मा विज्ञप्ति सार्वजनिक गर्दै पार्टीका सबै पदबाट राजीनामाको घोषणा गरे । तीन दिनपछि असोज २६ सम्म नाम फिर्ता नलिई उनले पार्टीका नेताको ठूलो दबाब थेगेरै बसे । पार्टीका उपमहासचिव एवं रोल्पाबाट प्रतिनिधिसभा सदस्यका उम्मेदवार बनेका वर्षमान पुन जिल्ला आएरै भेटे पनि उनी पछि हटेनन् ।

‘उम्मेदवार हुनुका दुई कारण छन्,’ दीपेन्द्रले भने, ‘पहिलो कांग्रेससँग गठबन्धन गर्नुहुन्न भन्ने र दोस्रो स्थानीय तह निर्वाचनमा कांग्रेसले दिएको धोकालाई पार्टीले नजरअन्दाज गर्‍यो ।’ स्थानीय तहमा कांग्रेसले गठबन्धन गर्न नमान्दा सफलता हासिल गर्न नसकिएको निष्कर्ष उनले माथिल्लो तहमा पठाएका थिए । स्थानीय तह निर्वाचनमा गठबन्धन गर्न कांग्रेसले नमानेका कारण प्रदेश तथा प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचनमा पनि एक्लाएक्लै निर्वाचनमा भाग लिनुपर्ने उनको सुझाव थियो । त्यसले कांग्रेसका उम्मेदवार पुन र उनीबीच मनमुटाव उत्पन्न भइसकेको थियो । जिल्लाका बारेमा पार्टीले जानकारी लुकाएपछि उनी एकोहोरिएर उम्मेदवार बन्ने सुरमा थिए ।

‘म जिल्ला इन्चार्ज र पोलिटब्युरो सदस्य भएकाले जिल्लाका बारेमा हुने निर्णयबारे कसरी बेखबर हुन सक्छु ?’ उनले भने, ‘पार्टीले कसको निर्णय मान्ने हो ?’ उनी मातहतका प्रायः सबै नेताले दीपेन्द्रलाई उम्मेदवार हुन दबाब दिइरहेका थिए । उनी उम्मेदबार बने र गठबन्धनका साझा उम्मेदवार एवं प्रदेश मुख्यमन्त्रीका दाबेदार कांग्रेसका अमरसिंह पुनलाई पराजित गरे । दीपेन्द्रले १४ हजार ९ सय २७ मत प्राप्त गर्दा अमरसिंहले १० हजार ४ सय ६ मत पाए । ५१ वर्षीय दीपेन्द्रले माओवादी आन्दोलनमा लाग्दा एउटा हात र अर्को हातका औंला गुमाएका थिए ।

रुकुम पूर्व प्रदेशसभा १ मा माओवादी केन्द्रका सुरुल पुन बागी उम्मेदवार बनेरै निर्वाचित भए । पार्टीले टिकट नदिएपछि उनी पनि स्वतन्त्र उम्मेदवार बनेका थिए । आफ्नै जिल्ला इन्चार्ज एवं निवर्तमान प्रदेश सांसद तेजबहादुर वलीविरुद्ध सुरुल उम्मेदवार बनेका हुन् ।

‘बहुमत सदस्यले गरेको निर्णयविरुद्ध पार्टी इन्चार्जले गतिविधि चलाएपछि उहाँविरुद्ध उम्मेदवार बन्ने सोच आयो । जनताले मलाई जिताइदिए । जनताको मत पाएपछि ममाथि थप जिम्मेवारी आएको महसुस भएको छ ।’ उही उम्मेदवारले पुनः दोहोरिन खोजेकाले विकल्प खोज्दै सुरुलले उम्मेदवारी दिएका हुन् । गठबन्धनका साझा उम्मेदवार एवं माओवादी केन्द्रका नेता तेजबहादुर वलीलाई ५ सय ३३ मतान्तरले पछि पार्दै सुरुलले विजय हासिल गरे । वलीले ३ हजार ९ सय ३२ मत पाउँदा सुरुलले ४ हजार ४ सय ६५ मत पाए ।

४४ वर्षीय सुरुल माओवादी लडाकुका ब्रिगेड सह–कमान्डर थिए भने वली त्यसमाथिका डिभिजन कमान्डर थिए । वली अघिल्लो पटक उक्त क्षेत्रबाट निर्वाचित सांसद हुन् । २०४६ सालदेखि विद्यार्थी राजनीति हुँदै कम्युनिस्ट राजनीतिमा होमिएका सुरुल २०५२ सालअघि ग्राम सुरक्षा दलका सदस्य थिए । युद्ध अवधिभर २ सय ५० वटाभन्दा बढी ‘माओवादी रेड’ गर्दा सहभागी भएका उनी आफैंले क्युबाङमा प्रहरीको हतियार खोसेर कब्जा गरेपछि थप चर्चामा आएका थिए ।

युद्ध अवधिभर शरीरमा ३६ वटा गोली लागेका उनको फोक्सोमा अझै गोली छ । माओवादी जनयुद्धका क्रममा विभिन्न लडाइँमा सहभागी हुँदा सुरुल मृत्युसँग जुधेर मुस्किलले बाँचेका थोरै लडाकुमध्येमा पर्छन् ।

पश्चिम नवलपरासी–२ (१) बाट प्रदेशसभामा विजयी खड्ग बस्नेत २०५५ सालदेखि माओवादीमा सक्रिय कार्यकर्ता हुन् । नगर अध्यक्षका साथै जिल्ला समन्वय समिति सदस्यसमेत रहेका उनले गठबन्धन हुने भएपछि टिकट खोसिएको बताए । त्यसपछि स्वतन्त्र उम्मेदवार बने । स्वतन्त्रको माहोल देखेर उम्मेदवारी दर्ता गरेको उनले बताए । दलप्रति जनताको वितृष्णा बढेका बेला आफूलाई सफलता मिलेको उनले सुनाए । ‘हरेक स्थानमा आशीर्वाद पाएँ,’ उनले भने, ‘अब जितेपछि पाँच वर्ष स्वतन्त्र रहेर काम गर्छु ।’

आफू मत माग्न जनतासमक्ष पुग्दा बूढापाकाले समेत युवाले देश बदल्नु पर्छ भन्ने गरेकाले हौसाएको बताए । उनले स्नातकोत्तर तहसम्म अध्ययन गरेका छन् । ‘अहिले देखिएका बेथितिविरुद्ध बोल्नेछु,’ उनले भने, ‘पार्टी सिन्डीकेटको पछि लाग्नेभन्दा काम गर्न स्वतन्त्र बनेको हुँ ।’ युवा, कृषि मैत्री नीति बनाउने, प्रदेशलाई फोहरमैलामुक्त बनाउने विषय प्राथमिकतामा राख्ने उनले बताए । प्रदेशसभा सदस्यमा ७२ मतान्तरले विजयी बस्नेतले १२ हजार ४ सय ४९ मत पाए भने उनीसँग पराजित राप्रपाका उम्मेदवार आशिष प्रधानले १२ हजार ३ सय ७७ मत पाएका थिए ।

स्वतन्त्र उम्मेदवार बस्नेतको जितलाई प्राध्यापक नरेश खनाल उनको सामाजिक प्रभावका रूपमा विश्लेषण गर्छन् । ‘स्थानीय एवं सामाजिक व्यक्ति भएकाले नै बस्नेतले जितेकामा शंका छैन,’ उनले भने, ‘माओवादीबाट टिकट पाएर पनि पार्टीले टिकट साटिदियो । उनको ठाउँमा गठबन्धनबाट अर्कैलाई टिकट दिइयो ।’

बस्नेत स्वतन्त्र उठे, स्थानीयको नाता, उनको विगतको काम, माओवादीमा रहेका साथी कार्यकर्ताको साथ एवं पार्टीको राजनीति गर्नेलाई सिकाइको सन्देश दिन जनताले बस्नेतलाई रोजेको प्राध्यापक खनालले सुनाए ।’ उक्त क्षेत्रमा नेपाली कांग्रेसको उम्मेदवार नहुँदा कांग्रेसले समेत बस्नेतलाई समर्थन गरेको उनले बताए । उनका प्रतिद्वन्द्वी प्रधान स्थानीय नभएकाले जनताले नचिनेका उम्मेदवारलाई कम मत दिएको खनालको तर्क छ ।