समाज सुधारमा जुट्दै आमा समूह

सामाजिक परिवारबाट उनीहरूले बचत र त्यसको सदुपयोग मात्र हैन, अहिले समाज सुधारकै नेतृत्व लिन थालेका छन् ।

सुरुमा ‘आमा सामाजिक परिवार’मा २७ महिला संगठित भए । पहिलो बैठकबाट जनही मासिक ५० रुपैयाँका दरले कोषमा संकलन थालेको कोषाध्यक्ष कल्पना बस्नेत सम्झिन्छिन् ।

‘मासिक बचतसँगै महिला अधिकार सम्बन्धी तालिमहरूमा पनि भाग लिन थाल्यौं’ उनले भनिन् ‘महिला अधिकारसँगै सशक्तीकरणका बारेमा बुझ्न थाल्यौं ।’ बिस्तारै बिस्तारै समाजमा आमाहरूको सक्रियता बढ्न थाल्यो । ‘आमाहरूले समाजमा आफ्नो भूमिका खोज्न थालेपछि पुरुषहरू चिढिन थाले,’ अध्यक्ष रामरती रामले भनिन्, ‘तर हामी आफ्नो उद्देश्यमा अडिग रह्यौं र आमाहरूको बैठकमा पुरुषको थिचोमिचोमाथि छलफल चलाउन थाल्यौं ।’

उनका अनुसार कोषमा भएको रकम सापटी लिएर सबै सदस्यहरूले सानातिना आर्यआर्जनका काम गर्न थाले । कसैले किराना पसल, कसैले बाख्रापालन र व्यावसायिक खेती सुरु गरे । आयआर्जनसँगै टोल सुधारमा सक्रिय भएको बस्नेतले बताइन् । ‘महिला हिंसाविरुद्ध पहिला आफ्नै घरबाट हरेक आमा जुर्मुराए’ उनले भनिन्, ‘पुरुषहरू पनि मान्न बाध्य भए । त्यसपछि टोलमा हिंसाका घटनाहरू कमी आयो ।’ अहिले गाउँमा मदिरा बन्देज गरिएको छ । साँझ परेपछि सधैंजसो जाड रक्सीसेवन गरी घरपरिवार र टोलमा झैझगडा हुने गरेकोमा अहिले बन्द भएको छ ।

‘सुरुमा धेरै कठिन भयो,’ अध्यक्ष रामले भनिन्, ‘मदिराले शरीर, परिवार, समाज र आर्थिक क्षतिका बारेमा हामीले जनचेतना बढाउन थालेपछि पुरुषहरूले बुझे । अहिले हाम्रो अभियानमा पुरुषहरूले पनि साथ दिएका छन् ।’ सामाजिक परिवारले बालबालिकाको जन्मदर्ता बनाएर हरेकलाई विद्यालय पठाएको छ भने टोल विकासमा महिला अग्रसरता बढाएको छ । महिलाका लागि अस्पतालबाट पाइने निःशुल्क स्वास्थ्य परीक्षण सेवामा पनि उनीहरूले गतिविधि बढाएका छन् । ‘सुरुमा समुदायमा परिवर्तन ल्याउन समस्या हुँदो रहेछ,’ उनले आफ्नो अनुभव सुनाइन्, ‘तर समूहको एकता र सहकार्यले सम्भव भयो ।’

नयनपुरका आमाहरूले जस्तै छिमेकी १३ नम्बर वडाका जाते चौरी, भालुटार, दुरविनडाँडा र सकुवा चौरी गाउँका स्थानीयले विकृति बढाउने जुवातास खेल्न रोक लगाएका छन् । मदिरा बिक्री वितरणमा समेत कडाइ गरेका छन् । गाउँलेहरूको भेला बसी त्यस्तो निर्णय गरेका हुन् । उनीहरूले तास–जुवा खेल्ने र खेलाउनेलाई १० हजार ५१ रुपैयाँ र मदिरा बेचबिखन गर्नेलाई ५० हजार ५१ रुपैयाँ जरिवाना गरिने निर्णय गरेका छन् ।