प्रमुखमा उठ्दै महिला उपप्रमुख

कार्यकर्ता र पार्टीबाट समर्थन र हौसला पाएपछि उनी आगामी स्थानीय तहको चुनावमा नगर प्रमुख पदमा लड्ने तयारीमा लागेकी हुन् ।

ठाकुर मात्र होइन, रौतहटका अधिकांश नगरपालिकाका उपप्रमुखहरू यतिखेर पालिका प्रमुख पदमा चुनाव लड्ने तयारीमा जुटेका छन् । स्थानीय तह हाँक्ने हिम्मत पुरुषमा मात्र छ भन्ने सोचाइ बदल्ने मौका आएको उपप्रमुख ठाकुरले सुनाइन् । ‘अब पालो हाम्रो हो । हामीले ५ वर्षसम्म मेयरको चेपुवामा परेर काम गर्‍यौं,’ उनले भनिन्, ‘कार्यकर्ताले अहिले हामीलाई जसरी पनि अघि बढ्नुस् भनेर हौसला दिइरहेका छन् । अबको चुनावलाई अवसरका रूपमा लिएकी छु ।’ यही कारण कार्यकर्ता भेटघाटका काममा सक्रिय रहेको उनले बताइन् । ठाकुर उपमेयर क्लबकी पूर्वअध्यक्ष पनि हुन् ।

लामो समयदेखि नगर प्रमुख इन्नुराय यादवलाई टक्कर दिँदै आएकी गरुडा नगरपालिकाकी उपप्रमुख रंगिलादेवी जैसवालको सक्रियता पनि कम छैन । उनी पछिल्लो समय गाउँगाउँ पुगेर मतदाताको साथ र समर्थन खोजिरहेकी छन् । नेपाली कांग्रेसबाट उपप्रमुखमा चुनाव जितेकी जैसवाल अब प्रमुख बन्ने दाउमा छिन् । ‘जनताको साथ र सहयोग लिँदै अघि बढेको छु । म चुनाव जितेर देखाउँछु,’ उनले भनिन्, ‘सधैं पुरुष प्रमुखले मात्र स्थानीय तह हाँक्ने हो र ? अब पालो महिला प्रमुखको हो । आउँदो चुनाव हाम्रा लागि अवसर पनि हो ।’ गरुडामा प्रमुख यादवको कामप्रति जैसवालले सुरुदेखि नै असन्तुष्टि व्यक्त गर्दै आएकी थिइन् ।

जनप्रतिनिधिहरू अहिले आफ्नो ५ वर्षे कार्यकालको उत्तरार्द्धमा छन् । संविधानले स्थानीय तहमा प्रमुख वा उपप्रमुखमध्ये एक पदमा महिलाको प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गरेको छ । गत निर्वाचनमा अधिकांश स्थानीय तहका उपप्रमुखमा महिला चुनिए । संविधानले प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गरे पनि पुरुषलाई सर्वेसर्वा ठान्ने स्वभाव परिवर्तन नभएपछि अबको प्रमुख पदमा उम्मेदवार बन्ने लक्ष्य बनाएको महिला उपप्रमुखहरूको भनाइ छ । स्थानीय तहको सेवा सञ्चालन तथा व्यवस्थासम्बन्धी आदेश २०७४ को अधिकार प्रयोग गर्नबाट समेत वञ्चित हुनु न्यायोचित नभएको गुनासो उपप्रमुखहरूको छ । सेवा सञ्चालनसम्बन्धी आदेशमा उपप्रमुखलाई सम्बन्धित कार्यपालिकाको न्यायिक समितिको संयोजक, योजना अनुगमन मूल्यांकन समितिको संयोजक, बजेट परामर्श समितिको संयोजक, विकास बजेट सिलिङ गर्ने समितिको संयोजकलगायतका महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी दिइए पनि प्रमुखको हस्तक्षेपले काम गर्न नपाएको उनीहरूको भनाइ छ ।

जनताले उपप्रमुखहरूलाई निकै रुचाएको कटहरिया नगरपालिकाकी उपप्रमुख नूरजहा खातुनले दाबी गरिन् । उनी पनि प्रमुख पदको तयारीमा छिन् । पार्टीले पनि आफूलाई नै टिकट दिनेमा उनी विश्वस्त छिन् । ‘५ वर्षे कार्यकालमा हामीले जति पीडा कसले भोग्यो होला । अब प्रमुख भएर जनताको मन जित्छौं,’ उनले भनिन्, ‘जनताको सेवा गर्ने अवसर आउँदै छ । त्यसैले अब प्रमुखको तयारी गर्दै छु ।’ उनी र प्रमुख सियाराम कुशवाहा माओवादीबाट चुनाव जितेका थिए । कुशवाहा अहिले एमालेमा लागेका छन् । त्यसैले पनि आफूलाई चुनाव जित्न सहज हुने खातुनको बुझाइ छ । राजदेवी नगरपालिकाकी उपप्रमुख अन्शु सिंह पनि आगामी निर्वाचनमा प्रमुख पदको आकांक्षी छिन् । ‘समयले कस्तो अवस्था बनाउँछ हेरौं,’ उनले भनिन्, ‘तयारी गर्दै छु । जनताले चाहे नहुने कुरा छैन ।’ यो नगरपालिकामा प्रमुख धिरेन्द्र सिंह र उनीबीच कहिल्यै तालमेल मिलेन ।

कांग्रेस प्रदेश २ सभापति कृष्णप्रसाद यादव अहिले नै महिला नेतृलाई प्रमुखको उम्मेदवार बनाउने पार्टीको कुनै योजना नरहेको बताउँछन् । ‘समय र परिस्थितिले कस्तो मोड ल्याउँछ । जनमतले के भन्छ । कुन उपप्रमुखले जनताको मन जित्ने काम गरेका छन् त्यसैमा भर पर्छ,’ उनले भने, ‘प्रमुखको तयारी गर्नु राम्रो हो । हौसल्ला दिनुपर्छ । तर पार्टीको रणनीति कस्तो हुन्छ त्यसैमा भर पर्छ ।’ माओवादीका केन्द्रीय सदस्य युवराज भट्टराईले पनि अहिले नै महिला उपप्रमुहरूलाई चुनावमा अघि सार्ने भन्ने पार्टीमा निर्णय भइनसकेको बताए । रौतहटमा १८ स्थानीय तह छन् । १७ स्थानीय तहको प्रमुखमा पुरुष र उपप्रमुखमा महिला छन् । मौलापुर नगरपालिकामा मात्रै महिला प्रमुख छन् ।