नयाँदिल्ली — भारतको दक्षिण पश्चिमी प्रान्त केरलको कन्नुर सहरको सडकमा ७ वर्ष अगाडि अलपत्र अवस्थामा भेटिएकी एक अधबैंसे महिला नेपाली रहेको परिचय खुलेको छ । केरल प्रहरीले ती महिलालाई सन् २०१५ को फेब्रुअरीमा सडकबाट उठाएर सामाजिक संस्था होप च्यारिटेबल ट्रस्टको जिम्मा लगाएको थियो ।

संस्थाले वर्षौंको प्रयासपछि उनको घर ठेगाना नेपालमा रहेको पत्ता लगाएको हो । संस्थाका सचिव डायनियल अब्राहमका अनुसार प्रहरीले उनलाई लिएर आउँदा उनको स्मरण शक्ति गुमेको थियो र निकै कमजोर अवस्थामा थिइन् ।

‘लामो समयको उपचारपछि उनी सामान्य कुरा गर्ने तथा मानिसहरूसँग घुलमिल हुने भइन् । तर, स्मरण शक्ति भने फर्किएको थिएन । हरेक पटक आफ्नो ठेगाना

अलग अलग भन्थिन्,’ उनले भने, ‘करिब एक वर्ष आफू नेपाली रहेको र नेपालमै घरपरिवार रहेको बताइन् । तर उनको वास्तविक ठेगाना पत्ता लगाउन पनि महिनौं लाग्यो ।’

त्यसयता होपले दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासलाई समेत सम्पर्क गर्दै आएको थियो । दूतावासले दिल्लीमा सक्रिय नेपाली संस्था ‘आफन्त नेपाल’ को भारत शाखालाई समन्वयको जिम्मा लगाएको थियो । दुवै संस्थाको समन्वयको लामो प्रयासपछि उनी सीता नामले चिनिने उमाकला खनाल रहेकी खुल्यो । उनको ठेगाना कपिलवस्तुको बुद्धभूमि नगरपालिका–८ हरिहरपुर हो ।

होप संस्थाले उनको परिचय खुलेपछि उनलाई घर पठाउन नेपाली दूतावासलाई सम्पर्क गरेको थियो । नेपाल र भारत दुवैतर्फको आवश्यक कागजी प्रक्रिया पूरा गरेपछि संस्थाले उनलाई दिल्ली ल्याएर आफन्त नेपालको भारत शाखा प्रमुख नवीन जोशीको जिम्मा लगाएको छ । सीतालाई नेपाल बिदाइ गर्न होप संस्थाका आधा दर्जन पदाधिकारी दिल्ली आइपुगेका छन् । दिल्लीको जनमन्तरस्थित केरल हाउसमा आयोजित कार्यक्रममा उनीहरू सीताको परिवारबारे जानकारी प्राप्त भएकामा खुसी देखिन्थे । अर्कोतिर सीतालाई परिवारमा केही समस्या हुने हो कि ? भनेर चिन्ता पनि जाहेर गर्दै थिए ।

होप संस्थाका महासचिव के.एस जयमोहन परिवारमा केही अप्ठ्यारो परे पुनः आफूलाई सम्पर्क गर्न पटकपटक सीतालाई ढाडस दिँदै थिए । सीताका पति र ६ सन्तान छन् । ‘म हराएका बेला सबै साना–साना थिए, अहिले सबै ठूला भइसकेका होलान्, छोरीहरूको बिहा नै भइसक्यो कि ?’ सीताले भन्दै थिइन्, ‘शिव मन्दिर गएका बेला आफू हराएको र कसरी केरल पुगें केही थाहा छैन ।’ सीताको एक छोरा र ५ छोरी छन् । छोरा र दुई छोरीको विवाह भइसकेको छ । कान्छी छोरी १३ वर्षकी भइसकिन् ।

आफन्त नेपालका नवीन जोशीले उनको परिवारजनसँग सम्पर्क भएको र छोराछोरीले उनका बारेमा चासो लिइरहेको बताए । उनी ७ वर्षअघि केरलमा भेटिए पनि करिब एक दशकअघि नै हराएको अनुमान छ ।

१० वर्षदेखि हराएको र उहाँ भेटिनेमा आफूहरू आशावादी नै नरहेको परिवारजनलाई उद्धृत गर्दै जोशीले भने । केरलको एक संस्थाले नेपाली नागरिकप्रति देखाएको व्यवहार र उनलाई नेपाल पठाउन दिल्ली ल्याइदिएको कार्य प्रशंसनीय रहेको जोशीले बताए । ‘अब यहाँबाट हामीले उहाँलाई उनको घरपरिवारसमक्ष पुर्‍याउनेछौं,’ उनले भने ।

सीताले आफू घरपरिवारसँग भेट्न आतुर रहेको बताइन् । उनले आफू गाउँबाट आधा घण्टाको दूरीमा रहेको शिवालयमा दर्शन गर्न बस चढेर गएको र त्यहींबाट हराएको बताएकी छन् । केरल बस्दै गर्दा उनले त्यहाँको भाषा बुझ्ने र बोल्ने भइसकेकी छन् ।

होपका पदाधिकारी उनलाई नेपाल पठाउन आफन्त संस्थालाई जिम्मा लगाउँदै गर्दा केही क्षण भावुक बने । ‘७ वर्ष सबैसँग मिलेर बस्नुभयो,’ सचिव अब्राहमले भने, ‘तीन महिनाभन्दा बढी त अस्पतालमै राख्नुपर्‍यो, बिस्तारै स्वास्थ्यमा सुधार आउँदै गयो ।’