एमाले–कांग्रेस गठबन्धन बनेसँगै नेपाली राजनीति फेरि एक पटक तातेको छ । डेढ वर्षदेखि तेस्रो ठूलो दल माओवादी केन्द्रको मियोमा एमाले–कांग्रेस चाकाचुली खेलिरहेका थिए । अहिले परिवेश बदलिएर एमाले र कांग्रेस मियोबाहिर एकठाउँमा छन् ।
आर्थिक वर्ष २०८०–८१ को बजेटमाथिको छलफलमा सांसद विमला राई पौड्याल र स्वर्णिम वाग्लेले अर्थतन्त्र, सेनाको भूमिका, विश्वको अवस्था र नेपालको सुरक्षा चुनौती आकलन गरी सेनाको संख्यामा पुनरावलोकन गर्न आवश्यक रहेको धारणा राखे । सेना संस्थागत रूपमै यसको खण्डन र प्रतिवादमा मात्र उत्रिएन, गैरसैन्य पृष्ठभूमिका सुरक्षा विज्ञ तथा विचारकलाई ‘स्वघोषित विज्ञ’ र ‘बाहिरिया’ भन्नेदेखि पूर्वअधिकारीलाई समेत प्रतिवादमा उत्रन अनौपचारिक ‘उर्दी’ नै जारी गर्यो ।
तेस्रो पटकका लागि भारतीय प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित नरेन्द्र मोदीको शपथ ग्रहण कार्यक्रममा सहभागी भएर हाम्रा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल स्वदेश फर्किइसकेका छन् । छोटै सही, उनले केही उच्च तहका भेटघाट गरे । यहाँ दाहालले भारतीय समकक्षी मोदीलाई भनेको भनेर चर्चामा आएका केही सन्दर्भ केलाउने प्रयास गरिएको छ ।
संघीय सरकारले आगामी आर्थिक वर्षको आय र व्ययको अनुमान अर्थात् बजेट संसद्मा पेस गरेसँगै यसबारे बहस र छलफल भइरहेका छन् । नेपालमा बजेटबारे प्रायः प्रतिक्रिया लिँदा कि अर्थशास्त्री त कि निजी क्षेत्रका नाममा व्यापारिक घरानालाई नै रोज्ने परम्परा छ, बजेट अरूको चासो नै होइन या समाजका अरू क्षेत्रले यसबारे चासो/जानकारी राखेकै हुन्नझैं गरेर ।
व्यक्ति प्राज्ञ बन्नु र स्थापित हुनु कठिन विषय हो । आफ्नै पेसा, प्रकाशन र प्रस्तुतिले प्रदान गर्ने परिणामले प्राज्ञिक र विज्ञता सिद्ध गर्ने हो । प्राज्ञका अध्ययन र अनुसन्धानबाट बनेका विचार र निष्कर्षले समाजमा उनीबारे पनि विचार बनाउन भूमिका खेल्छ । तर, एक प्राज्ञबारे बन्ने यस्ता विचार मानिसको विषयगत रुचि र ज्ञान, बुझाइको तह साथै व्यक्तिसम्मको पहुँचले निर्धारण गर्छ ।
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले पछिल्लोपटक सत्ता साझेदार दल अदलबदल गर्ने क्रममा एमाले अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री केपी ओलीले चित्त दुखाइको पारामा भनेछन्– ‘हामीले गठबन्धन भत्कायौं, सरकार बनायौं तर जस भने अरू (चीन) लाई दिएछन् । प्रधानमन्त्रीज्यूले प्रस्ताव गर्नु भो, मैले समर्थन गरें, जस पनि हामी दुई भाइलाई दिनुस् न ।’
पछिल्लो संविधानमार्फत नेपालले सनातन धर्म संस्कृतिको संरक्षण गर्ने तर राज्य आफैंले कुनै धार्मिक आस्था बोकेको समूहलाई मात्र सापेक्ष व्यवहार नगर्ने ‘…निरपेक्ष’ राज्यका रूपमा विश्वसामु नयाँ पहिचान बनाउँदै गएको छ । सन् २००६ को जनआन्दोलबाट आफ्नो धरातल गुमेपछि धर्मकै नाममा राज्यमा हालिमुहाली गर्दै आएका केही पुरातन शक्ति/समूहले देशभित्र यसबारे प्रश्न उठाउँदै आएको थियो ।
त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिवि) को उपकुलपतिमा को र कस्तो व्यक्ति उपयुक्त होला भन्ने बहस अहिले सतहमा छ । निवर्तमान उपकुलपति धर्मकान्त बाँस्कोटाले त्रिविबाट बिदा हुँदै गर्दा विश्वविद्यालयका सवालमा केही प्रश्न खडा गरेकाले यसबारे बहसको सुरुआत भएको हो ।
संविधानले परिकल्पना गरेको संघीय संसद्को पहिलो पाँचवर्षे कार्यकाल पूरा भएसँगै दोस्रो कार्यकालका लागि भएको निर्वाचनपछि माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रधानमन्त्री भएको एक वर्ष भएको छ । दाहालले प्रधानमन्त्रीको शपथ लिँदै गर्दाको सरकारको ठूलो हिस्साका रूपमा रहेका नेकपा एमाले, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी लगायतका मन्त्रीहरू दुई महिना पनि काम नगरी बाहिरिएका थिए ।
२३.१२°C काठमाडौं
