लन्डन — बेलायतको फेल्थामस्थित रिभर्स एकेडेमीमा इयर ७ का छात्र बेन्सन क्षेत्री मार्चयता स्कुल गएका छैनन् । बेलायत सरकारले कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) नियन्त्रण गर्न लकडाउन गरेसँगै ब्रिटेनमा स्कुल बन्द हुँदा १३ वर्षीय बेन्सनको दैनिकी अहिले घरैमा खेलेर बितेको छ ।

सेप्टेम्बरदेखि भने उनको इयर ८ को पढाइ सुरु हुनेछ । सरकारले आगामी सेप्टेम्बरबाट स्कुल सञ्चालन गर्ने खबरले बेन्सनका अभिभावक भने खुसी देखिएका छन् । ‘स्कुल खोल्ने सरकारको निर्णयलाई सकारात्मक लिएका छौं,’ बेन्सनकी आमा विनिता खड्का बस्नेतले भनिन्, ‘कोरोना संक्रमणको प्रभाव केटाकेटीहरूमा खासै नदेखिएको भनेका छन् । त्यसैले घर बस्नभन्दा स्कुल जाँदा नै फाइदा छ ।’

घरमा हुँदा बालबालिकालाई सुत्ने, उठ्ने, खाने, खेल्ने, पढ्ने रुटिन अनियमित छ । कम्प्युटर, टीभीमा बढी समय खेर जाँदा भविष्य अन्धकार हुने भएकाले स्कुल पठाउँदा नै बढी फाइदा देख्छिन् विनिता । संयुक्त अधिराज्यको इंग्ल्यान्ड, वेल्स् र नर्दन आयरल्यान्डका लाखौं बालबालिका सेप्टेम्बरदेखि पूर्णकालीन अध्ययनका लागि स्कुल फर्कने तयारीमा छन् । स्कटल्यान्डमा भने स्कुल सुचारु भइसकेको छ ।

लामो समय विद्यालय नपठाउँदा बालबालिकामा गम्भीर मानसिक तथा शैक्षिक असर पर्नेतर्फ ब्रिटेनका स्वास्थ्य सल्लाहकारहरूले ध्यानाकर्षण गराएका छन् । बेलायतको चारवटै राज्यका प्रमुख स्वास्थ्य सल्लाहकारहरूले जारी गरेको संयुक्त विज्ञप्तिमा बालबालिकालाई शिक्षाबाट वञ्चित गरिनु कोभिड–१९ को प्रकोपभन्दा बढी घातक हुने औंल्याएका छन् ।

बेलायत सरकारका प्रमुख चिकित्सा सल्लाहकार प्राध्यापक क्रिस ह्विटीले पनि बालबालिकालाई स्कुल नपठाउनु भाइरसभन्दा बढी घातक हुनेमा जोड दिएका छन् । उनका भनाइमा बालबालिकामा कोरोना भाइरसले ज्यान गुमाउने सम्भावना धेरै कम छ तर पठनपाठन नहुँदा भविष्यमा हुने क्षति उच्च छ । कोभिड–१९ कम्तीमा ९ महिना चुनौतीपूर्ण हुने प्राध्यापक ह्विटीको बुझाइ छ । उनले सन् २०२० मा कोभिड खोप विकासको सम्भावना न्यून रहे पनि अर्को वर्ष हुने आधार धेरै रहेका बताए । प्रधानमन्त्री बोरिस जोन्सनले पनि बालबालिकालाई कोरोना भाइरसले भन्दा स्कुल नपठाउँदा उनीहरूको शैक्षिक तथा मानसिक क्षति बढी हुने धारणा राख्दै आएका छन् । बालबालिकालाई विद्यालय पठाउनु अभिभावकहरूको नैतिक दायित्व हुने पनि उनको जोड छ । शिक्षक युनियनले पनि विद्यालय सुरक्षित तवरले सुचारु गर्न जोड दिएको छ । विद्यार्थी र कर्मचारीको स्वास्थ्य प्राथमिकतालाई मध्यनजर गर्दै युनियनका महासचिव डा. प्याट्रिक रोचले सरकारले सुरक्षा निगरानीसहित प्रभावकारी जोखिम नियन्त्रण प्रणाली लागू गरेर स्कुल खोल्न सुझाएका छन् ।

राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालयका अनुसार, कोभिड–१९ का कारण गत मार्चदेखि जुनसम्म इंग्ल्यान्ड र वेल्समा १९ वर्षमुनिका १० जनाको मात्र निधन भयो । भाइरसबाट मृत्यु भएका बालबालिका अधिकांशलाई दीर्घरोग थियो । तर, २० वर्षदेखि माथि निधन हुनेको संख्या ४६ हजार ७ सय २५ छ ।

इंग्ल्यान्डमा गत जुनमा प्रि–स्कुल र प्राइमरी स्कुल गएका १० लाखभन्दा बढी बालबालिकामध्ये ७० जना र १ सय २८ जना स्कुल कर्मचारीमात्र संक्रमित भएको पब्लिक हेल्थ इंग्ल्यान्डको एउटा नयाँ अध्ययनले देखाएको छ । उक्त समयमा ३० वटा संक्रमण कर्मचारीबाट कर्मचारीमै र विद्यार्थीमा भएको पाइएको छ । तर, विद्यार्थीबाट विद्यार्थीमा भने दुइटा संक्रमण मात्र भएको थियो । अध्ययनमा जुन महिनासम्म स्कुल गएका बालबालिकालाई स्कुलभन्दा घरमा कोरोना भाइरस संक्रमणको खतरा बढी रहेको औंल्याइएको छ ।

सरकारले अभिभावकलाई आफ्ना सन्तान स्कुल पठाउन प्रेरित गर्ने एउटा अभियान पनि सुरु गरेको छ । उसको ‘ब्याक टु स्कुल सेफ्ली’ अभियानमा संक्रमण रोक्न सरकारले विभिन्न कदम चालेको विश्वास दिलाइएको छ । पत्रपत्रिका, डिजिटल प्लेटफर्म, रेडियो, बिलबोर्ड विज्ञापनमार्फत बालबालिकाको विकासका लागि शिक्षाको महत्त्व दर्साइएको छ ।

१२ वर्षदेखि लन्डन ह्याम्पटनस्थित बकिङहम प्राइमरी स्कुलकी कक्षा शिक्षक लक्ष्मी गुरुङको स्कुल जुन १ देखि नै सुचारु छ । सरकारले कामदार र जोखिममा रहेका परिवारका बालबालिका पढ्ने स्कुल खोल्ने निर्णय गरेपछि करिब ६ सय विद्यार्थी पढ्ने उक्त स्कुलमा सुरुतिर २ सय मात्र बालबालिका पढ्न आए । तर, ‘सेफ्टी गाइडेन्स’ अनुसरण गर्दै ह्यान्ड हाइजिन, सामाजिक दूरी, सरसफाइका कारण अभिभावक विश्वस्त भएर अहिले सबै विद्यार्थी आउँछन् ।

अहिले इयर ५ कक्षा पनि सुरु गरिएको गुरुङले बताइन् । ‘स्कुलले पूर्णरूपमा सुरक्षा अपनाउने भएकाले बालबालिकालाई स्कुल फर्काउन जोखिम देख्दिनँ म । हाम्रो स्कुलमा एक जना पनि बालबालिका र कर्मचारीलाई कोरोना संक्रमण भएको छैन,’ गुरुङले भनिन् ।

विगत १२ वर्षदेखि बकिङघमसायरस्थित द मिस्बर्न स्कुलमा विज्ञानका शिक्षक डोलेन्द्र खड्का स्कुलको वातावरण अस्पतालभन्दा पनि राम्रो भएको दाबी गर्छन् । ‘हामीलाई दैनिक ब्रिफिङ हुने गर्दछ । पढाउनेभन्दा पनि कसरी सुरक्षित रहने भन्ने मुख्य प्राथमिकता स्कुलको छ,’ खड्का भन्छन्, ‘आउने–जाने वान–वे सिस्टम लागू गरिएको छ । सामाजिक दूरीदेखि आवश्यक भौतिक पूर्वाधार र सेफ गार्डिङको राम्रो व्यवस्था छ । एक जनालाई संक्रमण भएमा स्कुललाई नै असर पर्ने हुँदा धेरै सावधानी अपनाइएको छ,’ खड्का भन्छन् ।