‘मिडियामा मधेसका मुद्दा आवश्यक’

काठमाडौँ — राज्यको व्यवहारका कारण मधेस र पहाडी समुदायबीच लामो समयदेखि अविश्वास रहँदै आएको भन्दै अभियन्ताले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । यद्यपि समुदायस्तरमा विश्वास कायम गर्न सबैले आआफ्नो ठाउँबाट पहल गर्नुपर्ने उनीहरूले सुझाव दिए ।

‘परिवर्तनको अभियान नेपाल’ को आयोजनामा मधेस मुद्दामा मिडियाको भूमिका विषयक कार्यक्रमका वक्ताहरूले मधेसी समुदायलाई हेर्ने विभेदपूर्ण दृष्टिकोण अझै परिवर्तन हुन नसकिरहेको चिन्ता व्यक्त गरेका थिए । शुक्रबार काठमाडौंको यस कार्यक्रममा पत्रकार तथा लेखक वसन्त बस्नेत र मिडिया अनुसन्धानकर्ता प्रियंका झाले यसबारे आफ्नो प्रस्तुति दिएका थिए । बस्नेतले मधेसी समुदाय लामो समयदेखि विभेदमा पारिए पनि नेतृत्व तहबाट जनताहरू ठगिने गरेको बताएका थिए । यद्यपि पछिल्लो समय मिडियामा मधेसका मुद्दाले स्थान पाउने गरेको उनले बताए । बस्नेतले अनुभव साट्दै मधेसबारे अझै धेरै कुरा आउन बाँकी रहेको पनि बताए ।

यस्तै मिडियाकर्मीहरू जानेर वा अन्योलमा पनि मधेसप्रति पूर्वाग्रही बन्ने गरेको झाले बताएकी थिइन् । उनले मिडियाले विचार निर्माण गर्न सक्ने क्षमता राख्ने भन्दै कतिपय सन्दर्भमा मिडियाले गलत नियतले पनि मधेसप्रति गलत सूचना फैलाउने गरेको स्मरण गराएकी थिइन् । उनले ऋतिक रोशन प्रकरणलाई एक उदाहरणका रूपमा प्रस्तुत गर्दै मधेसी समुदायले पनि मिडियालाई अपनत्व गर्न सक्ने अवस्था सिर्जना गर्नुपर्ने सुझाव दिएकी थिइन् । यस्तै विश्लेषक तथा अभियन्ता तुलानारायण साहले दुवैको प्रस्तुतिमाथि टिप्पणी गरेका थिए । उनले मधेसको पछिल्लो सामाजिक राजनीतिक अवस्था बुझ्नका लागि राज्यले सदियौंदेखि गरेको व्यवहारलाई बुझ्नुपर्ने बताए । पञ्चायतकालदेखि नै मधेसमाथि संरचनागत रूपमा राज्यले कसरी व्यवहार गरेको छ भन्नेबारे इतिहासको व्याख्या गरेपछि मात्रै मधेस र पहाडी समुदायबीच विश्वास स्थापित गर्न सहज हुने टिप्पणी गरे ।

साहले कुनै व्यक्ति वा समुदायको पहल मात्रै नभएर राज्य, मिडिया र बौद्धिकस्तरबाटै यसका लागि पहल गर्नुपर्ने सुझाव दिए । साथै मधेसमाथि विभेद भएको इतिहास स्वीकार गरेर मात्रै रूपान्तरण सम्भव भएको उनले औंल्याएका थिए । कार्यक्रममा ‘परिवर्तनको अभियान नेपाल’ का संस्थापक अध्यक्ष केशव दाहालले भारतमा त्यहाँका पूर्वउत्तर समुदायका बासिन्दामाथि भएको विभेद देखेर आफूले पनि नेपालको मधेसी समुदायमाथि भइरहेको बहिष्करणबारे अनुभूति गरेको बताएका थिए । जसकारण नेपालका पहाडे र मधेसी समुदायबीच जनस्तरबाट विश्वास र हार्दिकता विकास गर्नुपर्ने बताए ।

यस्तै महासचिव सरोज ढुंगानाले आफूहरूले समुदायमा रूपान्तरणका लागि एक अभियान नै सञ्चालन गरेको बताए । साथै युवा वर्गमा दुई समुदायबीच विश्वास र प्रेम जगाउनका लागि आफूहरूको अभियान केन्द्रित रहेको ढुंगानाले बताए ।