मधेसकेन्द्रित दल मधेसमै कमजोर

मधेस प्रदेशमा माओवादी केन्द्रले ९ र एकीकृत समाजवादीले ६ वटा पालिकामा नेतृत्व लिएका छन् । जसपा र लोसपापछिका मधेसकेन्द्रित दलहरूमध्ये जनमत पार्टीले २ र तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी (तमलोपा) ले १ पालिकामा नेतृत्व जितेका छन् । विवेकशील साझा पार्टीका उम्मेदवार एउटा गाउँपालिकाको अध्यक्षमा निर्वाचित भएका छन् । जनकपुर उपमहानगरपालिका र बर्दिबास नगरपालिकामा भने स्वतन्त्र उम्मेदवारले दलका उम्मेदवारलाई पराजित गरेका छन् ।

मधेसकेन्द्रित दलका नेताहरू पार्टीमा एक वर्षयताको टुटफुटका कारण स्थानीय तहको निर्वाचनमा क्षति बेहोर्नुपरेको बताउँछन् । जनता समाजवादी पार्टी फुटेर लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) बनेको एक वर्ष पनि भएको छैन । लोसपाबाट अलग्गिएको वृषेशचन्द्र लाल समूहले पुनर्गठन गरेको तमलोपा तीन महिना नपुग्दै चुनावमा होमिएको थियो । सीके राउत समूह भने तीन वर्षअघि सरकारसँग सम्झौता गरेर मूलधारको नेतृत्वमा आएको थियो । राउत नेतृत्वको जनमत पार्टी पनि स्थानीय तहको निर्वाचनमा कमजोर नै देखिएको छ । जनमतले जितेका दुवै पालिकामा यसअघि संघीय समाजवादीको नेतृत्व थियो । मुलुकभरमा जसपाले ३० र लोसपाले १६ पालिकामा मात्र नेतृत्व जितेको छ । तमलोपा र जनमत पार्टीले अन्य प्रदेशका कुनै पालिका जितेका छैनन् ।

जसपाका केन्द्रीय कार्यकारिणी सदस्य मनीष सुमन गठबन्धनका कारण जसपालाई घाटा भएको बताउँछन् । ‘मधेसका झन्डै ६० स्थानमा जित्ने अपेक्षा थियो । गठबन्धनका दलसँग सहकार्य गर्दा घाटा भयो, मधेसका राम्रा स्थान गुमायौं,’ उनले भने, ‘एक्लै चुनावमा उठेको भए योभन्दा राम्रो हुन्थ्यो ।’ उनले स्थानीय तहको निर्वाचनको मत परिणामले मधेसमा पार्टी फुटेर होइन, जुटेर आउनुपर्ने सन्देश दिएको पनि बताए । जसपाबाट फुटेर नयाँ पार्टी खोलेका महन्थ ठाकुरलाई लक्ष्य गर्दै उनले भने, ‘लोसपा फुट्नुको कुनै अर्थ देखिएन, बरु जुटेर मधेसको साख जोगाउनुपर्छ ।’

अघिल्लो चुनावमा प्रतिस्पर्धा गरेका संघीय समाजवादी फोरम र राष्ट्रिय जनता पार्टीबीच दुई वर्षअघि एकीकरण भएर जसपा बनेको थियो । जसपाबाट गत वर्ष बाहिरिएको महन्थ ठाकुर समूहले लोसपा गठन गरेको हो । २०७४ को निर्वाचनमा तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरम र राष्ट्रिय जनता पार्टीले ५९ स्थानीय तहका प्रमुख जितेका थिए । जसमा संघीय समाजवादीले जितेका ३४ वटा र राजपाले जितेका २५ वटा पालिका थिए । समाजवादीले ३२ र राजपाले ३० स्थानीय तहमा उपप्रमुख/उपाध्यक्ष हात पारेका थिए । यस पटक जसपाले ३१ र लोसपाले १२ उपप्रमुख जितेका छन् । नेपाल लोकतान्त्रिक फोरमले ९ वटा स्थानीय तहमा प्रमुख र ८ वटामा उपप्रमुख जितेको थियो । पहिले मधेस प्रदेशमा मात्रै तत्कालीन फोरमका २५ र राजपाका २५ पालिका प्रमुख/अध्यक्ष थिए । गत वर्ष पार्टी विभाजन भएपछि भने ३४ जना जसपामा र १७ जना राजपामा लागेका थिए ।

लोसपाका केन्द्रीय कार्यकारिणी सदस्य केशव झाले मधेसकेन्द्रित पार्टीको विभाजन र गठबन्धनका कारण नतिजा प्रभावित भएको बताए । ‘पार्टी फुटको बेफाइदामा लोसपा छ,’ उनले भने, ‘यसलाई स्वीकार गर्नुको विकल्प छैन ।’ जनमत पार्टीका महासचिव चन्दन सिंहले निर्वाचनमा पहिलो पटक सहभागी भएकाले अपेक्षाअनुरूप पालिका जित्न नसकेको बताए । ‘तर, काम गरेर देखाउन यही जित पनि हाम्रा लागि काफी छ,’ उनले भने, ‘उदाहरणीय सेवा दिएर जनताको मन जित्छौं ।’

...

मधेस प्रदेशमा दलहरूको स्थिति

कांग्रेस– ४६

एमाले– ३०

जसपा– २५

लोसपा– १४

माओवादी– ९

एकीकृत समाजवादी– ६

जनमत पार्टी– २

तमलोपा– १

विवेकशील साझा– १

स्वतन्त्र– २