'कांग्रेसको पनि ९९ प्रतिशत मत मलाई आउँछ भन्नेमा ढुक्क छु'

चुनावी प्रचार र एजेन्डालगायतका विभिन्न विषयमा केन्द्रित रहेर ऊर्जामन्त्रीसमेत रहेकी भुसालसँग कान्तिपुरका लागि होम कार्कीले गरेको कुराकानी :

तपाईंको चुनावी अभियान कसरी अगाडि बढिरहेको छ ?

मेरो निर्वाचन क्षेत्रभित्र २२ वटा वडा छ । १५ दिनभित्र सबै वडामा पुग्न दबाबको महसुस भएको छ । दुई दिनभित्र तीनवटा वडामा पुग्ने चुनौती छ । घरदैलोमा नपुग्दा फेरि उम्मेदवार आएन भन्ने हुन्छ । निकै दौडधुप भइरहेको छ ।

मतदातामाझ कस्ता एजेन्डा राखिराख्नु भएको छ ?

घरदैलोमा पुग्दा मतदातासँग लामो दोहोरो सवांद हुन्न । हामीले हाम्रो घोषणापत्र बनाएर वितरण गरिरहेका छौं । महिला पुरुष दुवै खालका मतदाताले खानेपानी अभावको कुरा उठाउनुभइरहेको छ । घर अगाडि पिच किन भएन भनेर उठाउनुहुन्छ । संघ, प्रदेश र स्थानीय तहका प्रतिनिधि जाँदा मतदाताहरुले एकैखालका ढलनिकास, बाटो निर्माण र खानेपानीकै सवाल उठाइरहेका छन् । पूर्वाधारको विकास महानगरपालिका–नगरपालिकाले हेरिहाल्छ । पालिकाको काम पनि अब प्रभावकारी हुन्छ ।

प्रदेशको काममा पनि ५ वर्षको अनुभव भएको छ । अब यो अझै अगाडि बढ्छ । संघबाट केही सडक पूर्वाधार र नदी करिडोरलाई मैले प्राथमिकतामा राखेको छु । यसबाहेक मेरो आफ्नो एजेन्डा भनेको राजनैतिक स्थिरता, संविधानको रक्षा र स्थायित्व, आर्थिक सामाजिक बिकास हो । मेरो ठाँउमा कसरी आर्थिक विकास गर्ने भनेर ०७४ को चुनावदेखि नै बनाएको छु । ललितपुर–३ कलासम्पदाले भरिपूर्ण छ । यसको संरक्षण र विकास गरेर पर्यटन हबका रूपमा यो ठाउँको विकास गर्न सकिन्छ ।

अघिल्लो समयमा राजनैतिक अस्थितरताले आफ्नै सरकार बिग्रियो । दुई वर्ष कोभिडले खाइदियो । पछिल्लो डेढ वर्ष मात्रै राम्रोसँग काम गर्न सकिएको हो । अहिले पनि आर्थिक विकासलाई एकदमै प्राथमिकतामा राखेको छु । दोस्रो आधुनिक मल बीउ र प्रविधि प्रयोग गरेर कृषिको उत्पादकत्वमा वृद्धि गर्नु हो । रुचि र क्षमता हेरेर सीप दिई उद्यमशीलतातर्फ आकर्षण गर्ने हो । अब जनताले खोज्ने भनेको आर्थिक सामाजिक विकास हो । विलम्ब गर्ने ठाँउ नै छैन । यो विषयलाई सम्बोधन गर्न सकेन भने एउटा चुनौती छ ।

यो गठबन्धन विजयी बन्ने, सातवटै प्रदेश र संघको सरकार गठबन्धनबाट बनेर गयो भने ५ वर्षभित्र जनताले अनुभूत गर्ने गरी आर्थिक विकास हुन्छ । मेरो क्षेत्रमा पनि यही लागू हुन्छ । शिक्षा र स्वास्थ्यको हब भएको क्षेत्र हो । तर, यो विभेदकारी छ । कसैले सक्ने, कसैले नसक्ने । हामी जनताको प्रतिनिधि भएर प्रतिनिधिसभामा पुगेपछि शिक्षा र स्वास्थ्यलाई गुणस्तरीय बनाउन काम गर्नुपर्छ । नजिकैको सरकारी स्कुलमा लाइन लागेर भर्ना गर्न आउने परिस्थिति बनाउनुपर्छ । पाटन अस्पताललाई विस्तार गर्नेछु । जनहितका लागि तीनवटै सरकारबीच आपसी समन्वय र सहकार्य गर्नेछु ।

तपाईं दुईपटक सांसद हुनुभयो । पटक–पटक मन्त्री पनि बन्नुभयो । तपार्इंले योबीचमा सम्झनलायक के गर्नुभयो ?

मैले पहिलोपटक ०६४ मा जित्ने बेला यहाँको भौतिक पूर्वाधार विकासमा बढी जोड दिएँ । खासगरी सडकमा हो । सडक कागजमा ठूलो तर फिल्डमा जनताले स्वीकार गर्न सक्ने खालको थिएन । लगनखेल–कुपन्डोलका बाटो छोडेर जति पनि ललितपुरका सडक देख्नुहुन्छ, ती सबै ०६४ यताका हुन् । सडक विस्तार सहमतिबाट भएको हो ।

जनताको विमति भएका आयोजना कहिल्यै पनि अगाडि बढाइनँ । ढोलाहिटी–सुनाकोठी या कर्मनासादेखि हरिसिद्धिमा जनताका विरोध थियो । म पनि जनताको साथमा थिएँ । २२ मिटरको सट्टा जनताको मागअनुसार नै कालोपत्रे गराए । सुनाकोठी, ठेचोंका बासिन्दाहरूले अहिले ठूलो बाटो चाहियो भन्न थालेका छन् । कतिमिटरको बनाउने भनेर हरिसिद्धिको विवाद कायमै छ । नख्खुखोला–भैंसेपाटीमा झन्डै एक किलोमिटर बन्न बाँकी छ । गाविसबाट महानगरपालिकामा आएका खोकना, बुङ्मती, ठेचों, हरिसिद्धि, फर्सिडोलतिर बाटो बनिरहेको छ । टीकाभैरवसम्म जाने नख्खु करिडोर र कर्मानासा करिडोर निर्माणधीन छ ।

मन्त्री निवासदेखि ठूला व्यक्तित्वको बसोबास रहेको भैंसेपाटीको करिब एक किलोमिटर उकालो बाटो कहिल्यै बन्दैन । यो बाटो हिँडिराख्दा तपाईंलाई अप्ठ्यारो लाग्दैन ?

यो बाटोलाई टीकाभैरव पुर्‍याउने गरी मैले नै शुभारम्भ गरेको हो । यहाँ व्यक्तिले अदालतमा मुद्दा हालेर ढिलो भयो । बाटोछेउको रुख काट्न नै वन मन्त्रालयको सहमति लिन डेड वर्ष लाग्यो । धेरै पाटा कालोपत्रे भयो, अब आधा किलोमिटर बाँकी छ । योजना प्रस्तुत गर्ने, बजेटको व्यवस्थापन गर्ने र त्यसलाई कार्यान्वयन गर्न हाम्रो भूमिका छ । एकथरीले मन्त्री, सांसद गएर बाटोमा अलपत्र लगाउनुपर्छ जस्तो गरी एकथरीले ‘प्रोभोक’ गरिरहेको छ । हामी जनप्रतिनिधि गएर दबाब दिनेबाहेक अरु केही गर्न सक्तैनौं । म मन्त्री नै भएर पनि ठेकेदारलाई जेलमा हाल्न त सक्तिनँ । यसमा निर्माण व्यवसायीले बेइमानी गरेको छ । अब हामीले कि त कालोसूचीमा हाल्ने ? कि त १० दिनभित्र सक्ने भनेर भौतिक योजना सचिव, प्रमुख जिल्ला अधिकारी, एसएसपीलाई दबाब दिएको छु । कि ठेकेदारले बनाउनुपर्‍यो कि जेल पठाउनुपर्‍यो ।

हामीकहाँ निर्माण व्यवसायी इमान्दार नहुने कुराले पनि विकास निर्माणका पूर्वाधार वनाउने कुरामा विलम्ब हुने गरेको छ । हामी कानुनी ढंगले हामी कडा हुनुपर्ने र त्यसलाई दह्रोसँग लागू गर्नुपर्ने यसले राम्रोसँग शिक्षा दिएको छ । यो बाटो त बनिहाल्छ । तर, यो प्रकारको ढिलो हुने, आयोजनाको खर्च बढ्ने, जनताले दु:ख पाउने, जनप्रतिनिधि आलोचित हुनुपर्ने कुराको अन्त्य गर्न हामीले कडा कानुन बनाउनै पर्छ भनेर मलाई गहिरोसँग अनुभूति भएको छ । मैले प्रतिनिधित्व गरेर गएपछि यो कुरा दह्रो हिसाबले उठाउँछु ।

तपाईंको निर्वाचन क्षेत्रको विभिन्न स्थानमा गएर मतदाताहरूले पम्फा भुसाल राष्ट्रिय राजनीतिमा स्थापित त हुनुभयो तर हाम्रा जनजीविकासँग जोडिनुभएन, हाम्रा समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्न सक्नुभएन भन्ने गुनासो गरेका छन् ?

मेरो २२ वटा वडामा ९५ हजार जना मतदाता हुनुहुन्छ । सबैमाझ जान सकिएन । हामीसँग तीन तहको सरकार छ । उहाँहरूले आफ्ना गुनासो नजिकको वडा–पालिकामा राख्न पनि सक्नुहुन्छ । म सधैँ यहाँको महानगर र पालिकासँग नियमित रूपमा जोडिएको हुन्छु । घरमै जाँदा नै सम्र्पकमा भए नभएको भन्ने हुन्न । म आइनँ नभन्नुहोस्, केही समस्या वा आवश्यकता पर्दा सम्र्पक गर्नुस् भनेर भनेको छु । एकदमै ठूलो समस्या भएमा वडाध्यक्ष वा टोल विकास सुधार समितिसँग काम गरिरहेको हुन्छु । हामी राष्ट्रिय कानुन, नियम बनाउन जाने हो । यो काम गरिराख्दा मैले कुनै जनताको चित्त दुखाएको छैन । डेढ वर्षदेखि म सरकारमै छु । मैले मेरो मन्त्रालयको कार्यसम्पादन राम्रोसँग गरिरहेको छु । उहाँहरूको नाक खुम्चाउनुपर्ने, शीर निहुर्‍याउनपर्ने काम गरेको छैन ।

अहिले पटक–पटक सांसद भएकाहरूप्रति ‘नो नट अगेन’ भन्ने अभियान चलिरहेको छ । यसबारेमा तपाईं के भन्नुहुन्छ ?

मेरो जीवनको ४४ वर्ष सक्रिय राजनीति गरेर यहाँ आइपुगेको हो । जिन्दगीमा कुनै अर्को पेसा–व्यवसाय छैन । ‘नो नट अगेन’ भन्न कि त म भ्रष्टाचारी र कमिसनखोरी वा जनविरोधी हुनुपर्‍यो कि म राष्ट्रघाती हुनुपर्‍यो । ‘नो नट अगेन’ के धुलो सफा गरेका छन् यो देशमा ? उनीहरू खुला रूपमा आफ्नो नीति, सिद्धान्त, कार्यक्रम लिएर आए हुन्छ त । हामीले ल्याएको व्यवस्था प्रतिस्पर्धात्मक हो । किन उनीहरू पर्दापछाडि बसिरहेका छन् ? पर्दा अगाडि आएर जनतामाझ गए हुन्छ नि । जनता जतिको ठूलो शक्ति कोही पनि हुन्न । हामीलाई जनताले अनुमोदन गरेन भने राजनीति नगरौँला । पर्दा पछाडि बसेर खेल नखेलौं । जे गरे देशमा राजनीति दलले गरे । यत्रो ठूलो निंरकुशताबाट लोकतन्त्रमा, राजतन्त्रबाट गणतन्त्रमा, एकात्मकताबाट संघीयतामा, समावेशी र समानुपातिक सिद्धान्त लिएर अधिकारबाट वञ्चित गराइएको महिला, दलित, जनजाति, आदिवासी, मुस्लिम, अल्पसंख्यकहरूलाई नीति बनाउने ठाँउमा, कार्यान्वयन गर्ने ठाँउमा पुर्‍याउने व्यवस्था ल्याएको त राजनैतिक दलले नै हो ।

तपाईंलाई मतदाताले पुन: रोज्नुपर्ने कारणचाहिँ के–के हुन् ?

मैले सुरु गरेका काम अझै बाँकी छन् । मैले ती काम पूरा गर्छु । मैले ४४ वर्ष जनताको हकहित, अधिकार र राष्ट्रको स्वाधिनतामा सर्मपित गरे । कसैलाई यो देशमा गणतन्त्र आउँछ भन्ने लागेको थिएन । जनताको प्रतिनिधिले संविधान लेख्छन् भन्ने विश्वास थिएन । यसमा मैले आफूलाई र यसका लागि मैदानमा हाम फाल्ने पुस्ताले गौरवको महसुस गरेको छ । निजी र पारिवारिक स्वार्थलाई छोडेर आएको छु । अब मेरो अर्को उद्देश्य भनेको जनताको जीवनमा अनुभूति हुने गरी आर्थिक र सामाजिक विकास गर्नु हो । गरिबीमुक्त समाजको विकास गर्न लाग्नेछु । यसका लागि चाहिने नीति, कार्यक्रम बनाउन मलाई मत दिनुपर्छ ।

मतदाता कसलाई मत दिएर के हुन्छ र ? जसले जिते पनि हुने केही होइन भन्छन् ?

धेरै समय हाम्रो राजनैतिक परिवर्तनमा गयो । बिनाराजनैतिक परिवर्तन यस्तो (आर्थिक सामाजिक विकास)सम्भव छैन । निरंकुश राणा शासनले गरेन । पञ्चायतले गरेन । राजतन्त्रको कालले पनि विकास भएन । अब हामीले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमार्फत राजनैतिक मैदान खडा गरेका छौं । अब यो मैदानबाट आर्थिक सामाजिक विकासलाई तीव्र गतिमा अगाडि लगेर १०–१५ वर्षभित्र एउटा स्तरको नेपाल बनाउँछौं । यसको थालनी भइसकेको छ । हामीले पार्टीमै तलदेखि माथिसम्म २० प्रतिशत युवालाई समेटिसकेका छौं ।

कोही सडकमा हिँड्ने युवाले सक्तैन । संगठित र संस्थागत हिसाबले हिँड्ने युवाले मात्रै सम्रग नीति, योजना र कार्यक्रम बनाएर लैजान सके मात्रै गर्न सक्छ । १२ कक्षा पास गरेर युरोप–क्यानडा रोज्न नपरोस् । अरबमा रोजगारी खोज्न जान नपरोस् । हामी देशैभित्र आर्थिक विकास र समृद्ध बनाउन चाहन्छौं । म त्यसैका लागि हो ।

तपाईं गठबन्धनको तर्फबाट उम्मेदवार हुनुहुन्छ । तपाईंलाई कांग्रेसको मत ट्रान्सफर नहुने चुनौती कतिको छ ?

मलाई मत ट्रान्सफर हुन्छ भन्ने विश्वास छ । स्थानीय चुनावमा पनि यसको अभ्यास भइसकेको छ । अहिले त्यसैको पुनरावृत्ति हुन्छ भन्ने विश्वास छ । १ सय प्रतिशत भएन भने ९९ प्रतिशत त पक्कै हुन्छ ।