बर्दिया — नदी कटान र बाढी न्यूनीकरणका लागि २०७४ सालमा स्थापना गरिएको बबई, भादा, ओराही नदी व्यवस्थापन आयोजनाको म्याद पाँच वर्षका लागि थपिएको छ । बजेट लगायत प्राविधिक कारणले पॉच वर्षभित्र काम सम्पन्न हुन नसकेपछि केन्द्रले म्याद थप गरेको आयोजना व्यवस्थापन कार्यालयले जनाएको छ । 

आयोजना प्रमुख अनुभव चौधरीका अनुसार आर्थिक वर्ष ०८४/०८५ का लागि गुरुयोजना अन्तर्गत म्याद थप भएको हो । थप म्यादभित्र तटबन्ध गर्न बाँकी रहेको सबै काम पूरा गरिने आयोजना प्रमुख चौधरीले बताए । निर्माण गर्नुपर्ने करिब २८ किलोमिटर लामो तटबन्धमध्ये बबईमा १७ किलोमिटर निर्माण भइसकेको छ । आयोजनाअन्तर्गत बबई, भादा, ओराही व्यवस्थापन कार्यालय गुलरियाले पण्डीतपुरदेखि लटकनियासम्म तटबन्धको काम भइरहेको जनाएको छ ।

आयोजनाका अनुसार माग अनुसारको बजेट निकासा नहुनु र प्राविधिक कारणले समयभित्र काम सम्पन्न हुन नसकेको हो । डीपीआर गुरुयोजना अन्तर्गत आयोजनाले काम पूरा गर्न ३ अर्ब ९२ लाख रुपैयाँ रकम माग गरेको थियो । हालसम्म तटबन्ध लगायतका काममा १ अर्ब ९१ करोड ४४ लाख खर्च भइसकेको छ । सोही अनुसार काम अघि बढेपनि पर्याप्त बजेट निकासा नहु‘दा समयमा काम सम्पन्न हुन सकेको छैन । गुरुयोजना अन्तर्गत बबईमा २८, भादामा १५ र ओराहीमा २६ किलोमिटर लामो तटबन्ध निर्माण भइरहेको छ ।

गत असोज २० गते बबई नदीमा आएको बाढी तटबन्ध नभएकै ठाउँबाट खेत र बस्तीमा पस्यो । ईन्द्रपुर लगायतका ठाउँमा तटबन्ध निर्माण नगरेका कारण बाढी पसेकोले धानबाली, घर डुबानमा परेका थिए ।आयोजनाका अनुसार तटबन्ध निर्माण भएका ठाउँमा भने बाढी र कटान रोकिएकोले क्षति हुन पाएन । वालापुरदेखि प्रयागपुरसम्म तटबन्ध नहुँदा यसै क्षेत्रबाट गत असोजमा बाढी पसेको थियो । ‘यस खण्डमा बीच बीचमा तटबन्ध बलियो बनाउनुपर्ने हुन्छ’ इन्जिनियर कपिन्द्र रावलले भने ‘निर्माण भएका ठाउँमा तटबन्ध बलियो भएका कारण ठूलो बाढी आउँदा पनि क्षति भएन । बाढी र कटान पनि रोकियो ।’

बर्सेनि बाढी र कटानले क्षति पुर्‍याउँदै आएको गुलरिया- १० गौरीमा गत कात्तिकदेखि तटबन्धको काम भइरहेको छ । २२ करोड ३९ लाखको लागतमा जलजला शाही जेभीले काम गरिरहेको छ । उसले ०८१ साल पुस ३ गतेसम्म काम सम्पन्न गर्नुपर्ने सम्झौता छ । लटकनियामा ६ वर्षअघि जल उत्पन्न कार्यालयले बीच बीचमा स्पर निर्माण गरेपनि तटबन्ध नहुँदा वर्षातका समय कटान हुने गरेको गुलरिया- १० का दिपक चौधरीले बताए । यस ठाउँमा तटबन्ध निर्माण भएपछि बाढी र कटान रोकिने उनको भनाइ छ ।

आगामी तीन वर्षभित्र बबई नदी तटबन्ध पूर्ण रुपमा सम्पन्न भइसक्ने आयोजना प्रमुख चौधरीले बताए । तीन वर्षभित्र बबईको काम सम्पन्न भएपछि बाँकी २ वर्षमा भादा र ओराही नदी तटबन्धको काम सम्पन्न हुने उनले दाबी गरे । ०७१ र ०७४ सालमा आएको भिषण बाढीले बबई तटीय क्षेत्रका करिब ९० प्रतिशत भू–भाग डुबानमा परेको थियो । बाढीले ४० जनाको ज्यान जानुका साथै ५ सय बढी घरमा क्षति पुगेको थियो । त्यस्तै रामपुर टप्पु र डुग्रही बस्ती नै बगाएको थियो । त्यतिबेला नै बबई नदी नियन्त्रणका लागि गुरुयोजना निर्माण भयो । सिँचाइमन्त्री समेत रहेका बेला हाल निर्वाचित सांसद संजय कुमार गौतमको पहलमा बबई, भादा, ओराही नदी व्यवस्थापन कार्यालय स्थापना भयो । यस वर्ष नदी नियन्त्रणका लागि पर्याप्त बजेट निकासा हुने छ,’ गौतमले भने ‘बजेटको अभाव हुन नदिन बेलैमा पहल गर्ने छौं ।’ बाढी कटान रोक्न चुनावी मुद्दा पनि भएकोले यसलाई गम्भिरता पूर्वक लिएको उनले बताए ।