धरानकी उषा राई मृत्यु प्रकरणले उब्जिएका प्रश्न- समाचार - कान्तिपुर समाचार
कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement

धरानकी उषा राई मृत्यु प्रकरणले उब्जिएका प्रश्न

प्रदीप मेन्याङ्बो, सुम्निमा चाम्लिङ

सुनसरी — ४२ वर्षीया उषा राई धरानमा कोठा भाडामा लिएर २ छोरीसँग बस्दै आएकी थिइन् । जीविकाका लागि धरान–१३ मा उनले कपडा सिलाउने पसल राखेकी थिइन् । गत कात्तिक ३ गते पनि सधैंझै पसलमा लुगा सिलाउँदै थिइन् उनी ।

तर एक्कासि उनीमाथि महिलाको समूह जाइलाग्यो । उनलाई लछारपछार गरियो । उनलाई कुटपिट गर्नेमध्येकी एकजना त पहिलेदेखि नै चिनजान भएकी थिइन् । धरान–१३, धार्मिक पथकी ४५ वर्षीया उर्मिला राईले अरु महिलालाई पनि ल्याएर उषामाथि कुटपिट गरेकी हुन् ।

महिलाहरूको समूहबाट भएको कुटपिटपछि उनको मृत्यु भएको छ । उनीमाथि कुटपिट भएको भिडियो क्लिपसमेत सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट भएका छन् । उर्मिलाले एकल महिला उषा आफ्ना श्रीमान्सँग नजिकिएको आरोप लगाउँदै कुटपिट गरेको छिमेकी बताउँछन् । उनले कुटपिटमात्र होइन, प्लास्टिकको बोतलमा ल्याएको रासायनिक पदार्थसमेत पिलाइदिइन् । त्यसपछि सिकिस्त उषालाई उपचारका लागि बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान लगिएको थियो । ३ दिनपछि अस्पतालले उनलाई डिस्चार्ज गर्‍यो ।

१० दिनअघि उनको स्वास्थ्य बल्झियो । त्यसपछि उनलाई फेरि अस्पताल भर्ना गरियो । गत मंगलबार उपचारका क्रममा उनको निधन भएपछि घटनाले नयाँ मोड लिएको हो । कुटपिटपछि पीडक पक्षले उपचार खर्च ३० हजार रुपैयाँ दिएर मिलापत्र गरिएको थियो । घटनाको प्रत्यक्षदर्शी रहेकी एक महिला भन्छिन्, ‘महिला–महिलाबीच झगडा परेको सुनेपछि म गएकी थिएँ । पसलमै उनलाई महिलाको समूहले लछारपछार पारिरहका थिए । उनीहरूले जबर्जस्ती उषालाई केमिकल खुवाउन थाले, मैले रोक्न खोजे पनि मलाई नै कुटियो ।’

मृतक उषा राईका बुवा दलबहादुर राई र आमा ठकुरमाया राई । तस्बिर : सुम्निमा चाम्लिङ/कान्तिपुर

प्रहरीले घटनामा संलग्नमध्ये उर्मिला राईलाई गत बिहीबार पक्राउ गरिएको इलाका प्रहरी कार्यालय धरानका प्रहरी नायब उपरीक्षक (डीएसपी) बुद्ध श्रेष्ठले बताए । शुक्रबार सुनसरी जिल्ला अदालतबाट म्याद थप गरेर अनुसन्धान प्रक्रिया अगाडि बढाइएको उनले बताए । उर्मिलालाई पक्राउ गरेपछि उनलाई साथ दिनेमध्ये धरान १३ कै २८ वर्षीया सुमित्रा राई र २९ वर्षीया सुशेली राईलाई पनि शुक्रबार नियन्त्रणमा लिएर हिरासतमा राखिएको डीएसपी श्रेष्ठले बताए । धार्मिक पथमा बस्नुअघि उषा तिनै उर्मिलाको घरमा कोठा भाडामा बस्दै आएकी थिइन् । मृतक राई पाँच महिनाअघि मात्र हालको डेरामा सरेकी थिइन् ।

महिला हिंसाविरुद्ध १६ दिने अभियान चालिरहँदा धरानमा भएको घटनाले दु:ख लागेको महिला अधिकारकर्मी सविता राईको भनाइ छ । उषाका श्रीमान्को दुई वर्ष अघिमात्र मृत्यु भएको थियो । एकल महिलालाई हेप्ने र नकारात्मक दृष्टिले हेर्न परिपाटी अझै पनि अन्त्य नहुनु दु:खद पक्ष भएको राई बताउँछिन् ।

उषाको मृत्युपछि धरान–१३ को जनजागृति आमा समूह पनि विवादमा तानिएको छ । कुटपिट भएको बेला आमा समूहबाट आएको भन्दै लछारपछार पारिएकाले जनजागृति आमा समूह विवादमा तानिएको हो । तर आमा समूहले उषा कुटपिट प्रकरणमा आफूहरुको कुनै संलग्नता नरहेको भन्दै पत्रकार सम्मेलन गरेर पन्छियो । आमा समूहकी अध्यक्ष निर्मला तिम्सिनाले व्यक्तिगत रूपमा घटनामा संलग्न भएमा उनीहरूलाई पनि कारबाही हुनुपर्ने बताइन् ।

उषा राई मृत्युको घटनामा महिला सञ्जाल धरानले बिहीबार इलाका प्रहरी कार्यालय, धरान उपमहानगरपालिका न्यायिक समिति, इलाका प्रशासन कार्यालयलाई ध्यानाकषर्ण पत्र बुझाएको अध्यक्ष सपना राईले बताइन् । अध्यक्ष सपना राईले मृतक उषाको अझै पोस्टमार्टम हुन नसकेकोमा चिन्ता व्यक्त गरिन् । उनले भनिन्, ‘पहिले कुटपिट, रासायनिक पदार्थ खुवाएपछि बीपी प्रतिष्ठानमा भर्ना, डिस्चार्ज, फेरि आईसीयूमा भर्ना र उपचारपछि मृत्यु भएको पाँच दिन बितिसक्दा पनि पोस्टमार्टममा ढिलाइ हुँदा प्रमाण नष्ट हुने आशंका बढेको छ ।’

डीएसपी श्रेष्ठले मृतक उषाका परिवारले घटनामा संलग्न सबै दोषीलाई पक्राउ गरेपछि मात्र पोस्टमार्टम गर्ने बताएपछि पोस्टमार्टम हुन नसकेको बताए । मृतक राईको बुवा ७३ वर्षीय दलबहादुर राईले छोरीको मृत्युको घटनाको विषयमा न्याय हुुनुपर्ने बताए । उनले भने, ‘आमा समूहले कुटपिट गरेर छोरीलाई मारे । पुरुषसँग बोल्दैमा ल्याउने र जाने कुरा आउँदैन होला ∕ यहाँ त्यही कुरामा भन्छन् । हामी त पहाडमा बस्ने मान्छे के थाहा ? जसरी हुन्छ न्याय पाउन पर्‍यो ।’

प्रकाशित : मंसिर १७, २०७९ १७:००
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्

चारै दाजुभाइ फुटबलमा

प्रदीप मेन्याङ्बो, सुम्निमा चाम्लिङ

सुनसरी — धरानमा हुने अधिकांश फुटबल प्रतियोगितामा ठुल्दाइ आशिष राई जर्सी र फुटबल बुट लगाएर घरदेखि निस्कनासाथ उनका भाइहरू अमृत, सुजन र रविन पनि पछ्याउँछन् । चारभाइ फुटबल ड्रेसमा निस्कँदा धरान १७ रेल्वेवासीले नियालेर हेर्दै लख काट्छन्, आज कतै प्रतियोगिता हुँदै छ । चारै भाइले एकै रंगको जर्सी लगाउनुको अर्थ हो उनीहरू फुटबल प्रतियोगिताहरूमा सँगै हुन्छन् ।

उनीहरूले गोधूलि क्लब, धरान फुटबल क्लब, बिग्रेड ब्वाइज क्लब काठमाडौं, नेपाल पुलिस क्लब, फेयर फुटबल क्लब र बीआरसी भुटान क्लब, इम्पेरियम मार्केटिङ क्लब, रोयल क्लब सिलिगुढी क्लबबाट सँगै खेलेका थिए । पछिल्लो समयमा भने उनीहरू चारै धरानको फेयर फुटबल क्लबमा आबद्ध छन् ।

चारै छोरा खेलाडी भएर मैदानमा विपक्षीलाई छक्याउँदै बलसँग दौडिएको देख्दा बाआमा राजेन्द्रकुमार र लक्ष्मी राई फुरुंग हुन्छन् । चारै भाइले फुटबल खेलेरै जीविका चलाओस् भन्ने कामना राख्छन् । वर्षायामको बेला प्रतियोगिता नभए पनि सिजन सुरु भएपछि उनीहरूको दिनचर्या खेलेरै बित्छ । धरानको फुटबलमय वातावरणमा हुर्केका आशिषले भने, ‘साथी र अग्रजहरूले खेलेको देखेर ९ वर्षको उमेरदेखि खेल्न सुरु गरें । पढाइभन्दा फुटबलप्रति बढी झुकाव राख्थें । फुटबलमा चासो राख्न थालेको बेला धरानमा चार्ल्स राई र सुमन राई निकै चर्चित थिए । उनीहरू क्लबका पनि राम्रा खेलाडीमा दरिन्थे । सुमन र चार्ल्सको पथ पछ्याउँदै ०७१ देखि धरान फुटबल क्लब, गोधूलि क्लबमा आबद्ध हुँदै विभिन्न प्रतियोगिता खेल्न थालेपछि १९ वर्षको उमेरमा मेरो परिचय फेरियो ।’

त्यतिबेलाका स्टार खेलाडी सुरेन्द्र तामाङको साथ–सहयोग पाएकै कारण खेल जीवन उकास्न सहज भएको आशिषले सुनाए । उनले भने, ‘त्यसबेला मेरा बुवा वीपी प्रतिष्ठान धरानमा कार्यरत भए पनि थोरै तलब भएकाले घरखर्च, शिक्षादीक्षा परिवारको आवश्यकता जुटाउन मुस्किल हुन्थ्यो । तर उहाँले हाम्रा लागि जर्सी र बुट अन्य खर्च कटाएर भए पनि जुटाइदिनु हुन्थ्यो ।’ आशिष पुराना दिन बिर्सिएका छैनन् । ‘दसैंमा टीका लगाएको बेला पाएको दक्षिणा र तिहारमा देउसी खेलेको पैसा बचत गरेर पनि जर्सी र बुट किन्थ्यौं,’ उनले विगत सुनाए ।

उनी जुनसुकै क्लबमा खेले पनि प्रायः डिफेन्सको भूमिकामा देखिन्छन् । उनी ०७७ सालमा चर्च ब्वाइज क्लब काठमाडौंमा आबद्ध भएका थिए । प्रतियोगिता हुँदा काठमाडौं, पूर्वका जिल्ला साथै भारतको पश्चिम बंगालसम्म पुग्छन् । पूर्वको अधिकांश प्रतियोगितामा उनीसहित चारै दाजुभाइ एउटै टिमबाट खेल्छन् । टिममा भाइहरूको साथ खेल्दा सहज लाग्ने गरेको बताउँदै उनले भने, ‘म भएका कारण भाइहरूलाई पनि धेरै सपोर्ट छ, जानेको कुरा भन्छु । पराजित हुँदा गल्तीबारे समीक्षा गर्छौं ।’ उनीहरूको उमेर भिन्नता समेत कम छ । एकाघरकै दाजुभाइ भनेर परिचय गराउँदा थाहा पाउनेले अनौठो मान्छन् । घरको जेठो भएकाले होला आशिषलाई खेलाडी भएर जति गर्व छ, परिवारका लागि आर्थिक दायित्व सोचेजस्तो पुरा गर्न नसक्दा भने नमीठो अनुभव हुने गरेको सुनाउँछन् । उनका अनुसार नेपालबाहिर पश्चिम बंगालको सिलिगुढीका क्लबबाट खेल्दा बढी पारिश्रमिक प्राप्त हुन्छ । पुरा म्याच खेल्दा कम्तीमा २५ हजारदेखि ८७ हजार भारुसम्म पाउने गरेको सुनाए । यता धरानका स्थानीय क्लबमा भने एक खेलवापत १५ सयदेखि २ हजारसम्म मात्र पाउँछन् ।

आशिषका भाइ रविन र अमृतले दाजुकै सिको गरेर ७ वर्षको छँदामै फुटबल सिक्न थालेका थिए । उनीहरूभन्दा सिनियर दाइ चार्ल्स राई, निसान बर्देवाको हौसलाले अझ उत्साहित भए । डिपो स्कुलको मैदानमा खेल्दै गर्दा राष्ट्रिय खेलाडी भइसकेका सचिन राई गुरुका रूपमा थिए । उनले भने, ‘मेरो जिन्दगीको अधिकांश बाल्यकाल वीपी प्रतिष्ठानको क्वाटर र रेल्वेको मैदानमा बित्यो । आर्थिक अभाव एकातिर थियो, अर्कोतिर खेलाडी बन्ने सपना । त्यो सपना पुरा गर्न मैले कहिले दाइको जर्सी लगाएर खेलें, कहिले बाबाले किनिदिएको जर्सी र बुट लगाएर अभ्यास गरें ।’ ०७५ सालमा बिग्रेड ब्वाइज क्लबबाट खेलेको अनुभव उनीसँग छ । फुटबलमा केही परिपक्व हुन थालेपछि दाजुभाइको साथमा स्थानीय क्लबमा त कहिले पश्चिम बंगालसम्म खेल्न पुग्थे । रविनले भने, ‘गोधूलि क्लब धरानको पुरानो र स्तरीय टिमको भएकाले त्यहाँ पनि दाइहरूसँगै खेल्दा खेल्दै गोधुली कपको १८, १९ र २० औं संस्करणको उपाधि जित्दा चार दाजुभाइसँगै थियौं ।’

पुराना दिनका सम्झना पनि गजबको छ । ललित स्मृति यु–१८ का लागि पुलिस क्लबको टिम तयार हुँदै थियो । टोलीमा उनीसहित भाइ रविन र गोधूलि क्लबकै मन्जिल राई पनि छनोटमा परे । खुसीले उनको सीमा नाघेको थियो । अमृतको पुलिस क्लब र दशरथ रंगशालामा खेल्ने सपना पुरा भएको थियो । उनले एन्फा एकेडेमीका प्रशिक्षक इन्दु रसाइलीबाट फुटबलको टेक्निक सिकेको बताए । दाजुभाइ एउटै टिमबाट खेल्न पाउँदा खुसी लागेको बताउँदै उनले भने, ‘घरकै दाजुभाइ प्रायः एउटै टिमबाट खेल्छौं । फुपुको छोरा सुजन पनि हामीसँगै बस्ने भएकाले ५ जनाको टिम घरबाटै बन्छ ।’

अर्का भाइ रविन पनि दाइहरूले लगाउने जर्सी र बुटले रविनको बाल मस्तिष्कलाई लोभ्याएको थियो । जर्सीबाट आर्कषित हुँदै गएको उनी फुटबलमा तानिए । ७ वर्षको उमेरदेखि टोलको मैदानमा खेल्न थाले । उनी सुमन रार्ई, मिलन राई, योगन्द्र राई, चार्ल्स राईलाई फुटबलको गुरु ठान्छन् । रेल्वे युथ क्लबबाट धरानका वडास्तरीय प्रतियोगिताहरू खेल्न थाले । हेमन्त थापा मगर उनका छिमेकी थिए । उनी हेमन्तजस्तै राष्ट्रिय खेलाडी बन्ने सपना बुन्थे । २०७५ सालमा बिग्रेड ब्वाइज क्लबबाट खेलेका उनले ललित स्मृति यु–१८ भने पुलिस क्लबबाट खेलेको अनुभव छ । उनले प्रतियोगितामा २ गोल गरेका थिए । ४ गोलमा असिस्ट गर्न भ्याए ।

प्रशिक्षकको नजरमा भरपर्दा खेलाडीको रूपमा साबित भए पनि अन्त्यमा पुलिस क्लबको छनोटमा नपरेपछि घर आएको दुई वर्ष फुटबल नछोएको रविनले सुनाए । उनले भने, ‘पुलिस क्लबबाट फुटबल खेल्ने र राष्ट्रिय खेलाडी बनेर सफल फुटबल खेलाडी बन्छु भन्ने सपना अझै छ ।’

उनीहरूका फुपुका छोरा हुन् सुजन राई । सुजन पनि आशिषकै परिवारसँगै बस्छन् । उनले १५ वर्षको उमेरदेखि फुटबल खेल्न सुरु गरेका थिए । १४ वर्षको उमेरसम्म बास्केटबल खेले । आशिष र अमृतको टिम फुटबल खेल्न भोजपुर जानुपर्ने भयो । तर टिममा गोलरक्षक अभाव थियो । उनी २०६८ मा एसएलसी परीक्षा दिएर बसेका थिए । बास्केटबल खेलाडीले गोलरक्षक गर्न सक्छन् भन्दै आशिष र अमृतले सुजनलाई भोजपुर लगेका थिए । यसरी सुजनको पनि फुटबल यात्रा सुरु भयो । सुजनको परिचय बन्नुमा सुविन्द्र राई, चार्ल्स राईको ठूलो भूमिका छ । गोधूलि कपका लगातार तीन उपाधि जित्दा गोलरक्षकको रूपमा आफूलाई बलियो साबित गर्दै उत्कृष्ट गोलरक्षक घोषित भएका थिए । धरान १७, रेल्वे चोक फुटबलका लागि यसै पनि उर्वर मानिन्छ । पूर्व राष्ट्रिय खेलाडी हेमन्त थापा मगर, सुरज बिक, सुमन सुवेदी, प्रकाश बुढाथोकीसहित महिला फुटबल टिमका सहायक प्रशिक्षक भगवती राना मगर, ए डिभिजन लिगमा खेल्ने थुप्रै खेलाडीले धरानको नाम रोशन गरिसकेका छन् । हाल रेल्वे चोकका ६० बढी नयाँ पुस्ताका खेलाडी स्थानीय फुटबल क्लबहरूमा सक्रिय छन् ।

प्रकाशित : आश्विन १३, २०७९ ०७:२२
पूरा पढ्नुहोस्
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
×