काठमाडौँ — सामाजिक सञ्जालका प्रत्येक प्रयोगकर्ता जिम्मेवार बन्नुपर्छ । यसको दुरुपयोग भए झिनामसिना कुराले ठूलो महत्व पाउने हुन्छ, जसले गर्दा राष्ट्रिय मुद्दा ओझेलमा पर्न सक्छन् । त्यसैले सामाजिक सञ्जालको उचित प्रयोग गर्नेतर्फ हरेक प्रयोगकर्ता सजग हुनुपर्छ ।

पछिल्लो समय सामाजिक सञ्जालमा एकदमै सामान्य विषयमा हल्लाखल्ला मच्चाउने र मुख्य राष्ट्रिय मुद्दा ओझेलमा पर्नु चिन्ताको विषय हो । हाम्रो समाजको एउटा चुनौती यो बनेको छ । सामाजिक सञ्जालको शक्ति खतरनाक पनि छ । तर यसलाई ठीकसँग प्रयोग गरे राम्रो पनि हुन्छ । म सामाजिक सञ्जाल धेरै प्रयोग गर्दिनँ । तर सामाजिक सञ्जालमा लेख्नुअघि दुई चोटि सोचेर मात्रै लेख्छु । तपाईंहरू पनि त्यसै गर्नुस् भन्ने म सुझाउँछु । त्यसको परिणाम के हुन्छ भन्ने सोचेर मात्र लेख्ने गर्नुस् ।

सामान्य विषयलाई ठूलो जस्तो गरी प्रचारप्रसारमा ल्याउन सामाजिक सञ्जालको भूमिका हुन्छ । त्यसैले यसको प्रयोगमा जिम्मेवारीबोध हुनुपर्छ । सामाजिक सञ्जालमा उठेका विषयको पछि मूलधारका सञ्चारमाध्यम लाग्नुपर्ने अवस्था आएको पनि देखिएको छ । यस विषयमा पनि ख्याल गर्नुपर्छ । सामाजिक सञ्जालको शक्तिलाई प्रयोगकर्ताले अनुभव गर्न सकेनन् र व्यक्तिगत धारणा मात्रै भनेर सामाजिक सञ्जालमा राख्दै जाने र त्यसरी राख्नेको संख्या ठूलो भयो भने समस्या हुन्छ । सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग तार्किकभन्दा पनि बदला लिनका लागि पो हुने हो कि भन्ने चिन्ता लाग्न थालेको छ ।

आधा सत्य र आधा झुटलाई समातेर सामाजिक सञ्जालमा अलमल गराइदिएपछि समस्या थपिने गरेको छ । विशेषगरी लफडा गर्नेहरूले प्रयोग गर्ने हतियारका रूपमा अहिले सामाजिक सञ्जाल देखिएको छ । यो देशमा राम्रा कुरा भएका छैनन् र ? तर सञ्जालमा राम्रा विकासका काम हाइलाइट हुँदैनन् । राम्रो गर्नेको कुरा पनि हाइलाइट हुँदैन । थोरै केही नराम्रो थाहा भयो भने त्यसको पृष्ठभूमि नै नबुझी आक्रमण गर्ने प्रवृत्ति छ ।

म डाक्टर भएको २५ वर्षभन्दा बढी भयो । अहिले स्वास्थ्य क्षेत्रमा सकारात्मक परिवर्तन देखिएका छन् । समस्या सुल्झाउने, सल्ट्याउने, समाधानमा लैजाने, नियन्त्रण गर्ने र अनुगमन गर्ने सक्रियता कम भएपछि समस्या धेरै देखिन गएका हुन् । त्यसैले स्वास्थ्यमा प्रगति भएन भन्न मिल्दैन । व्यवसायीकरणको समस्या छँदै छ । सबैभन्दा धेरै पारदर्शिताको समस्या छ । त्यतिखेर मात्र स्वास्थ्य क्षेत्र, अस्पताल, सेवासुविधा र विज्ञताबारे थाहा हुन्छ, जति बेला हामी सत्य बोल्न सक्छौं । सही बोल्ने हिम्मत भएन भने मान्छेले दोधारे भाषा बोलेर उम्किन खोज्छ । अरूलाई पनि दोधारमा पारेर छाडिदिन्छ ।

निजी अस्पताललाई दोष दिँदै गर्दा अनुमति लिएर पार्ट टाइमका रूपमा मैले पनि काम गरें । आफैंले बनाएको संस्थाले गर्दा म प्राइभेट प्राक्टिसमा मौलाउन सक्दिनँ । देशका सबै नागरिक स्वस्थ्य भइदिए म बेरोजगार बनेर बस्न तयार छु ।

(वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ प्रा.डा. भगवान कोइरालाले कान्तिपुर कन्क्लेभ-२०२२ को ‘सार्वजनिक संवादको शैली’ सत्रमा व्यक्त गरेको विचारको सम्पादित अंश)