चुनावी मैदानमा चिकित्सक

भरतपुर अस्पतालको अध्यक्षबाट राजीनामा दिएर डा. भोजराज अधिकारी चितवन–३ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा माओवादी केन्द्रबाट उम्मेदवार छन् । उनको मुख्य प्रतिस्पर्धा राप्रपा नेता विक्रम पाण्डेसँग हुने भएको छ । उक्त निर्वाचन क्षेत्रमा अघिल्लो पटक माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल विजयी भएका थिए । डा. अधिकारी जनताले चुनेर पठाएमा स्वास्थ्यमन्त्री बनेर स्वास्थ्य क्षेत्रमा सुधार ल्याउने इच्छा राख्छन् ।

‘संविधानले स्वास्थ्यलाई मौलिक अधिकार भने पनि व्यवहारमा छैन,’ उनी भन्छन्, ‘शिक्षा, स्वास्थ्य, स्वरोजगार, सामाजिक सुरक्षा सुनिश्चित गर्न मेरो उम्मेदवारी हो ।’ समाजमा स्थापित पेसामा लागेकाहरूले राजनीतिमार्फत पनि देशको बेथिति हटाउन योगदान गर्न सक्छन् भन्ने सन्देश दिन चुनावी मैदानमा आएको उनी बताउँछन् । डा. अधिकारीलाई भने चुनाव सहज छैन । प्रतिस्पर्धी स्वतन्त्र उम्मेदवार कोइराला पनि स्वास्थ्य क्षेत्रमा गर्न सकिने मुद्दामा प्रस्ट बोल्छन् । स्वास्थ्य क्षेत्रका मुद्दामा पनि स्पष्ट छन् । ‘जनताले चुनेर पठाएमा स्वास्थ्य, शिक्षा निःशुल्क गर्छौं,’ उनले भने ।

मोरङ–३ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा कांग्रेसका उम्मेदवार डा. सुनील शर्मा विराटनगरको नोबेल मेडिकल कलेज शिक्षण अस्पतालका सञ्चालक हुन् । उक्त क्षेत्रमा एमालेबाट पूर्वस्वास्थ्यमन्त्री भानुभक्त ढकाल, राप्रपाबाट अभिनेत्री रेखा थापालगायत छन् । शर्मा र ढकाल पुरानै प्रतिद्वन्द्वी हुन् । २०७४ को चुनावमा ढकाल ४२ हजार ४ सय १३ मत ल्याएर निर्वाचित भएका थिए भने शर्माले ४० हजार ५ सय ६ मत प्राप्त गरेका थिए ।

त्यस्तै सुनसरी–२ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा डा. फरेन्द्र साहले उम्मेदवारी दिएका छन् । बाल रोग विशेषज्ञ डा. साहले स्वतन्त्रबाट उम्मेदवारी दिएका हुन् । उनले स्वास्थ्य क्षेत्र सुधार गर्ने उद्देश्यले उम्मेदवारी दिएको जनाएका छन् । ‘नीति निर्माण बनाउने ठाउँसम्म पुग्न राजनीतिबाट मात्र सम्भव छ,’ उनले भने, ‘चुनाव जितेर नीति निर्माण तवरबाट स्वास्थ्य र शिक्षा क्षेत्र आमूल परिवर्तन ल्याउने योजना छ ।’ डा. साहले सुनसरी क्षेत्र नम्बर २ मा एमाले नेता भीम आचार्य र कांग्रेसका सीताराम मेहतासँग प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् । आचार्य प्रदेश १ मा पूर्वमुख्यमन्त्री हुन् ।

त्यस्तै डा. तोसिमा कार्कीले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीबाट आगामी प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि ललितपुर–३ बाट उम्मेदवारी दिएकी छन् । घर–घरमा स्वास्थ्यको पहुँच, महिला सशक्तीकरण, घर–घरमा प्राविधिक शिक्षा र युवा रोजगारीलगायतका एजेन्डासहित प्रतिनिधिसभा सदस्यमा उनले उम्मेदवारी दिएको जनाएकी छन् । उनले ललितपुर–३ मा सत्ता गठबन्धन दलका तर्फबाट माओवादी नेता ऊर्जामन्त्री पम्फा भुसाल र एमालेका अमृत खड्का उठेका छन् ।

डा. सुदिन शाक्यले ललितपुर–२, डा. रामप्रसाद उप्रेती काठमाडौं–५ र डा. अर्चनशमशेर राणा काठमाडौं–४ बाट प्रतिनिधिसभा उम्मेदवार छन् । छाला तथा यौन रोग विशेषज्ञ डा. प्रसन्नकुमार झा जनमत पार्टीबाट धनुषा–३ (१) बाट मधेस प्रदेशसभा उम्मेदवार छन् । प्रतिनिधिसभामा डा. रक्षा न्यौपाने बारा–२, डा. नवीन मण्डल सप्तरी–३, डा. राजेन्द्रप्रसाद साह रौतहट–१, डा. रित्तोद आलम रौतहट–२, डा. मधु गुप्ता पर्सा–३, डा. प्रवीण यादव सिरहा–३ बाट उम्मेदवार छन् । गण्डकी प्रदेशसभाका लागि स्याङ्जा २ (२) बाट एमालेको टिकटमा उठेका डा. बुद्धिमान श्रेष्ठ जितेमा गण्डकी प्रदेशको स्वास्थ्य मन्त्रालयको नेतृत्व गर्ने दाउमा छन् ।

चिकित्सकहरूको उम्मेदवारीलाई स्वास्थ्य क्षेत्रका विज्ञहरू सकारात्मक ठान्छन् । शिक्षित र समाज बुझेको हुने भएकाले चिकित्सकले राजनीतिमा प्रतिनिधित्व गर्दा जनताको भलो हुने भनाइ उनीहरूको छ । स्वास्थ्यविद् डा. बाबुराम मरासिनी राजनीतिक दलबाट आश्वासन पूरा नहुँदा विभिन्न पेसा र जिम्मेवारीमा रहेकाहरू राजनीतिमा आउन बाध्य बनेको बताउँछन् । ‘डाक्टरको पेसा गरिब र दुःखीको पैरवी गर्ने काम हो । तर, आफ्नो कर्तव्य मात्र पूरा गरेर चाहेजस्तो परिवर्तन सम्भव नभएपछि चुनावी मैदानमा आउन बाध्य बनेका हुन्,’ उनले भने, ‘मुलुकमा चुनावमा उठ्न लायक ५ प्रतिशत पनि छैनन् ।’

त्यस्तै नेपाल मेडिकल काउन्सिलका अध्यक्ष डा. भगवान कोइराला चिकित्सकहरू राजनीतिमा आउनुलाई सकारात्मक मान्नुपर्ने बताउँछन् । सरकारी सुविधा र लाभ लिएकाहरूबाहेक हरेकले नागरिक अधिकारका हिसाबले चिकित्सकहरूलाई पनि राजनीतिमा आउन छेकबार नरहेको उनको जिकिर छ । ‘सरकारी जागिर र लाभ लिने पदमा रहेकाले उम्मेदवार बन्न मिल्दैन, त्यस्तो भेटिएमा कारबाही हुन्छ,’ उनले भने ।