ललितपुरको ठेचोका ७७ वर्षीय रामगोविन्द मालीलाई बुढ्यौलीले छोपिसकेको छ । तैपनि उनमा स्थानीय जात्राप्रतिको लगाव भने उत्तिकै छ । नवदुर्गा गुठीका गुठियार उनी शुक्रबार पनि झन्डै ७ किलोमिटर हिँडेर नवदुर्गा नाचमा बाजा बजाउन मंगलबजार पुगे ।
नख्खु–भैंसेपाटी र चापागाउँ–ठेचो–सुनाकोठी–सातदोबाटो सडक टिपर निषेधित क्षेत्र हो । तर, भैंसेपाटी सडकमा रातभरि नै ६ चक्के टिपर हुँइकिरहेका भेटिन्छन् । भाला काटेका साना टिपर त सडकमा दिउँसै गुड्छन् । निर्माण सामग्री बोकेका यी गाडी बस्तीका भित्री सडकमै चल्न थालेपछि अहिले स्थानीय बासिन्दा दुर्घटनाको त्रासमा छन् भने धूलोधूवाँबाट समेत आक्रान्त बनेका छन् ।
–सिंहदरबार वैद्यखानाको च्यवनप्राशको माग गत वर्ष जाडोयाममा अत्यधिक बढ्यो । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन सेवन गरिने च्यवनप्राशको उत्पादन पर्याप्त मात्रामा हुन सकेन । वैद्यखानाले बजेट अभाव भएर मागअनुसार उत्पादन गर्न नसकेको भने होइन । स्वास्थ्य मन्त्रालयले गत वर्ष वैद्यखानाका लागि ३ करोड ६८ हजार रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको थियो । त्यसमध्ये २ करोड ११ लाख ६८ हजार रुपैयाँ खर्चै हुन सकेन । ‘कोभिडका कारण मंसिर/पुसतिर मात्र बजेट आयो । त्यसमाथि वैद्यखानाले स्थिर नेतृत्व पाएन । स्वास्थ्य मन्त्रालयले मलाई नै पदबाट तीन पटक हटायो । तीन पटक फेरि नियुक्ति गर्यो,’ वैद्यखानाका तत्कालीन प्रबन्ध निर्देशक वंशदीप शर्मा खरेलले भने ।
दाङकी ४४ वर्षीया राधाकुमारी पाण्डेलाई आँखा दुख्ने समस्या भयो । पछि झाडापखाला र बान्ताले थला परिन् । पखाला नरोकिएपछि गत सोमबार जहाजमार्फत राजधानी ल्याइयो । विमानस्थलबाट नजिक पर्ने काठमाडौं मेडिकल कलेजमा परीक्षण गर्दा कोभिड पोजिटिभ देखिएपछि शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुमा रेफर गरियो । हाल उनको उपचार भइरहेको छ । श्रीमान् बाबुदेव भन्छन्, ‘गाडीबाट राजधानी आउन १८/२० घण्टा लाग्छ । त्यसमाथि मुग्लिन सडकमा पहिरो खसिरहने भएकाले जहाजबाट ल्याउनुपर्यो ।’
कोरोना महामारीको दोस्रो लहरमा आईसीयू र अक्सिजनको चरम अभाव भएपछि सरकारले देशभरका १०३ अस्पतालका लागि छुट्याएको आधा बजेट ‘फ्रिज’ भएको छ । केन्द्रीय, प्रादेशिक र जिल्ला अस्पतालमा कोभिड र अन्य रोगको उपचार गर्न सक्ने गरी पूर्वाधार विकास गर्न स्वास्थ्य मन्त्रालयले छुट्याएको ६ अर्ब ८१ करोड ८५ लाख बजेटमध्ये ३ अर्ब १३ करोड ४८ लाख फिर्ता भएको छ ।
वीरको कोभिड–१९ युनिफाइड केन्द्रीय अस्पतालमा स्टाफ नर्सका लागि ३ हजार जनाको आवेदन परेको छ । अस्पतालले भदौ २१ गते ६ महिना करारका लागि ५० जना कर्मचारी मागेकोमा ३ हजार जनाले आवेदन दिएको वीर अस्पतालले जनाएको छ । नियुक्त पाएका स्वास्थ्यकर्मी कोभिड संक्रमित बिरामीको हेरचाह तथा उपचारमा खटिनेछन् ।
दुवै मिर्गौला खराब भएर ललितपुर इमाडोलकी ५५ वर्षीया मीना खड्काले ८ वर्षसम्म नियमित डायलसिस गराइन् । डायलसिसले मात्र उपचार सम्भव नभएको भन्दै चिकित्सकले मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्नुपर्ने भन्दै ३० देखि ३५ लाख रुपैयाँ खर्च लाग्ने सुनाए । रकम जोहो गर्न नसकेर २ वर्षअघि उनको मृत्यु भयो ।
अब स्वास्थ्य संस्थाले मात्र एम्बुलेन्स दर्ता र सञ्चालन गर्न पाउने भएका छन् । स्वास्थ्य मन्त्रालयले राष्ट्रिय एम्बुलेन्स निर्देशिका, २०७८ मा यस्तो व्यवस्था गरेको हो ।हाल विभिन्न क्लब, टोल सुधार समिति, प्रतिष्ठान, सहकारीलगायत संघसंस्थाले एम्बुलेन्स सञ्चालन गर्दै आइरहेका छन् ।
रूपन्देही देवदह नगरपालिकाका ४३ वर्षीय राजु सुनार गत वैशाखमा ज्वरोले थला परे । कोभिड–१९ बाट संक्रमित उनलाई श्वासप्रश्वासमा समस्या भएपछि परिवारले एम्बुलेन्सबाट भरतपुर अस्पताल पुर्यायो । त्यहाँ उपचार सम्भव नहुने भन्दै अस्पतालले राजधानी रेफर गर्यो ।
पाटन टंगालका ८० वर्षीय सानुकान्छी तण्डुकार ज्वरोले थला परेपछि आफन्तले साताअघि लगनखेलस्थित पाटन अस्पताल पुर्याए । परीक्षण गर्दा कोभिड–१९ पुष्टि भयो । चिकित्सकले अक्सिजन लेबल निकै कम भएकाले आईसीयूमा राखेर उपचार गर्न सुझाए ।
