नाउँ सच्याउन गाउँ पुग्यो टोली
दैलेख — नागरिकतामा अपमानजनक नाम उल्लेख गरिएका भगवतीमाई–३ का कविराम बिश्वकर्माको नागरिकता सच्याउन प्रक्रिया सुरु भएको छ । कविरामले नागरिकतामा आफ्नो नाम अपमानजनक लेखिएको भन्दै ९ दिनअघि जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा निवेदन दिएका थिए ।
उक्त निवेदनअनुसार सच्याउन जिल्ला प्रशासन कार्यालयको टोली गाउँमै मुचुल्का उठाउन पठाइएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी हरि प्याकुरेलले बताए । उनीसहित भगवतीमाई–३ का कर्णबहादुर बिश्वकर्माले पनि नागरिकता सच्याउन निवेदन दिएका छन् ।
कविरामको नागरिकतामा ‘कुकुर’ र कर्णबहादुरको ‘ठगे कामी’ लेखिएको छ । ‘नाममै अपमान’ समाचार प्रकाशन भएपछि गृह मन्त्रालयको निर्देशनअनुसार जिल्ला प्रशासन कार्यालयले ११ स्थानीय तहमा यस्ता नामबाट अपमान खेप्नुपरेका व्यक्तिहरूलाई नागरिकता सच्याउन भन्दै सूचना जारी गरेको थियो । ‘त्यो सूचना आउनबित्तिकै जिल्ला प्रशासन पुगें,’ कविरामले भने, ‘वडा कार्यालयको सिफारिस पनि प्रशासनमा बुझाइसकेको छु ।’
आफ्नोसँगै ५ छोराछोरीको नागरिकतामा पनि आफ्नो नाम सच्याउन चाहेको उनले बताए । उनकी माइली बुहारी निशाले ससुराको नागरिकता बन्नासाथ आफ्नो बिहे दर्ता र छोराको जन्मदर्ता बनाउने बताइन् । ‘बिहे भएको यतिका वर्ष हुँदा पनि श्रीमान्ले नागरिकता नबनाएकै कारण मैले विवाह दर्ता गराएको छैन,’ उनले भनिन्, ‘ससुराको नाम सच्चिए हामीलाई पनि आत्मसम्मान हुने थियो ।’
कविराम पुगे सीडीओ कार्यालय
कविरामको नाम सच्याउन जिल्ला प्रशासन कार्यालयले आफ्नो प्रक्रिया थालिसकेको जनाएको छ । ‘सम्बन्धित व्यक्तिले कागजात ल्याउन ढिला गरेकाले समय लागेको हो,’ प्रजिअ प्याकुरेलले भने, ‘यस्ता अपमानजनक नामले समस्या भोगेकाको सोझै मुचुल्का र सिफारिस पठाउन अनुरोध गरिएको छ ।’
कविरामले यसै साता नयाँ नागरिकता पाउने उनले जानकारी दिए । जिल्ला प्रशासनले जारी गरेको सूचनापछि अरू तीन कार्यालयमा आएको उनको भनाइ छ । ‘कुकुर र ठगे मात्र हैन गुखाने, कुत्ता, फ्याउरो, लुते, गुइचे, कुजो, डेडो, कालो, नीलाजस्ता सबै नाम परिवर्तन हुन्छ,’ उनले भने, ‘उनीहरूले नाता प्रमाणित र प्रहरी मुचुल्का समयमा नल्याएकाले केही ढिलाइ भएको हो, अब एक सातामै निवेदन आएका सबैको नाम सच्याएर नयाँ नागरिकता दिइन्छ ।’
कथित माथिल्लो जातका ‘शिक्षित’ हाकिमले निरक्षर दलितका नागरिकतामा नाम यस्तोसम्म लेखिदिएका छन्– सिंगाने कामी, कुकुर्नी कमिनी, कुकुर कामी, रातो कामी, नौपुठे कामी, ढाले कामी, काली गासे, गोप्लो, लाटो, लुखुरी कामी ।
यस्तै दुल्लु नगरपालिका–१ निवासी ३५ वर्षीय कुलबहादुर बादीलाई आफ्नै नागरिकता बोकेर हिँड्दा अपमानबोध हुन्छ । नहोस् पनि किन, २०४४ सालमा जन्मेका कुलबहादुरको नागरिकतामा नाम, थर ‘फ्याउरो बादी’ लेखिएको छ । २०६४ मा बनाएको नागरिकतामा शाखा अधिकृत मेगनाथ पाध्याले निर्धक्क हस्ताक्षर धस्काएका छन् ।
कुलबहादुरको जस्तै समस्या श्रीमती मदनालाई पनि छ । किनकि उनको नागरिकतामा ‘हाकिम’ ले मदन लेखिदिए । नागरिकता टोलीलाई मदनाले सही नाम नै भनेकी थिइन् । तर असंवेदनशील टोलीले मदन लेखिदियो, यो पनि उनले धेरै पछि मात्रै थाहा पाइन् । जसका कारण उनले पाइलापाइला सफाइ दिनुपर्ने परिस्थिति बनेको छ । अझ श्रीमान्लाई झनै आपत् परिरहेको उनी बताउँछिन् ।
रुकुम पश्चिम आठबिस नगरपालिका–३ का एक नागरिकको प्रमाणपत्रमा त ‘कुत्ता बादी’ लेखिएको छ । ६१ वर्षीय उनी आफ्नै नागरिकताका कारण अपमानित छन् । दुर्गम भेग र निरक्षर पृष्ठभूमिका उनलाई आफ्नो असली नाम के थियो भन्ने पनि थाहा छैन । नागरिकतामै लेखिएको नाम काढेर उनलाई स्थानीयले बोलाउँछन् । तर उनी विरोध गर्न सक्दैनन् । कथित तल्लो जातका मानिसलाई हेयको दृष्टिले राखिदिएका नाममा सरकारी अधिकारीले ठप्पा लगाइदिए, जसले एक नागरिकको स्वाभिमानमा चोट लागेको छ ।
सम्बन्धित समाचार
प्रकाशित : भाद्र ४, २०७९ ०६:५६
