कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२३.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६१

साताअघि नै भित्रँदै मनसुन

अन्तिम समयमा आएर प्रि–मनसुन सक्रिय हुँदा धेरै स्थानमा सरदर वर्षासमेत हुन सकेको छैन
गत वर्ष जेठ ३० (जुन १२) मा मनसुन भित्रिनुपर्नेमा २ दिनअघि नै प्रवेश गरेको थियो
अब्दुल्लाह मियाँ

काठमाडौँ — फागुन १७ देखि जेठ १७ सम्मको अवधि प्रि–मनसुनको हो । यस वर्ष काठमाडौंमा फागुन पहिलो सातादेखि नै छिटपुट वर्षा भइरहेको छ । वैशाख १ पछि त झन् काठमाडौंमा बढी नै वर्षा भएको छ । तैपनि प्रि–मनसुनमा पर्नुपर्ने जति वर्षाको परिमाण पुग्न सकेको छैन ।

साताअघि नै भित्रँदै मनसुन

जल तथा मौसम विज्ञान विभागको हावापानी विज्ञान महाशाखाका अनुसार तीन महिनाको अवधिमा काठमाडौंमा सरदर २२९.६ मिमि वर्षा हुनुपर्छ, मंगलबारसम्म करिब १७२.७ मिमि वर्षा रेकर्ड भएको छ । यो ७२.२ प्रतिशत वर्षा हो ।

‘चैतसम्म काठमाडौं सुक्खा नै थियो, वैशाख तेस्रो सातादेखि प्रि–मनसुन सक्रिय भएपछि काठमाडौंमा वर्षाको परिमाण सरदरको नजिक छ,’ विभागको हावापानी विश्लेषण शाखाकी प्रमुख वरिष्ठ मौसमविद् इन्दिरा कँडेलले कान्तिपुरसित भनिन्, ‘तर, मुलुकको पश्चिम भागमा अझै प्रि–मनसुन सक्रिय हुन सकेको छैन, धेरै स्थानमा सरदर वर्षा नै हुन सकेको छैन ।’

मार्च, अप्रिल र मे प्रि–मनसुन हुने महिना हुन् । यस पटक मे महिना सुरु भएपछि मात्र सबैतिर वर्षा भएको छ । ढिलो गरी प्रि–मनसुन सक्रिय भए पनि यो वर्षको मनसुन भने करिब साताअघि नै भित्रिने संकेत देखिएको विभागले जनाएको छ ।

विज्ञहरूका अनुसार बंगालको खाडी नजिकको निकोबार र एन्डमान टापु (भारतीय भाग) मा यस पटक औसत समयभन्दा करिब एक साताअघि (मे १६ अर्थात् सोमबार) नै मनसुनी गतिविधि सक्रिय भएकाले मनसुन एक साताअघि सुरु हुने बताउँछन् । मौसमविद् कँडेलका अनुसार गत वर्षहरूमा ती स्थानमा २२ मेमा मात्र मनसुनी गतिविधि सुरु हुन्थ्यो, त्यो हिसाबले नेपालमा जुन दोस्रो सातादेखि मात्र मनसुन प्रवेश गर्थ्यो ।

‘निकोबार र एन्डमानमा सोमबारदेखि सुरु भएको गतिविधिले यो पटक जुन पहिलो साता नै मनसुन भित्रिने संकेत छ,’ कँडेलले भनिन् । सामान्यतः नेपालमा जेठ ३०, ३१ (१३ जुन) मा दक्षिण पूर्वी नेपालबाट मनसुन प्रवेश गर्ने बताइन्छ । औपचारिक घोषणा नगरे पनि १५ जुनसम्ममा काठमाडौं र २० जुनभित्र नेपालभर मनसुन फैलने बताइने गरिन्थ्यो ।

तर, यो वर्ष निकोबार र एन्डमानमा सरदरभन्दा साताअघि देखिएको मनसुनी गतिविधिका कारण नेपालमा सदरभन्दा एक साताअघि प्रवेश गर्न सक्ने मौसमविद्हरूको विश्लेषण छ । सामान्यतः नेपालमा ११२ दिन मनसुन रहन्छ । गत वर्ष जेठ ३० (जुन १२) मा मनसुन भित्रिनुपर्नेमा २ दिनअघि नै भित्रिएको थियो ।

विभागको तथ्यांकअनुसार सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशका धेरै स्थानमा प्रि–मनसुन वर्षा हुन सकेको छैन । सरदर १७८.४ मिमि वर्षा हुने डँडेलधुरामा अहिलेसम्म बल्ल ६३ मिमि (३५.७ प्रतिशत) हाराहारी वर्षा भएको छ । कँडेलका अनुसार डडेलधुरामा चैतदेखि हल्का वर्षा सुरु भएर वैशाख दोस्रो सातापछि प्रि–मनसुन सक्रिय भएको हो । ‘तैपनि सुदूरपश्चिमका डडेलधुरा, डोटी, दिपायललगायत स्थान सुक्खा छ, प्रि–मनसुन सक्रिय नै हुन सकेन,’ उनले भनिन् ।

विभागले मनसुनको अवधिमा भने सुदूरपश्चिमी भागमा बढी वर्षा हुने प्रक्षेपण गरेको छ । प्रि–मनसुन अवधिमा सरदर १३९.६ मिमि वर्षा हुने दिपायलमा पनि अहिलेसम्म ४०.७ मिमि (२९.२ प्रतिशत) हाराहारी मात्र वर्षा भएको छ । दिपायलमा वैशाख दोस्रो सातापछि बल्ल प्रि–मनसुनी गतिविधि सुरु भएको हो । सरदर ११०.२ मिमि वर्षा हुने धनगढीमा अहिलेसम्म ५२ मिमि (४७.२ प्रतिशत) हाराहारी वर्षा भएको छ । चैतसम्म धनगढीमा प्रि–मनसुनी वर्षा हुनै सकेको थिएन । त्यहाँ वैशाखदेखि मात्र वर्षा सुरु भएको हो ।

सरदर १४२.७ मिमि वर्षा हुने जुम्लामा अहिलेसम्म ४६.१ मिमि (३२.३ प्रतिशत) हाराहारी वर्षा भएको छ । जुम्लामा फागुनदेखि नै छिटपुट वर्षा सुरु भएको भए पनि प्रि–मनसुन वैशाखदेखि सक्रिय भएको हो । जुम्लामा जेठ सुरु भएपछि सबैभन्दा बढी वर्षा भइरहेको छ ।

सरदर १३६.१ मिमि वर्षा हुनुपर्ने सुर्खेतमा अहिलेसम्म १२९.५ मिमि (९५.२ प्रतिशत) बढी वर्षा भइसकेको छ । मनसुन सुरु हुन अझै तीन साताभन्दा बढी समय बाँकी छ । सरदर ९५.४ मिमि वर्षा हुने नेपालगन्जमा अहिलेसम्म ८४.२ मिमि वर्षा (८८.३ प्रतिशत) भएको छ । नेपालगन्जमा वैशाख तेस्रो सातापछि मात्र वर्षा सुरु भएको हो ।

सरदर १४०.४ मिमि वर्षा हुने दाङमा ११७.४ मिमि हाराहारी वर्षा भएको छ । त्यहाँ पनि वैशाख दोस्रो सातापछि प्रि–मनसुन सुरु भएको हो । जेठ सुरु भएपछि प्रि–मनसुन सक्रिय भएको छ । यस्तै, सरदर १३६.२ मिमि वर्षा हुने भैरहवामा अहिलेसम्म ८१.५ मिमि वर्षा (५९.८ प्रतिशत) भएको छ । चैत दोस्रो सातापछि हल्का वर्षा सुरु भएको भैरहवामा जेठ सुरु भएपछि बढी वर्षा भइरहेको छ । जोमसोममा ७०.४ मिमि सरदर वर्षा हुनुपर्नेमा अहिलेसम्म ४९.५ मिमि वर्षा भएको छ ।

सरदर ५००.७ मिमि वर्षा हुने कास्कीको लुम्लेमा ३९८.७ मिमि (७९.६ प्रतिशत) वर्षा भएको छ । पोखरा क्षेत्रमा ५५९.९ मिमि वर्षा हुनुपर्नेमा अहिलेसम्म ४२८.१ मिमि (७६.५ प्रतिशत) वर्षा भएको छ । त्यहाँ फागुनदेखि नै प्रि–मनसुन सक्रिय भएको हो । सरदर १९४.७ मिमि वर्षा हुने सिमरामा अहिलेसम्म २४०.६ मिमि (१२३.६ प्रतिशत) वर्षा भइसकेको छ । ओखलढुंगामा प्रि–मनसुनी वर्षा सरदरको नजिक अर्थात् २३७.४ मिमि पुग्न लागेको छ । धरानमा सरदर २६३.४ मिमि वर्षा हुनुपर्नेमा अहिलेसम्म १८५.३ मिमि (७०.३ प्रतिशत) वर्षा भएको छ ।

धनकुटामा सरदर १८९.९ मिमि प्रि–मनसुनी वर्षा हुनुपर्नेमा अहिलेसम्म १४३.१ र २५०.८ मिमि वर्षा हुनुपर्ने विराटनगरमा अहिलेसम्म १३२.६ मिमि वर्षा (५२.९ प्रतिशत) रेकर्ड भएको छ । दोलखा, जिरीमा सरदर नजिक अर्थात् ३२७.६ मिमिको नजिक वर्षा भएको छ । ताप्लेजुङमा ४२२.७ मिमि वर्षा हुनुपर्नेमा अहिलेसम्म ३१६.१ मिमि (७४.८ प्रतिशत) वर्षा भइसकेको छ ।

कँडेलका अनुसार प्रि–मनसुनको अवधि (तीन महिना) मा देशभर करिब २२६.३ मिमिभन्दा बढी वर्षा हुनुपर्छ । ‘मंगलबारसम्म देशभर १६८.७ मिमि वर्षा भएको छ,’ उनले भनिन्, ‘यो ७४.५ प्रतिशत हो ।’ वैशाख अन्तिमदेखि प्रि–मनसुन बढी सक्रिय भएर वर्षा भइरहेको देखिन्छ । प्रि–मनसुन अवधिमा केही प्रदेशमा सरदरभन्दा कम वर्षा भए पनि अझै प्रि–मनसुनको समय बाँकी भएकाले वर्षाको परिमाण बढ्न सक्ने विभागको आकलन छ ।

मनसुनको अवधि (जेठ–असोज) मा भने विभागले मुलुकका अधिकांश स्थानमा सरदरभन्दा बढी वर्षा हुने प्रक्षेपण गरेको छ । विभागको मनसुन आकलन प्रतिवेदनअनुसार प्रदेश १ को उत्तरी भू–भाग, मधेस प्रदेशको अधिकांश भाग र वाग्मती प्रदेशका दक्षिणी भागहरूमा भने सरदर वर्षा हुने प्रक्षेपण छ । यी क्षेत्रमा सरदर वर्षाको सम्भावना ३५ देखि ४५ प्रतिशतसम्म छ । तर बाँकी भागहरूमा सरदरभन्दा बढी वर्षा हुने सम्भावना ६५ प्रतिशतसम्म रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

मनसुनको चार महिनाको अवधिमा प्रदेश १ का तराईका भूभाग, वाग्मती प्रदेशका उत्तरपूर्वी भूभाग, गण्डकी प्रदेशका दक्षिणी भूभाग, लुम्बिनी प्रदेश, कर्णाली प्रदेशका उत्तरपश्चिमी भूभाग तथा सुदूरपश्चिम प्रदेशका उत्तरी भूभागहरूमा सरदरभन्दा बढी वर्षा हुने सम्भावना ५५ प्रतिशतदेखि ६५ प्रतिशतसम्म छ । यसैगरी, सुदूरपश्चिम प्रदेशका पूर्वी भूभाग, कर्णाली प्रदेशका मध्य भूभाग, गण्डकी प्रदेशका मध्यपश्चिमी भूभाग र प्रदेश नं १ को मध्य भूभागहरूमा पनि सरदरभन्दा बढी वर्षा हुने सम्भावना छ । यी भूभागहरूमा सरदरभन्दा बढी वर्षा हुने सम्भावना ४५ प्रतिशतदेखि ५५ प्रतिशतसम्म छ । गण्डकी प्रदेशका उत्तरी भूभाग र सुदूरपश्चिम प्रदेशका मध्य तथा पश्चिमी भूभागहरूमा पनि सरदरभन्दा बढी वर्षा हुने सम्भावना ३५ देखि ४५ प्रतिशतसम्म रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । तर प्रदेश नं. १ का उत्तरी भूभाग, वाग्मती प्रदेशका दक्षिणी भूभाग र मधेस प्रदेशका अधिकांश भूभागहरूमा सरदर वर्षा हुने आकलन विभागको छ ।

गत वर्षको मनसुन अवधिमा बाढी, पहिरो र वर्षाका कारण १३६ जनाको मृत्यु र ४० जना बेपत्ता भएको गृह मन्त्रालयअन्तर्गतको राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणको तथ्यांकमा छ ।

प्रकाशित : जेष्ठ ४, २०७९ ०६:३४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?