पेटमा जुम्ल्याहा शिशु थिए । ०६७ फागुनमा डोटीको सायल गाउँपालिका डौड भल्माकी नारुदेवी बोगटी प्रसुति सेवा लिन मौवा स्वास्थ्यचौकी पुगिन् । पाठेघरमा एक शिशु तेर्सो बसेको थाहा लाग्यो । सिनियर अनमी यशोदा ओझाले तत्कालै उनलाई डडेलधुराको तत्कालीन टिम अस्पताल रेफर गरिन् ।
कर्मचारीहरू तोकिएको समयभित्रै कार्यालय आउजाउ गरुन् भन्ने हेतुले यहाँका स्थानीय तह र विद्यालयमा विद्युतीय हाजिरी उपकरण जडान भएका छन् । तर, कर्मचारीकै बेवास्ताका कारण उपयोगमा ल्याउन नसकिएको जनप्रतिनिधिको गुनासो छ ।
नारीदांग डोटी र अछामको सिमानामा पर्छ । यो डोटीको पूर्वीचौकी, केआई सिंह, दिपायल सिलगढी र अछाम चौरपाटीको केन्द्रबिन्दु पनि हो । माघको कठ्यांग्रिदो जाडोमा पनि स्कुले बालबालिकाको समूह यही ठाउँ भएर बग्ने सेती नदीमा भेटिन्छन् । दिपायल सिलगढी नगरपालिका–८ स्थित चौखान माविमा पढ्ने उनीहरूका हातमा बल्छी, जाल र पासो देखिन्छ । माछा मार्न बिहानै सेती पस्नु उनीहरूको दैनिकी बनिसकेको छ ।
विद्यार्थीहरू गणित विषय उत्सुकताका साथ पढ्दै थिए । कक्षा ७ मा अध्ययनरत उनीहरूका अघि किताबकापी थिएन, कम्प्युटर थियो । डोटीको लडागडास्थित सुनादेवी माध्यमिक विद्यालयका शिक्षक भक्तबहादुर कठायतले पनि विगतजस्तो चक, डस्टर, बोर्ड र मार्कर प्रयोग गरेनन् । बरु प्रोजेक्टरमार्फत् विद्यार्थीलाई ‘समूह’ शीर्षकमा ज्ञान बाँड्ने प्रयास गरे ।
पहलमानसिंह स्वाँर राजमार्ग (सिलगढी–साँफेबगर) छेउमा त्रिपाल टाँगिएका छन् । छेउबाट धूँवा उडेको छ । वरपर भेडाका बथान छन् । सडकको दायाँतर्फ बसेर ७३ वर्षीय लालकेश थापा घाम तापिरहेका छन् । त्रिपालमुनि बहादुर थापा कोदोको रोटी भड्याउन (आगोको रापमा रोटीलाई कडा बनाउने) व्यस्त देखिन्छन् । सरस्वती थापा नास्ता खाइसकेर खाना पकाउने सुरसारमा जुटेकी छन् ।
नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० का लागि यहाँका स्थानीय तहहरूले पर्यटकलाई आर्कषण गर्ने गतिला योजना बनाएका छैनन् । उद्घाटनका क्रममा केही औपचारिक कार्यक्रमबाहेक अन्य योजना नरहेको स्थानीय तहका प्रमुखहरूले बताएका हुन् ।
दुर्गामाडौं लस्कर गाउँकी बिस्ना धामी ३४ वर्षकी भइन् । उनका एक छोरा र एक छोरी छन् । शारीरिक रुपमा अशक्त बिस्नाका श्रीमान् भारतमा छन् । श्रीमान्लाई काम गर्न अप्ठ्यारो नहोस् भनेर उनी आफैले बन्ध्याकरण गरिन् ।
विद्यालय जाने समय भइसकेको थियो । भान्सामा काम गर्दै गरेकी ममता देखापरिन् । उनका पछिपछि नीतेश दौरा सुरुवाल र ढाकाटोपीमा देखा परे । ममता र नीतेश (श्रीमान्/श्रीमती) बीच घरायसी छलफल भयो । लगत्तै पेट मिच्दै र रुँदै छोरी अस्मिता आइन् । उनीहरू आत्तिए ।
करी जेठाराले २०२४ सालमा भारत जाँदा पहिलो पटक बिजुली देखेका थिए । त्यसको ५२ वर्षपछि आफ्नै गाउँमा बिजुली बाले । वडा सदस्यसमेत रहेका जेठाराका लागि गाउँमा बिजुली बल्ने कुरा कल्पना बाहिर थियो । ‘विस्तारै पहाडका शहर बजारतिर पनि बिजुली बल्न थाले,’ उनले भने, ‘त्यो देख्दा मेरो गाउँमा बिजुली आउला कि जस्तो लाग्थ्यो ।’
महिनावारी भएका बेला छात्राहरूलाई विद्यालय जानबाट वञ्चित गराइएको समाचारले डोटीको केआईसिंह गाउँपालिका–५ स्थित जमलकट्टे गाउँ केही दिनयता चर्चामा छ । पत्रकार, नेता, संघसंस्थादेखि प्रशासन समेतको ध्यानाकर्षण बढेको छ । यतिसम्म कि संघीय संसद्मा समेत कुरा उठेको छ ।
