कक्षा कोठामा मेयर

‘विद्यार्थीले मेयरका विचार मन पराएर सुने,’ प्रधानाध्यापक कृष्णबहादुर पुनले भने, ‘नगरका मेयर सोझै कक्षा कोठामा पसेर नगर शिक्षाको योजना सुनाउँदा विद्यार्थी उत्साहित भए ।’ विद्यार्थीका बीच मेयर केसीले शिक्षा सुधारको योजना सुनाए भने विद्यार्थीमा अध्ययनको महत्त्वबारे आफ्नो अनुभव बाँडे ।

‘नगरभित्रका विद्यालयको शैक्षिक अवस्था नाजुक रहेको तथ्यांक पाएपछि हरेक विद्यालयमा पुग्ने योजना बनाएका हौं,’ कोटगाउँका तीनवटा विद्यालयमा एकै दिन पुगेका केसीले शिक्षा सुधार गर्न विद्यालय, शिक्षक र विद्यार्थीको सुझाव संकलन गर्ने उद्देश्यले स्थलगत निरीक्षणमा निस्केको बताए । उनका अनुसार अनुगमनका क्रममा नगरका दुर्गमका विद्यालयमा पुग्दा भौतिक, शैक्षिक, आर्थिक एवं जनशक्तिको समस्या भेटिएको हो । गत शैक्षिक सत्रमा कक्षा ८ को वार्षिक परीक्षा नतिजा सार्वजनिक भएपछि नगरभित्रको शैक्षिक उपलब्धि निकै कम देखिएको थियो । त्यसयता नगरका पदाधिकारी शैक्षिक सुधार योजना लिएर विद्यालय अनुगमनमा लागेका हुन् । नगरभित्र प्राथमिक, आधारभूत र माध्यमिक गरी ६८ विद्यालय छन् ।

कक्षा कोठाभित्र प्रवेश गरेका मेयर केसीले शैक्षिक गुणस्तर वृद्धि गर्न विद्यार्थीको भूमिका महत्त्वपूर्ण हुने बताए । ‘साना विद्यार्थीले राम्ररी पढेर भोलि देशमा सक्षम नागरिक हुने हो,’ उनले भने, ‘त्यसैले तपाईं विद्यार्थीका आनीबानी पनि राम्रो हुनु अनिवार्य छ ।’ माथिल्लो कक्षाका विद्यार्थीबाट गुणस्तर उपलब्धि प्राप्त गर्न तल्ला कक्षादेखि नै शैक्षिक लगानी हुनुपर्ने आवश्यकता भएको केसीको धारणा छ । ‘उचित शिक्षा प्रदान गर्न सकेमा मात्र शैक्षिक गुणस्तर वृद्धि हुने देखिन्छ,’ उनले भने, ‘त्यसैले नगर बालमैत्री एवं प्रभावकारी शैक्षिक नीति बनाउने योजनामा जुटेको छ ।’

नगर शिक्षा समिति नेतृत्व गर्दै स्थलगत अनुगमनका क्रममा दारबोटस्थित नेपाल राष्ट्रिय आधारभूत विद्यालय, रिम्सकस्थित शिक्षा किरण प्रावि र कोटगाउँस्थित नेपाल राष्ट्रिय मावि पुगेका केसीले शैक्षिक गुणस्तर वृद्धि गर्न स्थानीयलाई समेत सहभागी बनाउन सुझाव दिए ।

अघिल्लो शैक्षिक वर्षको नतिजालाई आधार मान्दा यी तीनवटै विद्यालयको उपलब्धि निकै कम छ । दारबोटस्थित नेपाल राष्ट्रिय आधारभूत विद्यालयमा ४५ प्रतिशत, रिम्सकस्थित शिक्षा किरण प्राविमा ४३ प्रतिशत र कोटगाउँस्थित नेपाल राष्ट्रिय माध्यमिकमा ५० प्रतिशतमात्रै उपलब्धि हासिल भएको थियो । कमजोर शैक्षिक अवस्थालाई उकास्न जनप्रतिनिधिको अगुवाइमा अभिभावक र विद्यार्थीबीच नियमित अन्तरक्रिया गराउने योजना रहेको मेयरले सुनाए ।

रोल्पा नगरले वार्षिक बजेटको करिब ६० प्रतिशत शिक्षा क्षेत्रमा खर्च हुने गरेको जनाएको छ । नगरपालिकाभित्र रहेका विद्यालयमै उक्त रकम खर्च हुने गरेको हो । ‘त्यति ठूलो रकम शिक्षा क्षेत्रमै खर्च हुने देखिएको छ । तर, शिक्षकलाई तलब खुवाउन र केही भौतिक कार्यमै त्यो बजेट खर्च हुने रहेछ ।’ नगर प्रमुखले भने, ‘निश्चित योजना बनाएर लगानी गर्न सकेमात्रै शैक्षिक गुणस्तर वृद्धि हुने देखिन्छ । अब त्यसतर्फ लाग्नुपर्ने अवस्था आएको छ ।’

नगरका जस्तै जिल्लाका अन्य स्थानीय तहअन्तर्गतका विद्यालयको शैक्षिक अवस्थासमेत कमजोर रहेको जिसस संयोजक राजबहादुर बुढाले बताए । जिल्लाका सबै गाउँपालिकामा अनुगमन गरेका संयोजक बुढाले शिक्षामा लगानी वृद्धि गर्नुपर्ने आवश्यता देखेका छन् । साथै सक्षम जनशक्ति परिचालन गरेरमात्रै शैक्षिक उपलब्धि प्राप्त हुने उनले बताए ।

जिल्लाको एक नगरपालिका र ९ गाउँपालिकामा पुग्दा शिक्षा, स्वास्थ्य र रोजगार निर्माण गर्न सकिने सम्भावनाको क्षेत्रमा मात्रै लगानी गर्नुपर्ने सुझाव आएको उनले बताए । ‘अब सडक खन्न र अरू टुक्रे शीर्षकमा बजेट खर्चेर काम छैन,’ उनले भने, ‘सक्षम नागरिक उत्पादन गर्न शिक्षा क्षेत्रमै व्यापक लगानी गर्नुपर्छ ।’