पूर्वी तराईमा जंगली हात्ती आतंक

जंगलबाट मानव बस्तीमा पस्न लागेको जंगली हात्तीलाई धपाउने क्रममा २५ वर्षीय रविनलाई हात्तीले आक्रमण गर्दा उनको मृत्यु भएको सुनसरी प्रहरीका प्रवक्ता एसपी नवीनसिंह भण्डारीको भनाइ छ ।

गत शुक्रबार झापाको हल्दिबारीमा हात्तीको आक्रमणबाट रणकालीन सामुदायिक वनका चौकीदार धनबहादुर बनको मृत्यु भएको झापा प्रहरीले जनाएको छ । सामुदायिक वनबाट निस्केर मानव बस्तीमा प्रवेश गर्दै गरेको जंगली हात्तीले ४० वर्षीय बनलाई आक्रमण गर्दा उनको मृत्यु भएको प्रहरीको भनाइ छ ।

दुई साताअघि झापाको दमक ३ हङसेदुम्से सामुदायिक वनमा जंगली हात्तीको आक्रमणमा भुटानी शरणार्थी पदमलाल तामाङको मृत्यु भएको थियो । झापा प्रहरीका अनुसार जंगलमा दाउरा काटन गएका बेलडाँगीस्थित भुटानी शरणार्थी शिविर सेक्टर बिटु हट नं २५२ बस्ने ७२ वर्षीय तामाङको मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ । चालु वर्ष झापामा मात्र जंगली हात्तीको आक्रमणमा परेर ६ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन् ।

केही समय पहिला मोरङको सुन्दरहरैचा १० सुकुना सामुदायिक वनमा घाँस दाउरा गर्दै गरेकी स्थानीय ३२ वर्षीया सीता पराजुली र सुन्दर हरैचाकै त्रिवेणी चोकमा ७५ वर्षीय जयप्रसाद बास्तोलाको हात्तीको आक्रमणबाट मुत्यु भएको मोरङ प्रहरीको तथ्यांक छ । गतवर्ष मिक्लाजुङ ६ कसेनीका ५१ वर्षीय यामबहादुर बोहोरालाई जंगली हात्तीले कुल्चेर मारेको थियो ।

झापा र सुनसरीमा मानवीय क्षति भएपनि यसवर्ष मोरङमा अहिलेसम्म हात्तीका कारण कसैले ज्यान गुमाउन नपरेको डिभिजन वन कार्यालय मोरङका प्रमुख विष्णु घिमिरेले बताए । उनका अनुसार हात्तीले अहिले मोरङमा घर भत्काउने र बालीनाली खाएर नष्ट गर्ने गरेको पाइएको छ ।

भारतबाट झापाको बाहुनडाँगी नाका हुँदै प्रवेश गरेका जंगली हात्ती शिवसताक्षी हुँदै झापाको हुम्सेदुम्से र मोरङको मधुमल्लाबाट छिरेर जाँते लेटाङ, सुन्दरहरैचा हुँदै सुनसरीको तालतलैयासम्म पुगेर उपद्रो गर्छन् । 'त्यो रुट हात्ती हिँडने सधैको बाटो हो । जंगलमा खान पाउन छाडेपछि हात्ती मानव बस्तीमा पुगेर धान लगायतका बालीनाली खाने, जाँडको कट खाने गर्छ,' 'घिमिरेले भने, 'त्यसक्रमा हात्तीले आक्रमण गर्दा बर्सेनि मानवीय क्षति हुँदै आएको छ ।' उनका अनुसार मोरङको मिक्लाजुङ, जाँते, लेटाङ, बेलबारी, केराबारी र सुन्दरहरैचा क्षेत्रमा यसबेला ३० वटा भन्दाबढी जंगली हात्ती देखा परेका छन् ।

साउनदेखि अहिलेसम्म जंगली हात्तीले मिक्लाजुङको वडा ६, ७ र ८ का मनमाया भण्डारी, मिलन मगर र मोहन मगरसहित ११ जनाको घर भत्काएर पाँच सय बिघा भन्दा बढी क्षेत्रफलको धानवाली नष्ट गरेको गाउँपालिकाको तथ्यांक छ । पालिका प्रमुख बबिकुमार राईले भने, 'जंगली हात्तीको उपद्रोका कारण पालिकाले तीन महिनामा स्थानीयलाई ८ लाख बराबरको क्षतिपूर्ति तिरिसकेको छ ।'

मिक्लाजुङ ६ को कसेनी, खामेझोडा, कतले र बेतनी, वडा ७ को मावाडाँगी र वडा ८ को मावा तोरीबारीका स्थानीयवासीको तीन महिनादेखि हरेक रात जंगली हात्ती लखेट्नु दैनिकी बनेको छ । कसेनीका किशोर निरौलाले भने, 'झापाको हङसेदुम्से जंगलबाट झन्डै २५ वटा जंगली हात्ती यो क्षेत्रमा भित्रिन्छन् र तीन चारवटाको समूहमा विभाजन भएर मिक्लाजुङका तीनवटा वडामा रहेको धान खेत नष्ट गरेर घर भत्काउने गरेका छन् ।'