सुध्रिएनन् टिपर चालक

मोटरसाइकल पछाडि सवार अधिकारीको घटनास्थलमै मृत्यु भयो भने, चालक हिराबहादुर बानियाँ घाइते भए ।

बानियाँको ओमसमाज अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । गत भदौमा तीनकुनेबाट गौशालातर्फ जाँदै गरेको टिपरले आइतबार राति सिनामंगलमा मोटरसाइकललाई ठक्कर दिँदा पासाङ भोटेको मृत्यु भयो ।

तीव्र गतिमा आएको टिपरले कार्गो कार्यालयनेर बा ८५प ५६९, बा ३८प २३९३ र ना ४३ प ८७३५ नम्बरका तीनवटा मोटरसाइकललाई ठक्कर दिएको थियो । बा८५प ५६९ नम्बरका चालक छाङबुङ भोटे, ना ४३प ८७३५ नम्बरका चालक प्रमोद धिताल घाइते भए भने बा ३८प २३९३ नम्बर मोटरसाइकलका चालक भोटेको मृत्यु भयो ।

उपत्यका ट्राफिक महाशाखाको तथ्यांक हेर्दा साउनदेखि असोजसम्म टिपरकै ठक्करबाट ३ जनाको मृत्यु भइसकेको छ । टिपर र ट्रकको ठक्करबाट मानिसको मृत्यु भएको यो नौलो घटना होइन । प्रत्येक वर्ष टिपर र ट्रकको ठक्करले मृत्यु र घाइते हुनेको संख्या बढ्दो छ । तर, यसलाई नियन्त्रण तथा न्यूनिकरण गर्ने प्रयास भएको देखिँदैन । एक वर्षअघि स्कुटरमा यात्रारत २४ वर्षीया अस्मिता भण्डारीलाई काठमाडौंको जडीबुटी चोकमा बा ४ ख ३५५० नम्बरको टिपरले किचेर मृत्यु भयो । गत वर्ष जेठमा भक्तपुर सागामा टिपरकै कारण हरि कटुवाल, सविता घिमिरे र अविन्द्र घिमिरेको ज्यान गएको थियो ।

मुलुकभर सवारी दुर्घटनाबाट दैनिक ७ जनाको मृत्यु हुने गरेको तथ्यांक छ । आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा मात्र २ हजार ७ सय ६२ जनाको दुर्घटनामा मृत्यु भएको प्रहरी प्रधान कार्यालयअन्तर्गतको ट्राफिक प्रहरी निर्देशनालयको तथ्यांक छ । मुलुकभर २१ हजार ६ सय ५४ सवारी दुर्घटना भएका थिए । निर्देशनालयकाअनुसार टिपर र ट्रकसँग जोडिएका ८० प्रतिशत दुर्घटनामा चालकको लापरबाही देखिएको छ ।

सवारी दुर्घटना र त्यसबाट घाइते र मृत्यु हुनेको संख्या प्रत्येक वर्ष बढ्दै गएको देखिन्छ । आव २०७३/७४ मा १६ हजार ५ सय १५ वटा दुर्घटना भएका थिए । त्यसमा टिपर र ट्रकका कारण मात्र भएका दुर्घटना २ हजार २ सय ३० वटा थिए । दुर्घटनामा २ हजार ३ सय ८४ जनाको मृत्यु भएको थियो । यस आर्थिक वर्षमा चालकको लापरबाहीले गर्दा भएका दुर्घटना संख्या ७ हजार ४ सय ८७ थिए । आव ०७४र७५ मा १८ हजार ३४ वटा दुर्घटना भएका छन जसमा टिपर र ट्रकका कारणले मात्र २ हजार ४ सय ३० दुर्घटना भएका थिए ।

महानगरीय ट्राफिक महाशाखाका प्रमुख भिम ढकालले टिपर दिउँसो चलाउन बन्द गरेपनि दुर्घटना भइरहेको बताए । सडक लेन अनुशासन उल्लंघन गर्ने, तीव्र गतिमा गाडी कुदाउने, जथाभावी ओभरटेक गर्ने, गाडी चलाउदा मोबाइलमा कुरा गर्ने, गीत सुन्नेजस्ता कारणले पनि दुर्घटना बढिरहेको उनले बताए ।

‘गन्तव्यमा पुग्न तछाडमछाड गर्छन्’ उनले भने, ‘ट्रिप गरेर बढी कमाउन तीव्र गतिमा चलाउँछन ।’ टिपर अन्य गाडीको तुलनामा बलियो हुने भएकाले चालकले सामान्य ठोक्किदा फरक पर्दैन भन्ने मनोविज्ञानबाट तीव्र गतिमा चलाउने गरेको उनले बताए ।

सहरभित्र पस्दा टिपरको गति सिमित गराउनेबारे पनि छलफल भइरहेको उनले जानकारी दिए । ‘बेलुका ८ बजेपछि रिङरोडभित्र छिर्ने, र बिहान ७ बजे अघि रिङरोड छोडिसक्ने प्रावधान त छदैछ’ उनले भने, ‘अब त्यो समयमा कति गति राख्ने भन्ने पनि सोच्न पर्ने बेला आएको छ ।’ उपत्यकामा मात्र पछिल्लो एक वर्षमा टिपरले ठक्कर दिएर मृत्यु भएकाको संख्या १२ पुगेको छ ।

महाशाखाको तथ्यांकअनुसार आव २०७५र ७६ मा २७ सय ९ दुर्घटना टिपर र ट्रकबाट भएका थिए । यी समेतका सडक दुर्घटनामा परी उपत्यकामा २ सय ५४ जनाको मृत्यु भएको थियो । यी दुर्घटनामध्ये अधिकांशमा चालकको लापरबाही नै मुख्य कारण देखिएको छ ।

नेपाल प्रहरीका पूर्वएआईजी जयबहादुर चन्दले दण्ड जरिवानाको व्यवस्थै संशोधन गर्नुपर्ने बताए । ‘अनुगमन फितलो छ, चालक गम्भीर छैनन्, चालक शिक्षाको पनि कमी छ,’ उनले भने । सडकको नाजुक अवस्था पनि दुर्घटनाको कारक रहेको उनले बताए । ‘बिना इन्जिनियरिङ सडक निर्माण गरिएको छ,’ उनले भने । टिपर दुर्घटनाको जिम्मेवार चालक नै भएको यातायात व्यवस्था विभागका महानिर्देशक गगन हमालले बताए । ‘टिपर चालक निकै अराजक छन’ उनले भने ।