आम चुनाव ! संघीय प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा सदस्य चुन्न मतदान गर्नेे दिन । धेरै पहिले, आईए पढ्दै गर्दा साझा प्रकाशनले छापेको इन्द्रबहादुर राईको सानो र अलि फिका आवरणको ‘आज रमिता छ’ उपन्यास पढेको सम्झना भयो । ‘रमिता’ भन्नाले क्षणिक र अर्थहीन रमाइलो भन्ने पनि बुझिन्छ ।
मतदानको दिन नजिकिँदै छ, प्रतिस्पर्धी दलहरूका चुनावी घोषणापत्र सार्वजनिक हुने क्रम जारी छ । सूचना प्रविधिको सुविधाका कारण प्रायः ती सबैलाई अहिले आफ्नै कम्प्युटरमा हेर्न सकिन्छ, खोजी हिँड्नु पर्दैन । सञ्चारमाध्यमले पनि तिनको सारसंक्षेपलाई प्राथमिकतासाथ प्रसारण गरेकै छन् ।
नयाँ संविधान जारी भएपछि हुन लागेको दोस्रो आम चुनावको पूर्वसन्ध्यामा भर्खरै प्रकाशित कृष्ण माबुहाङको ‘माओवादी जनयुद्ध’ (कैदी नं. ५१ को बयान) पुस्तक पढ्दै गर्दा मनमा अनेक कुरा खेल्न थाले । गत साता मात्रै सार्वजनिक भएको यो पुस्तकमा लेखकले ‘मुन्से’ र ‘रूपा’ नामका प्रतिनिधिपात्रहरूका मुखबाट आफ्नो अन्तर्कथालाई अत्यन्तै रोचक तर मार्मिक ढंगले प्रस्तुत गरेका छन् ।
अहिले राजनीतिक दलहरूमा चुनावी माहोल छ, साथै दसैंको पनि । पहिलेपहिले दसैंका बेला मोटोघाटो, देख्दै जखमले खसी खोज्नेहरूको लहर हुन्थ्यो । अहिले चुनावमा यस्तै जखमले उम्मेदवार खोज्ने तँछाडमछाड ठूला पार्टीहरू नेपाली कांग्रेस, एमाले, माओवादीका नेताहरूमा देखिन्छ । मेरो दृष्टिका सम्भावित उम्मेदवारहरूलाई सोध्दा सबै जनाको एउटै उत्तर पाएँ, ‘प्रतिनिधिसभा होस् वा प्रदेशसभा, दुवैमा मोल बढाबढ छ ।
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले नागरिकता विधेयकलाई दोस्रो पटक पनि रोकिन् । पहिलो पटक उनलाई संविधानले नै त्यो सुविधा दिएको थियो । तर यस पटक उनले संविधानले नदिएको बाटो रोजिन् । राष्ट्रपतिबाट संसद्को निर्णयलाई पैतालामुनि दबाउने काम भयो जुन छुट उनलाई छैन ।
गत साता राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले प्रधानसेनापति, पूर्वसेनापति र सेनाका अवकाशप्राप्त उच्च पदाधिकारीहरूका लागि आयोजना गरेको रात्रिभोज, त्यहाँ उठाइएको नागरिकता विधेयकको विषय र राष्ट्रपतिका भनाइले नेपालको राजनीति तथा संवैधानिक प्रणालीलाई नियालिरहेकाहरू सबैको ध्यान तानेको हुनुपर्छ ।
आगामी मंसिर १० गते हुन लागेका प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा चुनावको तयारीमा मुलुक जुटेको छ । राजनीतिक दलहरू आआफ्नो विजय सुनिश्चित गर्न गठबन्धन र तालमेलका लागि कसरत गरिरहेका छन् । कतिपय नयाँ दल र अनुहार पनि चुनावका लागि तयार देखिन्छन् । तर हामी चुनावमा किन भोट हाल्छौं, त्यसको प्रयोजन र निहितार्थ के छ ?
पाँचदलीय सत्ता गठबन्धनलाई आसन्न संसदीय चुनावमा पनि निरन्तरता दिने भनेर नेपाली कांग्रेसले औपचारिक निर्णय गरिसकेको छ । तर त्यो निर्णयप्रति कांग्रेसजन खुसी छैनन् । पाँचदलीय गठबन्धनभित्र अर्को वाम उपगठबन्धनको उपक्रम पनि छ । ठूला नेताको स्वार्थभन्दा बढी केही छैन यसको अन्तर्यमा ।
गत असार २५ गते कान्तिपुर मिडियाले आयोजना गरेको मधेश मन्थनमा सहभागी हुँदा मधेश प्रदेशको विविध आयामसँग साक्षात्कार हुने अवसर जुर्यो । केही कुरा त्यहाँ आयोजित सत्रमा भन्ने मौका पनि मिल्यो, तर ती कुरा काठमाडौं बस्ता बनाएको सोच र अप्रत्यक्ष माध्यमबाट पाएको जानकारीमा आधारित थिए ।
अहिलेको राजनीति र चुनावको विकृति देख्दा मलाई बीपी कोइरालाले ४२वर्षअघि भनेको झलझली सम्झना भइरहेछ । जनमतसंग्रहपछि राष्ट्रिय पञ्चायतको चुनाव हुँदै थियो । चुनावमा लोभ्याउने केही सकारात्मक कुराहरू पनि थिए- बालिग मताधिकार, राष्ट्रिय पञ्चायतप्रति उत्तरदायी सरकार आदि । चुनाव लड्ने कि नलड्ने भनेर नेपाली कांग्रेसमा द्वन्द्व थियो ।
