प्रहरी हिरासतभित्र शृंखलाबद्ध रूपमा भइरहेको थुनुवाको मृत्युबारे छानबिन गर्न आइतबार गृह मन्त्रालयले सहसचिव थानेश्वर गौतमको नेतृत्वमा छानबिन समिति बनाएको छ । असोज २४ मा सुनसरी जिल्ला प्रहरी कार्यालयको हिरासतमा २२ वर्षीय मोहम्मद हकिब मियाँ, असोज २५ मा कैलालीको टीकापुर इलाका प्रहरी कार्यालयको हिरासतमा २५ वर्षीय धनबहादुर राना र त्यही दिन जिल्ला कारागार कार्यालय पर्वतमा ५९ वर्षीय दुर्गाराज पाण्डेको ‘शंकास्पद मृत्यु’ भएपछि गृहले छानबिनको तत्परता देखाएको हो ।
प्रज्ञा प्रतिष्ठानको डबलीमा १५ चैतमा नागरिक आन्दोलनका अगुवाको अघि उभिएका थिए तत्कालीन नेकपाका नेताद्वय पुष्पकमल दाहाल र माधवकुमार नेपाल । कांग्रेसका नेता मीनेन्द्र रिजाल र तत्कालीन जनता समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष महन्थ ठाकुर पनि सोही मञ्चमै थिए ।
कुनै बेला ‘न्याय नपाए गोरखा जानु’ भन्ने उक्ति प्रचलनमा थियो । बाँकेका ११ महिलासहित १४ जना भने न्यायको खोजीमा नेपालगन्जबाट २० दिन हिँडेर काठमाडौं आइपुगेका छन् । कलंकीमा बुधबार साँझ भेटिँदा उनीहरू सबैका खुट्टामा फोका उठेका थिए । थकित र गलित अवस्थामा भेटिएका उनीहरू सिंहदरबारले न्याय देला र सबै दुःख भुलेर गाउँ फर्किन सकिएला भन्ने आशामा थिए ।
त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा असोज ४–१३ सम्मका १० दिनमा मात्रै अवैध सुन बरामदका ६ घटनामा ५ जना पक्राउ परे । उनीहरू सबै जना मलेसिया र दुबईबाट फर्केका प्रवासी नेपाली श्रमिक थिए । प्रहरीले ५ जनाबाट १ किलो ५ सय ९९ ग्राम सुन बरामद गरेको थियो, जसको बजार मूल्य १ करोड २१ लाख ८८ हजार रुपैयाँभन्दा धेरै थियो ।
सम्बन्धको न्यानोपनाबीच अघि बढ्ने दाम्पत्य जीवन एकअर्काको हत्या गर्ने तहसम्म कसरी पुग्छ ? किन यस्ता घटनाको शृंखला नियमित आकस्मिकताझैं बन्न पुग्छ ? यसको उत्तर केलाउनुअघि असोज ४ मा पुगौं, जुन दिन जिल्ला प्रहरी कार्यालय सिरहाले गोलबजार नगरपालिका–४ निपनियाकी हरिहरदेवी मोचीलाई पक्राउ गर्यो ।
बिहीबार साँझतिर भगिराज इङ्नामलाई कसैले सुनाइदियो– तपाईंको किताबले त मदन पुरस्कार पायो नि ! सुरुमा त उनले पत्याएनन् । मदन पुरस्कार गुठीको विज्ञप्ति नै देखेपछि भने उनलाई पत्याउन करै लाग्यो । तीन सय एक वर्ष (वि.सं. १७१९–२०२०) अवधिका दस्ताबेज संग्रह ‘लिम्बुवानको ऐतिहासिक दस्ताबेज संग्रह’ का लेखक भगिराजले सुनाए, ‘हर्ष पनि भयो, अनौठो लागेजस्तो पनि ।’
देवकुमारी कामीलाई १० कक्षामा पढ्ने १४ वर्षीय छोराले सोध्यो, ‘मम्मी तपाईंको मोबाइलमा म्यासेज आयो ?’ उनले म्यासेज बक्स चेक गरिन् । भर्खरै आएको म्यासेजमा एउटा कोड नम्बर थियो । छोराले मागेपछि उनले त्यो नम्बर दिइन् । त्यसपछि जे भयो त्यो उनले सोचेसम्झेको कुरा थिएन । एउटै म्यासेजले देवकुमारीलाई रामेछापको सदरमुकामदेखि झन्डै ३३ किमिको दूरीमा रहेको साँघुटारस्थित गाउँबाट हतार–हतार काठमाडौं आउनुपर्ने बनाइदियो ।
एमाले जिल्ला कमिटी बर्दियाले बुधबार गुलरियामा आयोजना गरेको अगुवा कार्यकर्ता भेलामा अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले कुनै नयाँ कुरा सुनाएनन् । पुरानै शैलीमा आफूविरोधी र हालै मात्र एमालेबाट अलग्गिएकाप्रति आक्रोश पोखे । उनले अलग्गिएकाहरूलाई ‘कुहिएर झरेको पात’ को संज्ञा दिए ।
कोसेली’ को अघिल्लो अंक (भदौ २६) मा इतिहासकार डा. महेशराज पन्तलिखित ‘श्री ३ चन्द्र–पुत्रको रुमानी रहस्य’ शीर्षक इतिहास–आलेखमा उल्लेख नभएका केही नयाँ तथ्य भेटिएकाले यहाँ समेटिएको छ ।
अदालतले कैद सजाय र क्षतिपूर्तिको फैसला सुनाएका संगठित मानव तस्करीका मुख्य अभियुक्तलाई प्रहरीले पक्राउलगत्तै छाडेको तथ्य खुलेको छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङका एसपी गणेश चन्दले गम्भीर प्रकृतिको फौजदारी कसुरमा कैद सजाय तोकिएका टोपबहादुर जीसीलाई शक्ति केन्द्रको दबाबमा छाडेका हुन् ।
