बाटोमा हिँड्दा, सार्वजनिक यातायातमा, तरकारी/फलफुल थोक बिक्री हुने ठाउँमा वा बाटोमा याद गरौं, दुई परिचितबीच कुरा गर्दा हेरौं, यी सबैमा लगभग शतप्रतिशतले मास्क राम्रोसँग प्रयोग गरेको देखिँदैन । अरु त अरु अस्पतालहरुमा दुई तीन घण्टाको लामपछि टिकट लिने बेला नाक मुख छोपिरहेको मास्क पनि चिउँडोमुनि झारेर ठूलो स्वरमा बोल्ने गरेको पाइन्छ ।
लकडाउनको स्वरुप परिवर्तन हुने गाइँगुइँ चल्दै गर्दा अचानक लकडाउन पूर्णरुपमा खुलेको समाचार आयो । केही दिनयता लकडाउनका नियमहरु राम्रोसँग पालना गरेको देखिँदैनथ्यो । सडकमा जम्मा हुने, नाराबाजी/हड्ताल गर्ने, सरकारी कार्यालय, अस्पतालमा नै भौतिक दुरी कायम नहुने तथा मास्क सही तरिकाले नलगाउनाले जनमानसमा कोरोना संक्रमणको महामारीको अनुभूति नभएको भान हुन्थ्यो/हुन्छ ।
पछिल्ला दिन घरमा प्रवेश पाउनकै लागि पीसीआर गराउन अस्पताल आउनेहरूको संख्या दैनिक हजारभन्दा माथि पुग्ने गरेको छ । पसल खोल्नुपर्नेहरू, बाहिरी जिल्लाबाट आएर कार्यालय जानुपर्नेहरू, घर सर्दा वा काठमाडौंभित्रै केही दिन घरधनीको आँखाबाट टाढा भएकाहरू पीसीआर रिपोर्ट माग्दै आउने गरेका छन् ।
समाजमा अझै पनि कोरोनाबारे भ्रम, अविश्वास र त्रास व्याप्त छ । केही दिनअघिकै प्रसंगलाई लिऔं । कोरोना निको भई गाउँ फर्किएका व्यक्ति पानी लिन गाएको ठाउँमा करेन्ट प्रवाह गरिदिँदा दुःखद घटना हुन पुग्यो । उपचारपछि पनि व्यक्तिले कोरोना फैलाउन सक्ने भ्रमका कारण यस्तो हुन पुगेको थियो ।
कसैलाई कोरोना लागेको छ भन्ने सुन्नेबित्तिकै हामी तर्सन्छौं । हुन पनि स्वदेशी/विदेशी सञ्चारमाध्यममा विशेषत: संक्रमितको बढ्दो संख्या र मृत्युको समाचार प्रवाह हुँदा नतर्सिने कुरै भएन । संक्रमित हुनेबित्तिकै त्यसबाट कोरोना अनिवार्य सर्छ भन्ने लाग्नाले पनि त्रासको मात्र स्वाभाविक रुपमा बढ्छ ।
बिहान उठ्नेबित्तिकै प्राय: हामी एकपटक सामाजिक सञ्जालभित्र पस्ने गर्दछौं । कोरोनाको समाचारमा आँखा नरोकिने सायदै कोही होला । चौबीस घन्टामा विश्वमा यति हजार संक्रमितको मृत्यु, यति संक्रमित भन्ने शीर्षकसहित भेन्टिलेटरमा राखिएका बिरामीको फोटो पढ्ने/हेर्ने बानी हामीमा परिसकेको छ ।
हुन त यसभन्दा अगाडि पनि काठमाडौंमा कोरोना भाइरस देखिएको थियो । कोरोना भाइरसका संक्रमित त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल हुँदै छिरेका थिए । अहिले देखिँदै आएको भाइरस काठमाडौंसम्म आइपुग्ने तरिका भने अलि भिन्न छ ।
चीनको वुहानमा पहिलोपटक यो भाइरस अज्ञात रोगका रूपमा देखा परेको थियो । ३१ डिसेम्बर २०१९ मा यो रोगबारे पहिलोपटक विश्व स्वास्थ्य संगठनमा रिपोर्ट गरियो । सुरुमा यसलाई नोबल कोरोना भाइरस अथवा २०१९–एनसीओभीका नामले सम्बोधन गरिन थाल्यो । हाल नाम परिमार्जित भएर सिभियर अक्युत रेस्पिरेटोरी सिन्ड्रोम कोरोना भाइरस–२ अर्थात् ‘सार्स कोभ–२’ राखिएको छ । यसको संक्रमणले हुने रोगलाई कोरोना भाइरस डिजिज–१९ अर्थात् ‘कोभिड–१९’ का नामले चिनिन थाल्यो ।
शीर्षक नेपालीले सोचेभन्दा धेरै भिन्न होला। तर यथार्थ यही हो। यो पंक्तिकारले पहिलोपटक सार्सजस्तो भाइरस चीनमा देखिएकाले हामीले पनि सतर्कता अपनाउनुपर्ने सुझावसहित लेख प्रकाशित गरेको तीन महिना बितिसकेछ। हाल यसको नाम पनि सार्स कोरोना भाइरस-२ नै राखिएको छ। तर अधिकांश नेपालीले यो रोगलाई यही नामले चिन्दैनन्।
मैले जहिल्यै पनि आमजनताको हितको काम गर्दै आएको छु । जनमानसलाई सही सूचना दिने र जनचेतना जोगाउने मेरो काम हो । विगत १८ वर्षदेखि म शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल, टेकुमा कार्यरत छु ।
