झन्डै तीन महिनाअघि मैले नेपालमा कोरोना भाइरस दोस्रोपटक झन् ठूलो चुनौती बनेर आउने प्रक्षेपण गरेको थिएँ । विश्वमा कोरोनाको उतारचढाव देख्दा यो भाइरस सजिलै हार खानेवाला रहेनछ भन्ने मेरो निष्कर्ष थियो ।
कोरोनाको विश्लेषण गर्दा युरोप तथा अमेरिकामा कोरोनाको उतारचडावले निरन्तरता पाइरहेको देखिन्छ । यो विश्वकै वैज्ञानिकहरुका लागि चाखलाग्दो, अनुमानविपरीत तर चिन्ताको विषय हो । नेपालमा झन्डै दुई दशक निरन्तर संक्रामक रोगहरुलाई नजिकबाट नियालिराख्दा हाल कोरोनाले देखाइरहेका गुणहरु भने अन्यभन्दा निकै फरक छन् ।
झन्डै पाँच महिना अगाडि पहिलो पटक मैले 'पोष्ट एक्युट कोभिड-१९' अर्थात् 'लङ कोभिड' को बिरामी भेटेको थिएँ र त्यसपछि कोरोना उपचार पश्चात वा पीसीआर निगेटिभ भएपछि पनि केहीमा 'लङ कोभिड' को समस्या देखिँदै र थपिँदै आइरहेको छ । नेपालमा 'लङ कोभिड' भएकाहरुको यकिन तथ्यांक आउन केहि समय अझै कुर्नुपर्ने हुन्छ । 'लङ कोभिड' सम्बन्धी अनुभव समेटेर नेपालमा पहिलो पटक पाँच महिना अगाडि जानकारी/खोजमुलक लेख पनि प्रकाशित गरेको थिएँ ।
पन्छीमा देखिने फ्लुको भाइरसले मानिसलाई पनि संक्रमण गरे बर्डफ्लु लागेको मानिन्छ । इन्फ्लुएन्जा भाइरसलाई छोटकरीमा फ्लु भनिन्छ । चार प्रकारका फ्लु भाइरसमध्ये बर्डफ्लु ‘ए’ अन्तर्गत पर्छ ।
नेपालमा आधिकारिक रूपमा कोरोना भाइरस देखिएको एक वर्ष पुगेको छ। त्यसको दुई महिनापछि कोरोना संक्रमणको दोस्रो केस पुष्टि भएको थियो । लगत्तै लामो लकडाउन सुरु भयो। त्यस बेला नेपालमा कोरोना भाइरस व्यापक नहुँदा पनि सबैमा मनोवैज्ञानिक त्रास थियो ।
कोरोना भाइरसको नयाँ स्वरूप ‘भेरियन्ट अफ कन्सर्न (भीओसी–२०२०१२/०१’ बेलायतमा सार्वजनिक भएसँगै विश्व तरंगित भएको छ । तरंगको मुख्य कारण यसको फैलने क्षमता अघिल्लो भाइरसभन्दा ७४ प्रतिशतसम्म बढी हुनु र बेलायतमा अधिकांश संक्रमितमा यही नयाँ स्वरूपको भाइरस पाइनु हो ।
नेपालमा हालसम्म झन्डै दुई लाख मानिस कोरोना संक्रमणमा परेर निको भइसकेका छन् । थप हजारौं जना निको हुने क्रममा छन् । कोरोनाको लहर दोहोरिए पुनः संक्रमित भइने हो कि भन्ने चासो उनीहरूमा पाइन्छ ।
‘आज कोभिड–१९ बाट यति संख्यामा बिरामीको मृत्यु भयो ।’ अचेल यस्तै समाचारले मानिसको ध्यान तानिरहेका छन् । मृतकको संख्या घटबढ हुनुसँग मानिसहरूको त्राससँगै अब के होला भन्ने जिज्ञासा पनि जोडिएको पाइन्छ । यो लेखकको ध्यान भने यस्ता मृत्युको शृंखलालाई ‘ब्रेक’ लगाउन के गर्न सकिएला भन्नेमा छ ।
नेपालमा कोरोना निको हुनेको संख्या एक लाख नाघिसकेको छ । तीमध्ये कतिपयले सोध्ने साझा प्रश्न हो– ‘के म फेरि संक्रमित हुनेछु ?’ वास्तवमा यो प्रश्न संक्रमणमुक्त भइसकेकाको मात्र होइन, अरूको पनि चासोको विषय बनिरहेको छ ।
हाल काठमाडौंमा कोरोना संक्रमित हुनेको ग्राफ बढ्दो छ, सायद उत्कर्षतिर गइरहेको हुनुपर्दछ । तर अधिकांश संक्रमितलाई कहाँबाट कोरोना सरेको थियो भनेर सम्झना हुने गरेको भने पाइँदैन । यसैलाई कोरोनाको 'अदृश्य प्रसारण' भन्न खोजिएको हो ।
