आजभोलि उपसभामुख शिवमाया तुम्बाहाङ्फे चर्चामा छिन् । सत्ताधारी नेकपा दोहोरोको सचिवालयले उनलाई राजीनामा गराउने सर्वसम्मत निर्णय गरेको थियो । पार्टी राजनीतिबाट मुक्त रहनुपर्ने उपसभामुखलाई मातृदलको निर्देशन मान्नुपर्ने बाध्यता छैन । संसदीय परम्परा अनुसार उनका नाममा नेकपा दोहोरोले दलीय अनुदेश (पार्टी ह्वीप) जारी गर्न पनि मिल्दैन ।
के स्थायी सत्तालाई सम्झाइबुझाइ गरेर परिवर्तन सम्भव छ ? एक शब्दमा भन्ने हो भने ‘छैन’ । दुई वाक्य यसमा थप्ने हो भने सम्झाइबुझाइसहित दबाब दिने पनि क्षमता छ भने सम्झाइबुझाइले गर्छ । नत्र भने सम्झाइबुझाइले काम गर्दैन ।
जुनसुकै समाजमा सामान्यत: तीन थरीका राजनीतिक प्राणी हुन्छन् । सबभन्दा ठूलो समूह यथास्थितिवादीहरूको हुन्छ । हुनेहरूको त के कुरागराइ भो र, केही नहुनेहरूसमेत भएको गुम्ने भयले परिवर्तनलाई रुचाउँदैनन् । राणाशाही १०४ वर्ष एवं शाहहरूको मनपरी तीन दशक टिक्नुमा परिवर्तनप्रति सामान्यजनमा व्याप्त रहेको अन्यमनस्कता पनि प्रमुख कारण थियो ।
महेन्द्र वीरविक्रम शाहको जन्म जेठ महिनामा भएको थियो । राजा त्रिभुवनको निधनपछि उनी चैतमा गद्दीनसीन भए । औपचारिक राज्याभिषेक भने वैशाखमा भयो । झन्डै १७ वर्षको विवादास्पद शासनकालपछि माघमा कालगतिले उनको मृत्यु भयो । राजा महेन्द्रको जीवनकालमा पुस १ गतेको एक मात्र महत्त्व के हो भने, त्यस ‘कालो दिन’ दिउँसो उनले शाही सेना परिचालन गरेर जननिर्वाचित प्रधानमन्त्रीसहित कैयन् प्रजातान्त्रिक योद्धालाई सार्वजनिक कार्यक्रमबाट अपहरण शैलीमा उठाउन लगाएर कैद गरेका थिए ।
अन्तरजालले मिडिया प्रयोगकर्ताहरूको ध्यान–अवधिलाई संकुचित तुल्याइदिएको छ । पत्रकारहरू अन्तर्वस्तुका संकलक एवं प्रदायक भएका छन् । पाठक, श्रोता एवं दर्शकको भूमिका उपलब्ध मिडिया सामग्रीको उपभोग गर्नुमा सीमित हुँदै गएको छ । त्यसैले मिडियाकर्मी बजारमा बिक्ने कुरा पस्किन रुचाउँछन् । मिडिया उपभोक्ता तात्कालिकतामा रमाउँछन् र महत्त्वपूर्णभन्दा मजेदार सामग्रीलाई प्राथमिकता दिन्छन् ।
राष्ट्रवादको ज्वार फेरि एक पटक उर्लेको छ । आधुनिक नेपालको इतिहासमा मोहन शमशेरलाई सबभन्दा पहिला मदमत्त राष्ट्रवादको रन्को छुटेको थियो । अन्तिम राणा प्रधानमन्त्रीले भारतीय राजदूतावासमा शरण लिएका ‘देशद्रोही’ राजा त्रिभुवनलाई गद्दीच्युत गरेर बालक ज्ञानेन्द्रलाई महाराजाधिराज घोषणा गर्न लगाएका थिए ।
जनकपुर । उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिएर छठ महापर्व सम्पन्न भएको सहर दिउँसो सुनसान देखिन्छ । ढिलो गरी खुलेका पसलहरूमा पनि खासै ग्राहक छैनन् । झन्डै चार दिनको स्वैच्छिक संयमपछि फुक्काफाल भएका सोमरसप्रेमीहरू बेलुकीतिर भट्टीपसलतिर झुम्मिएका छन् । सबभन्दा धेरै भीडभाड भने बसअड्डातिर छ । बिहारमा अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिने दिन सार्वजनिक बिदा रहेकाले पटनाका हिन्दी अखबारहरू आएका छैनन् ।
सन् १९९६ मा चिनियाँ राष्ट्रपति जियाङ जमिन नेपाल आएका थिए । झन्डै २३ वर्षको अन्तराल, लगभग दुई वर्षको व्यग्र प्रतीक्षा एवं महिनौंको उत्सुक तयारीपछि अन्ततः प्रधानमन्त्री खड्गप्रसाद शर्मा ओली अर्का तर अझ बढी शक्तिशाली चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङलाई आतिथ्य प्रदान गर्न सफल भएका छन् ।
आजभोलि जनकपुरको रूप फेरिएको छ । मूल सडकहरू चौडा गरिएका छन् । ढलको भूतल व्यवस्थापनले गर्दा सडकमा लेदो बगेको देखिँदैन । सडक छेउछाउका निजी घर एवं पर्खालमा समेत केसर रंग पोतिएकाले मानव निर्मित संरचनाहरूमा वास्तुशिल्पीय सामञ्जस्यको भ्रम उत्पन्न हुन्छ । सूर्यदेवको प्रचण्डताका बावजुद हावामा शरद ऋतुको मृदुलता सुरु भइसकेको छ ।
गएको साता अन्तर्जालमा एउटा विचारप्रधान पोर्टलले प्रस्तुत गरेको महत्त्वहीनजस्तो लाग्ने समाचारले गर्दा कतिपय अतिशय संवेदनशील राष्ट्रवादीको रक्सीको गिलासमा सानोतिनो आँधीतुफान नै सिर्जित भयो । नहोओस् पनि किन ! समाचारको शीर्षक नै त्यस्तै थियो, “एक पूर्व भारतीय जासुसको खुलासा, ‘रअले फ्याँकेको हो– नेपालमा राजतन्त्र’ ।”
