अपेक्षा गरिएअनुसार नै स्थानीय तहको निर्वाचनको कर्मकाण्ड सम्पन्न भएको छ । आन्तरिक कलह साम्य हुन नपाउँदै चुनावमा होमिनुपरेकाले प्रभावशाली राजनीतिक दलहरूले एकीकृत उम्मेदवार प्रस्तुत गर्न सकेका थिएनन् । आफ्नो दलसँग नीतिगत असहमतिले गर्दा स्वतन्त्र बाटो समातेकालाई मात्र ‘विद्रोही’ उम्मेदवार भन्न मिल्छ ।
एल्युमिनियमका सस्ता भाँडाहरूले बजार पिट्नुअगाडि सामान्यजनको जाउलो माटाको कसौँडीमा पकाउने गरिन्थ्यो । चर्केको भाँडो चुलोमा चढाउन मिल्दैन भने मान्यतालाई मिश्रित धातुका बलिया वर्तनहरूले असान्दर्भिक तुल्याइदिएका छन् । तर आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, कूटनीतिक एवं राजनीतिक समस्याहरू दन्किएर बलिरहेको आगोमा चढाइएको प्रधानमन्त्री पदलाई लोककल्याणकारी परिकार तयार गर्ने विशाल पात्रसँग लक्षणात्मक तुलना गर्ने हो भने पदासीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा कम्तीमा चार ठाउँमा चिरा परेका अनुपयोगी हाँडीजस्ता लाग्न सक्छन् ।
गणतन्त्रका हर्ताकर्ताहरूले यस पटक पनि विशेषणलाई बिर्सेर संज्ञालाई महत्त्वपूर्ण ठहर्याउनेछन् । सन् २००६ को युगान्तकारी परिवर्तन निम्त्याउने ‘लालीगुँरास क्रान्ति’ ओझेलमा पुगिसकेको छ । नृजातीय राष्ट्रवादका पहरेदारहरूलाई सन् २०१५ मा सम्पन्न भएको बहुसंख्यकवादको अभियानको सफलता बढी महत्त्वपूर्ण लाग्न थालेको छ ।
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा भारतको तीर्थाटनबाट फर्केका छन् । औपचारिक वक्तव्यहरूमा जेसुकै भनिएको भए पनि प्रधानमन्त्री देउवाको दिल्ली–दौडको मुख्य उद्देश्य अन्य देश भ्रमणका लागि बाटो खोल्नेमा सीमित थियो । नेपालको प्रधानमन्त्री पदस्थापनपछि नयाँदिल्लीमा व्यक्तिगत सम्मानरूपी दाम नचढाई अन्य मुलुकतिर घुमफिरमा गएको ‘साउथ ब्लक’ मुख्यालयका सुरक्षा एवं कूटनीतिक रणनीतिकारहरू मन पराउँदैनन् ।
सन् १९५० को दशकदेखि नै उत्तर र दक्षिण गरी दुई भुइँ छिमेकी एवं सात समुद्रपारिको एउटा आकाशे हितैषीलाई सन्तुलनमा राख्नु नेपाली राज्य व्यवस्थाको चुनौती रहँदै आएको छ । शक्तिशाली देशहरूको आन्तरिक राजनीतिले बाह्य सम्बन्धलाई निर्देशित गर्छ । अपेक्षाकृत कमजोर राज्यहरूको आन्तरिक राजनीतिसमेत साझेदार देशहरूको कूटनीतिद्वारा प्रभावित हुन्छ ।
जनकपुरधाम विरोधाभासहरूको सहर हो । बिहानदेखि बेलुकीसम्म लगभग हरेक घण्टा एउटा हवाईजहाज ओर्लिने वा उड्ने विमानस्थलमा सामान ओसार्ने गाडा घचेट्न कहिलेकाहीँ हतारमा रहेका यात्रुलाई स्वयं अगाडि सर्नुपर्ने हुन्छ ।
मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसनसँग गरिएको सम्झौता यति विघ्न विवादित भइसकेको छ कि आजभोलि ‘एमसीसी’ आद्यक्षर त्यस दस्ताबेजको परिचायक शब्द बन्न पुगेको छ । उच्चारण गर्ने व्यक्तिको भावभङ्गिमाबाट अभिप्रायसमेत झल्किने एमसीसीले देशको अर्थराजनीतिलाई हल्लाएको छ ।
जनकपुर अचेल सुस्ताइरहेको जस्तो देखिन्छ । अलिकति त शीतलहरको असर पनि होला, तर मूलतः कार्यसूचीविहीन भएको आलस्यले सहरका मुखर राजनीतिकर्मीहरूलाई पनि शिथिल बनाएको जस्तो लाग्छ । सीके राउतले किसान आन्दोलनको नाउँमा सडक तताउने प्रयत्न गरे पनि भुइँतहमा आफ्नै आँसुले भिजेको सामाजिक वृत्तलाई उत्तेजक राजनीतिक उद्घोषको आगोले समेत सहजै नसमात्ने रहेछ ।
विक्रम संवत्को दसौं महिनाको सोह्रौं दिनमा एक पटक फेरि देवनागरी वर्णमालाको तीसौं व्यञ्जनवर्ण कतिपय ठाउँमा पातलिएर बत्तीसौं स्थानमा झर्नेछ । र, अरबी भाषाबाट आएको ‘शहीद’ लबज दुब्लाएर ‘सहिद’ शब्दको कृत्रिम मौलिकता ग्रहण गर्नेछ ।
समाज बुझ्न सञ्चारमाध्यम पछ्याउनुपर्छ भन्ने मान्यताका आफ्नै सीमितताहरू छन् । तात्कालिक सूचना प्रवाह एवं तत्क्षण विश्लेषणको दबाबले गर्दा अन्तर्जालका पाटीहरू आफ्ना मूल अवलोकनकर्ताहरू (कोर आडिअन्स) को रुचिबाहिरका सामग्री पस्किने आँट गर्न सक्दैनन् ।
