कारोना महामारीका कारण लामो समय बन्द भएका शिक्षण संस्थाहरू खुलेपछि विद्यार्थी तथा अभिभावकमा छाएको खुसियाली फेरि सेलाउन थालेको छ । कोरोनाको दोस्रो लहरका कारण दैनिक जीवनका विविध पक्षसँगै शैक्षिक क्षेत्र अझ बढी प्रभावित हुने देखिन्छ ।

विद्यावारिधि अनुसन्धानको अन्तिम चरणमा पुगेकी एक मित्रले भनेकी थिइन्, ‘यो काम सम्पन्न भएको दिन त म ढोका थुनेर नजानी–नजानी पनि मज्जाले नाच्छु ।’ अनुसन्धान कार्यका विभिन्न चरणका प्रक्रियामा विज्ञहरूका जुँगाको लडाइँका कारण आफूले खेप्नुपरेको सास्तीका कारण उनले त्यसरी दुखेसो पोखेकी थिइन् ।

मुलुकको राजनीति अहिले अस्थिर मात्र नभएर दिशाविहीन र सिद्धान्तविहीन पनि बनिरहेको छ । त्यसैले त पूर्णतः भौतिकवादमा विश्वास गर्ने; मार्क्स, लेनिन, माओ आदिका अनुयायी नेपाली वाम नेताहरू धर्मका नाममा राजनीति गर्न लागिपरेका छन् ।

निरन्तर बढ्दो जाडोले वातावरण जति कठ्यांग्रिँदै छ, राजनीतिक परिस्थितिबारे बहस पनि त्यति नै तात्दै छ । चोक, बजार, चौतारो या चियापसल सबैतिर सुनिने बहसको पक्ष–विपक्ष भने एकै प्रकारको छ– ‘प्रधानमन्त्रीले यस्तो असंवैधानिक निर्णय गर्न हुँदैनथ्यो,’ ‘किन हुँदैनथ्यो ?’

लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको अभियानले हाम्रो परिवेश तातिरहँदा, छ वर्षिया बालिकाको बलात्कारपश्चात् हत्याको घटना पनि सेलाउन सकेको छैन ।

लामो समयदेखि हामी सबैको साझा समस्याका रूपमा रहँदै आएको छ– कोरोना महामारी र त्यसको सन्त्रासमय परिवेश । लामो समयको बन्दाबन्दीले सिर्जिएको असहज परिस्थितिमा जकडिएका हामी अहिलेको खुला वतावरणमा पनि दिनानुदिन फैलँदै गएको संक्रमणका कारण सन्त्रस्त नै छौं ।

केही दिनअघि सामाजिक सञ्जालभरि अनौठो परिदृश्य देखियो । खै के–के हो च्यालेन्ज भन्दै फोटो प्रदर्शनीको होडबाजी चल्यो । भर्खरका अल्लारे तथा आफूलाई ‘मोडल’ भन्न रुचाउनेहरूको त कुरै छोडौँ, समाजका विविध क्षेत्रमा स्थापित व्यक्तित्व, बौद्धिक वर्गदेखि देश हाँक्न तम्सिएका नेताहरूसमेत ‘जोडी ढुकुर’ बन्दै फिल्मी शैलीमा प्रस्तुत भए ।

यसपालिको तीज कसैको आयु बढाउनभन्दा घटाउन उद्यत देखियो । काठमाडौंको कागेश्वरी मनहरा नगरपालिकामा पचास जनालाई दर खुवाउने महिला कोरोना संक्रमित देखिएपछि दर खाने सबैलाई क्वारेन्टिन गर्नुपर्‍यो ।

म जिन्दगीभर हिँडिरहें तर कहीँ पनि पुगिनछु... । कुनै समय रेडियोबाट बजिरहने यही गीतजस्तै भएको छ हामी नेपालीले थालेको परिवर्तनको यात्रा ! किनकि, हामी अझै पनि जहाँको तहीँ छौं !

विश्वपरिवेशमा नारी अस्तित्व र पहिचानको सन्दर्भ उठान गर्दै नारीवादी चिन्तनको आरम्भ भएको दुई शताब्दी पुग्दै छ । यसै क्रममा हामीकहाँ पनि महिला उपेक्षाको नभएर महत्त्वको विषय बनेको छ । महिला हक–अधिकारका विषयमा यो महत्तम उपलब्धि हो । अहिले तुलनात्मक रूपमा पाश्चात्य जगत्का महिला पितृसत्ताको बन्धनबाट मुक्त भएर स्वतन्त्र जीवनयापन गरिरहेका देखिन्छन्, तर हामीकहाँ पितृसत्ताको दुष्प्रभाव जति छ त्यति नै नारी स्वयंले आफ्नो अस्तित्व र पहिचानबोध गर्न सकेका छैनन् ।